Gần đây, Nam Cực không chỉ là vùng đất băng giá lạnh lẽo mà còn chứa đựng những bí ẩn khoa học đầy thú vị. Một trong những phát hiện quan trọng nhất là sự xuất hiện của 'dị thường từ tính' ở độ sâu 4.800 mét dưới lớp băng.
Cực Bắc từ của Trái Đất đã di chuyển từ bắc Canada về phía Siberia, và hiện đang hướng về Trung Quốc với tốc độ mà các nhà khoa học coi là đáng lo ngại. Tuy nhiên, đó chỉ là một phần của câu chuyện. Trong một cuộc thám hiểm tại Nam Cực, nhóm nghiên cứu từ Đại học Columbia tình cờ phát hiện một hiện tượng từ tính kỳ lạ dưới lớp băng, nằm sâu hàng nghìn mét. Khu vực này, với cường độ từ trường Trái Đất tăng đột ngột và bao phủ hàng ngàn km², đã khiến nhiều người nghi ngờ về nguyên nhân của hiện tượng này.
Hồ Vostok và các bí mật dưới lớp băng
Nam Cực nổi tiếng với hơn 140 hồ nằm dưới các sông băng rộng lớn, trong đó hồ Vostok là hồ lớn nhất và là hồ dưới băng lớn nhất thế giới được phát hiện cho đến nay. Hồ Vostok, nằm ở độ sâu khoảng 4.000 mét dưới lớp băng, có diện tích lên đến 14.000 km². Với điều kiện môi trường đặc biệt, những hồ dưới băng này có thể đã tồn tại hàng triệu năm mà không bị thay đổi.
Sự phát hiện 'dị thường từ tính' mới tại khu vực hồ Vostok, ở độ sâu 4.800 mét dưới lớp băng, cho thấy nước trong hồ có nhiệt độ dao động từ 10 đến 18 độ C, cho thấy có nguồn nhiệt dưới lòng đất. Khi nước nóng làm tan băng trên mặt hồ, hồ được bao phủ bởi một mái vòm dốc cao hàng nghìn mét. Các mẫu lõi băng khoan cho thấy sự hiện diện của vi sinh vật, nước, nhiệt, khí hô hấp và các hoạt động sinh học dưới mái vòm, chứng tỏ các quá trình sinh học đang diễn ra.
Vì bị cô lập hoàn toàn với thế giới bên ngoài trong hàng triệu năm, hồ Vostok được cho là chứa đựng một hệ sinh thái nguyên sơ và độc đáo. Các nhà khoa học dự đoán rằng có thể tồn tại những dạng sống cực đoan, thích nghi với điều kiện khắc nghiệt như thiếu ánh sáng, áp suất cao và nhiệt độ cực thấp.
Những giả thuyết và phỏng đoán
Các nhà nghiên cứu cho rằng hồ Vostok có thể cung cấp những manh mối quý giá về sự hình thành và tiến hóa của các dạng sống nguyên thủy trên Trái Đất. Đồng thời, hồ này cũng có thể trở thành chìa khóa trong các cuộc khám phá vũ trụ tương lai để tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất. Tuy nhiên, khi khoan đến độ sâu 3.623 mét, các nhà khoa học lo ngại rằng việc tiếp tục khai thác có thể làm hỏng hệ sinh thái nguyên thủy của hồ. Vì vậy, dự án nghiên cứu đã phải tạm dừng, để lại nhiều câu hỏi chưa được giải đáp.
Gần đây, nhóm nghiên cứu từ Đại học Columbia đã thực hiện một loạt khảo sát tại hồ Vostok ở độ sâu chưa từng thấy, nhằm lập bản đồ trọng lực, hoạt động từ trường và nhiệt độ dưới lớp băng. Kết quả đã phát hiện một khu vực dị thường từ tính khổng lồ bao phủ toàn bộ phần đông nam của hồ, gây ra nhiều câu hỏi về nguồn gốc của sự bất thường này.
Lớp băng bao phủ hồ Vostok giống như một cuốn nhật ký ghi lại lịch sử khí hậu của Trái Đất trong hàng trăm nghìn năm. Qua phân tích các mẫu băng, các nhà khoa học có thể tái tạo lại khí hậu trong quá khứ và hiểu rõ hơn về biến đổi khí hậu toàn cầu.
Giáo sư Michael Studinger, một thành viên trong nhóm nghiên cứu, đề xuất rằng trong quá trình hình thành lòng hồ, lớp vỏ gần hồ Vostok có thể đã bị kéo căng và mỏng đi, dẫn đến sự bất thường từ tính cục bộ. Tuy nhiên, nhà địa chất học Ron Nicks lại đặt nghi vấn về lý thuyết này, cho rằng việc kéo dài và làm mỏng lớp vỏ sẽ làm nóng lớp đá bên dưới, làm giảm khả năng khuếch đại cục bộ từ trường Trái Đất.
Một giả thuyết khác cho rằng sự tích tụ kim loại có thể là nguyên nhân gây ra sự bất thường này, nhưng điều này vẫn chưa được xác nhận. Hồ Vostok, được coi là một trong những 'mảnh đất cuối cùng' chưa được khám phá trên Trái Đất, có thể còn nhiều bí mật thú vị đang chờ được khám phá.
Các nhà khoa học tin rằng hồ Vostok có thể chứa những tài nguyên quý giá, bao gồm các vi sinh vật có thể ứng dụng trong y học hoặc công nghiệp.
Những bí ẩn xung quanh dị thường từ tính dưới lớp băng tại Nam Cực, đặc biệt là ở hồ Vostok, vẫn là một câu hỏi khoa học chưa được giải đáp. Các phát hiện này không chỉ mở ra cơ hội mới cho nghiên cứu mà còn gợi mở những suy nghĩ về những điều có thể đang ẩn giấu dưới lớp băng lạnh giá. Liệu chúng ta có thể khám phá những điều bí ẩn này mà không làm tổn hại đến hệ sinh thái nguyên thủy? Câu trả lời vẫn đang chờ đợi những nhà khoa học dũng cảm tiếp tục cuộc hành trình khám phá vùng đất cấm Nam Cực.