Những điều ít người biết về Renoir, danh họa tôn vinh vẻ đẹp gợi cảm

Renoir được biết đến là một trong những họa sĩ sáng tạo nhiều nhất trong lịch sử (kèm theo Picasso), với khoảng 6.000 tác phẩm sơn dầu. Bên cạnh đó, ông cũng thường vẽ tranh pastel, thực hiện hình ảnh và tạo tượng điêu khắc.

Trong suốt sự nghiệp sáng tạo kéo dài 60 năm, mặc dù ông thường thay đổi phong cách, nhưng Renoir không bao giờ mất mục tiêu chính là tạo ra những hình ảnh tôn vinh vẻ đẹp gợi cảm (đặc biệt là vẻ đẹp của phụ nữ) và niềm hạnh phúc.

'Họa sĩ ấn tượng làm việc theo nhiều phong cách khác nhau'

Cuốn sách Renoir: Cuộc đời và tác phẩm qua 500 hình ảnh của nhà nghiên cứu nghệ thuật Susie Hogge là một trong số ít những tác phẩm về Renoir được xuất bản tại Việt Nam. Nó không chỉ nói về cuộc sống, quá trình hình thành phong cách của danh họa, mà còn giới thiệu một bộ sưu tập 300 bức tranh mẫu mực của ông.

Renoir sinh ra trong một gia đình trung lưu ở Limoges, miền trung nước Pháp. Khi 4 tuổi, ông chuyển đến thủ đô Paris cùng gia đình. Khi 13 tuổi, phát hiện ra tài năng hội họa, gia đình cho ông theo học vẽ tại một xưởng gốm.

Năm 19 tuổi, Renoir đăng ký để sao chép tranh ở Bảo tàng Louvre để học vẽ từ các bậc thầy. Sau đó, ông tham gia học tại xưởng vẽ của họa sĩ Thụy Sĩ Charles Gleyre. Tại đây, Renoir kết bạn với Claude Monet, Alfred Sisley và Frédéric Bazille, những người sau này trở thành những nghệ sĩ tiêu biểu của trào lưu hội họa ấn tượng.

Năm 1862, Renoir thi vào Viện Hàn lâm Mỹ thuật và tiếp tục học tại đây. Ông luôn háo hức học hỏi và siêng năng, ủng hộ những ý tưởng mới.

Để trở thành một danh họa nổi tiếng, như nhiều nghệ sĩ khác thời đó, Renoir phải tham gia triển lãm Salon, còn được biết đến là “triển lãm của các nghệ sĩ hiện đại”, hoặc “trung tâm của thế giới nghệ thuật Paris”.

Phong cách nghệ thuật được các giám khảo của triển lãm này lựa chọn là hiện thực hàn lâm. Phong cách hội họa này được nhấn mạnh vào sự chính xác, chi tiết đến gần như là hình ảnh chụp (với tương phản sáng tối), không nhấn mạnh rõ ràng nét bút, màu sơn mịn màng, thể hiện các chủ đề từ văn chương, lịch sử đến huyền thoại.

Năm 1864, sau nhiều nỗ lực, cuối cùng tranh của Renoir đã được chấp nhận vào Salon và ông bắt đầu tạo dựng tên tuổi cho mình trong làng họa sĩ, có thể kiếm sống bằng nghề vẽ.

Tuy nhiên, vào thời điểm này, Renoir đã bắt đầu phát triển theo hai hướng rõ ràng. Các tác phẩm ông gửi đến Salon thường nhẹ nhàng, tinh tế, hiện thực với chi tiết và gần như theo kiểu cổ điển, trong khi các tác phẩm ông vẽ cho riêng mình và bạn bè thì ít chặt chẽ hơn, rực rỡ màu sắc hơn. Điều này là dấu hiệu cho phong cách ấn tượng chủ nghĩa của những năm 1870.

Năm 1873, một nhóm họa sĩ, trong đó có những nghệ sĩ ấn tượng tương lai, họp nhau tại xưởng vẽ của Renoir để thống nhất việc thành lập một hội độc lập cho các nghệ sĩ. Họ tự gọi mình là Hội các nghệ sĩ, họa sĩ, điêu khắc và nhà in ẩn danh. Họ đề ra kế hoạch lan truyền phong trào mới, chủ yếu thông qua các triển lãm độc lập, tránh xa sự kiểm soát của Salon.

Tháng 4/1874, cuộc triển lãm đầu tiên của Hội được tổ chức. Renoir là người chủ trì việc lựa chọn tranh. Triển lãm thu hút được nhiều người tham dự nhưng bị giới hàn lâm nghệ thuật chính thống chế nhạo. Về mặt kinh doanh, triển lãm không thành công vì các nghệ sĩ không đủ tiền để trả chi phí, nhưng về mặt lịch sử, nó đã giới thiệu các họa sĩ ấn tượng chủ nghĩa ra công chúng.

