Những điều cần chú ý khi quản lý bệnh tiểu đường trong mùa dịch

1. Tại sao bệnh nhân tiểu đường cần cảnh giác trước Covid-19?

Dữ liệu từ các nghiên cứu trong đại dịch Covid-19 cho thấy, những người trên 60 tuổi và mắc các bệnh lý mạn tính như tiểu đường, tim mạch, hô hấp, ung thư,... đều đối mặt với nguy cơ tử vong cao hơn so với người không mắc bệnh lý nền.

Cụ thể, tại Italia, 99% số ca nhiễm Covid-19 tử vong đều có bệnh lý nền, trong đó 35% là những bệnh nhân bị đái tháo đường. Ở Trung Quốc, 7.3% trong số bệnh nhân tử vong vì Covid-19 mắc bệnh tiểu đường.

Bệnh nhân đái tháo đường nếu bị nhiễm Covid-19 có thể gặp phải những biến chứng nguy hiểm

Nhìn chung, những người bị tiểu đường, đặc biệt là những trường hợp chưa kiểm soát được mức đường huyết, thường dễ mắc các biến chứng từ nhiễm trùng (như viêm phổi hoặc cúm). Các nghiên cứu gần đây cho thấy, người mắc tiểu đường có niêm mạc đường hô hấp có khả năng tiếp xúc với virus cao hơn so với người khỏe mạnh do nồng độ Glucose trong chất lỏng niêm mạc tăng lên. 

Sự tăng Glucose cũng thay đổi cơ chế thẩm thấu của niêm mạc đường thở, làm tăng khả năng bám dính của virus SARS-CoV-2. Hơn nữa, việc tăng Glucose máu cũng làm giảm hoạt động của các bạch cầu, gây suy yếu hệ miễn dịch. Tất cả những yếu tố này làm cho vi rút dễ dàng tấn công cơ thể của những người mắc bệnh đái tháo đường.

Do đó, những người mắc bệnh đái tháo đường cảm thấy lo lắng và hoang mang trước nguy cơ từ dịch bệnh. Ngoài việc tuân thủ các biện pháp phòng chống Covid-19 được khuyến nghị bởi Chính phủ, những người có bệnh lý nền nên chú trọng kiểm soát sức khỏe của mình trong mùa dịch?

2. Cách hỗ trợ theo dõi bệnh tiểu đường trong mùa dịch 

2.1. Nhận thức về giới hạn chỉ số đường huyết

Nếu kiểm soát đường huyết tốt, nguy cơ phát triển biến chứng do đái tháo đường sẽ giảm đáng kể. Bệnh nhân cần nhớ và theo dõi chỉ số HbA1c và mức đường huyết trước khi ăn đều đặn. 

Chỉ số HbA1c phản ánh việc kiểm soát đường huyết trong 3 tháng liên tục. Dựa vào chỉ số này, bác sĩ có thể lập kế hoạch điều trị phù hợp. Ngoài ra, chỉ số này cũng giúp phát hiện sớm tình trạng tiền đái tháo đường. Chỉ số HbA1C được phân loại như sau đối với người đái tháo đường:

• Nếu HbA1c < 6,5% hoặc từ 6,5 - 7%: đường máu được kiểm soát tốt;

• Nếu HbA1c > 7%: Tùy từng độ tuổi và tình trạng sức khỏe, bác sĩ sẽ xem xét điều chỉnh phương pháp điều trị để điều chỉnh chỉ số HbA1C về mức phù hợp

Tất cả người mắc tiểu đường cả tuýp 1 và tuýp 2 nên thực hiện xét nghiệm HbA1c định kỳ mỗi 3 tháng/lần. Trong trường hợp di chuyển hạn chế, đặc biệt là trong mùa dịch, nên thực hiện ít nhất mỗi 6 tháng/lần. Để tránh các biến chứng nghiêm trọng về thận, mắt, thần kinh hoặc tim mạch do tiểu đường, cần có kế hoạch điều trị và theo dõi bệnh tiểu đường mùa dịch một cách hiệu quả.

2.2. Dinh dưỡng cho bệnh nhân tiểu đường

Một chế độ dinh dưỡng khoa học và vận động lành mạnh, phù hợp với sức khỏe có thể giúp cải thiện đáng kể cân nặng, mức đường huyết và tăng cường hệ miễn dịch chống lại các mầm bệnh.

Gia đình và bản thân bệnh nhân cần tham khảo ý kiến từ bác sĩ chuyên khoa để cập nhật kiến thức cơ bản về dinh dưỡng, từ đó lựa chọn phương án chăm sóc và theo dõi bệnh tiểu đường mùa dịch phù hợp với mình, đặc biệt cần đảm bảo các tiêu chí sau:

• Chế độ ăn cho người đái tháo đường không nên quá nhiều calo và chất béo để tránh tăng đề kháng insulin;

• Bổ sung đạm, chất xơ, chất béo có lợi, vitamin, khoáng chất và hạn chế ăn tinh bột, đường;

• Ăn đúng giờ, đủ bữa và không bỏ bữa để tránh tình trạng hạ đường huyết, điều này có thể gây ra biến chứng loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim rất nguy hiểm, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Bệnh nhân cần nhận thức đúng về giới hạn đường huyết để kiểm soát hiệu quả lượng đường trong máu

Danh sách thực phẩm tăng cường hệ miễn dịch cho bệnh nhân tiểu đường:

• Bông cải xanh: giàu chất chống oxi hóa và nhiều vitamin C;

• Đậu bắp: giảm căng thẳng mệt mỏi, tăng sức đề kháng;

• Cải bó xôi: chứa nhiều chất chống oxi hóa như carotenoids, flavonoids, vitamin E, vitamin C;

• Khoai lang: nhiều beta carotene, vitamin A và chống oxi hóa;

• Hạt hạnh nhân: nhiều chất xơ, magiê, mangan và vitamin E tốt cho hệ miễn dịch;

• Hạt hướng dương: giàu vitamin E và chống oxi hóa;

• Tỏi: dùng để chống cảm cúm, ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp;

• Gừng: có ích trong việc kháng viêm;

• Nghệ: chống oxi hóa và kháng viêm, tăng cường hệ miễn dịch;

• Nho đen và việt quất: chống oxi hóa cao;

• Trà xanh: giảm nhiễm khuẩn và chống oxi hóa tốt;

• Cam và kiwi: giàu vitamin C, chống cảm cúm và tăng sức đề kháng;

• Cá: rất giàu axit béo omega-3.

Ngoài chế độ dinh dưỡng, để chăm sóc và theo dõi bệnh tiểu đường mùa dịch hiệu quả, bệnh nhân cần:

• Tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp phòng tránh Covid-19 trong cộng đồng;

• Nếu sức khỏe cho phép, tiêm vaccine phòng Covid-19, cúm và viêm phổi phế cầu;

• Sở hữu máy thử đường huyết để kiểm tra thường xuyên tại nhà;

• Dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ, không ngừng thuốc tự ý để kiểm soát bệnh trong mùa dịch;

• Áp dụng chế độ dinh dưỡng, vận động đều đặn, uống nước đủ và ngủ đủ giấc từ 7 - 9 giờ mỗi ngày.

Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong điều trị bệnh tiểu đường