'Sáng tác trên xe lăn'

Sau triển lãm đầu tiên, không chùn bước, Renoir và bạn bè tiếp tục sáng tạo những bức tranh ấn tượng, sặc sỡ màu sắc. Nhưng dù họ quyết tâm, sự công nhận vẫn cách xa.

Cuối năm 1877, Renoir chán ngấy với cuộc chiến chống lại sự xúc phạm và khinh miệt của giới phê bình, ông quyết định tập trung vào việc vẽ chân dung cho những người giàu có ở Paris, những người biết đánh giá giá trị của ông và cố gắng được công nhận thông qua Salon.

Trong khoảng thời gian từ 1878 đến 1880, gần một nửa tác phẩm của Renoir là chân dung, và một nửa trong số đó là đặt hàng. Renoir đã phối hợp một cách tự nhiên giữa phong cách ấn tượng và cổ điển, thu hút sự ngưỡng mộ từ đa số người mua tranh. Tháng 5/1878, sau 8 năm, Renoir lần đầu tiên có một tác phẩm được chấp nhận vào Salon.

Cuối tháng 10/1881, Renoir rời Pháp để thực hiện chuyến du lịch qua Italy. Trải nghiệm tại đất nước này đã ảnh hưởng lớn đến phong cách nghệ thuật của ông.

Năm 1885, Renoir bắt đầu chuẩn bị cho một tác phẩm lớn dựa trên nhiều ảnh hưởng từ Ingres, Michelangelo, Raphael...

Ý định của ông là tôn vinh hình ảnh phụ nữ khỏa thân trên bức tranh, mà thế giới sẽ so sánh với các tác phẩm vĩ đại của quá khứ. Những bức tranh khỏa thân ngoài trời, được ông gọi là Những người tắm, đã xuất hiện từ trước. Những tác phẩm lớn này được làm với khát vọng vượt qua mọi giới hạn.

Những người tắm mô tả cẩn thận những phụ nữ trẻ, có làn da trắng như ngọc, đang thư giãn bên bờ sông, phản ánh vẻ đẹp phong phú trong một khoảnh khắc họ đang tận hưởng, một tác phẩm đúng theo truyền thống.

Tác phẩm là điểm cao của 5 năm ông dành để khám phá 'tinh thần phá cách không tuân thủ' của chủ nghĩa hiện thực, ấn tượng và cổ điển. Với nhiều ảnh hưởng như vậy, không ngạc nhiên khi nó không gặt hái được thành công.

Năm 1886 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng với các họa sĩ ấn tượng khi triển lãm của họ được tổ chức tại New York. Trong khi Pháp không đánh giá cao thì người Mỹ lại đón nhận họ một cách mở lòng, không mang theo bất kỳ thành kiến nghệ thuật truyền thống nào từ Pháp. Năm 1887, một triển lãm khác, trong đó có tranh của Renoir, diễn ra tại New York.

Từ năm 1888, Renoir bắt đầu mắc bệnh viêm khớp, một căn bệnh làm cho danh họa gặp khó khăn khi sáng tác. Vì thế, Renoir phải chuyển đến sống ở miền Nam nước Pháp, tại Cagnes-sur-Mer.

Vào những năm đầu của thế kỷ 20, các tác phẩm của Renoir được trưng bày một cách trang trọng tại London, Berlin, Dresden, Budapest, Vienna, Stockholm và thậm chí là Moscow.

Năm 1912, Renoir phải ngồi trên xe lăn, nhưng vẫn cố gắng sáng tạo với cây cọ được cột chặt vào cánh tay. Theo sự khuyến khích của nhà buôn tranh Ambroise Vollard, Renoir chuyển hướng sang điêu khắc vào năm 1913 và được sự giúp đỡ của nhà điêu khắc trẻ người Italy tên là Richard Guino trong việc tạo hình, đục tượng và vẽ phác.

Trong những năm sau đó, Renoir già yếu, tàn tật và đầy buồn phiền, nhưng tác phẩm của ông vẫn không bao giờ thể hiện sự chán nản hay thất vọng. Hàng trăm bức tranh của ông trong những năm cuối đời vẫn mang lại cái đẹp gợi cảm, niềm vui và hạnh phúc, với các gam màu ấm áp hơn.

Tháng 8/1919, danh họa Renoir được tặng Huân chương Bắc Đẩu Bội Tinh và chứng kiến việc Chính phủ Pháp mua tác phẩm Bà George Charpentier, sơn tượng vào năm 1877, để trưng bày tại Bảo tàng Louvre. Renoir qua đời vào ngày 3/12/1919 tại Cagnes.

 - Theo Zingnews -