1. Quá trình mang thai và những thay đổi trong tử cung của mẹ
Thông thường, quá trình mang thai của người phụ nữ kéo dài khoảng 40 tuần (280 ngày) tính từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh cuối cùng. 280 ngày này được chia thành 3 tam cá nguyệt, mỗi tam cá nguyệt kéo dài từ 12 đến 13 tuần (khoảng 3 tháng).
Quá trình mang thai bình thường của người mẹ kéo dài khoảng 280 ngày
Trong suốt thai kỳ, tử cung của người mẹ sẽ trải qua nhiều thay đổi. Đáng chú ý là thành tử cung dày lên, mạch máu giãn nở để nuôi dưỡng bào thai đang lớn dần, và tử cung cũng mở rộng để tạo không gian cho sự phát triển của thai nhi. Đặc biệt, khi đến thời điểm sinh nở, tử cung sẽ mở rộng nhiều lần so với kích thước ban đầu.
2. Sự phát triển của thai nhi qua từng tuần tuổi
2.1. Tuần thứ 1 - thứ 4
Do quá trình thụ thai được tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối, nên có thể trong 3 tuần đầu, người phụ nữ chưa thực sự mang thai. Khi thụ thai diễn ra, một quả bóng nhỏ sẽ hình thành và các tế bào trong đó liên tục phân chia, bám chặt vào tử cung.
Từ tuần 1 - 4, các tế bào phôi thai bắt đầu hình thành
Đến tuần thứ 3, nhiều phụ nữ sẽ nhận thấy mình bị trễ kinh. Lúc này, trứng đã được thụ tinh, tạo thành hợp tử và di chuyển vào tử cung để tìm một nơi an toàn cho thai kỳ. Tuần thứ 4, các tế bào phôi thai bắt đầu phát triển để tạo nên cấu trúc ban đầu của cơ thể thai nhi.
2.2. Tuần thứ 5
So với khi mới thụ thai, kích thước thai nhi ở tuần thứ 5 đã tăng lên gấp 10.000 lần. Lúc này, các tế bào phát triển nhanh chóng để hình thành phôi mầm. Các dấu hiệu mang thai sẽ dần xuất hiện, mẹ có thể dùng que thử thai để xác định chính xác việc mình đã mang thai.
2.3. Tuần thứ 6
Vào tuần thứ 6, thai nhi đã phát triển đến giai đoạn mới khi phôi mầm trở thành bào thai có kích thước như một hạt đậu nhỏ. Hệ thần kinh nguyên thủy và xương sống đã hình thành, cùng với hệ huyết mạch riêng biệt và nhóm máu có thể khác với mẹ.
Ở tuần này, hệ xương của bé bắt đầu hình thành, bé có thể tự gập đôi bàn tay nhỏ của mình. Các mạch máu trở thành dây cuống rốn và những chồi bé xíu xuất hiện trên phôi mầm - tiền thân của các chi sau này.
2.4. Tuần thứ 7
Tuần này, tim thai nhi đã bắt đầu hình thành, có thể nghe được nhịp tim qua siêu âm. Gan bé bắt đầu sản xuất tế bào hồng cầu để tạo tủy xương. Mẹ bầu bắt đầu đi tiểu nhiều hơn, xuất hiện triệu chứng ốm nghén, nhạy cảm, dễ cáu gắt hoặc lo lắng, bồn chồn.
2.5. Tuần thứ 8
Ở tuần thứ 8, thai nhi đạt kích thước khoảng 1.6cm (bằng trái việt quất) và nặng khoảng 1g. Tim bé bắt đầu đập mạnh mẽ, hệ thần kinh và não bộ phát triển nhanh chóng, đầu lớn dần và mắt đang hình thành. Những chồi non ở tuần thứ 6 đã biến thành đôi bàn tay và bàn chân nhỏ. Cơ quan nội tạng trở nên phức tạp hơn nhiều so với trước. Qua siêu âm tuần này, bác sĩ có thể xác định vị trí của bé trong tử cung.
2.6. Tuần thứ 9
Thai nhi tuần thứ 9 có kích thước khoảng 5cm (tương đương quả nho). Một nếp gấp xuất hiện để phân chia đầu và ngực, hệ sinh dục bắt đầu hình thành.
Diễn biến sự phát triển của thai nhi trong tam cá nguyệt đầu tiên
2.7. Tuần thứ 10
Ở tuần thứ 10, thai nhi có kích thước bằng quả cherry. Dù bé nhỏ nhưng đã bắt đầu cựa quậy, vặn mình, ngoáy chân tay không ngừng. Do não bộ đang phát triển nhanh, nếu siêu âm mẹ sẽ thấy phần trán của bé nhô cao về phía trước.
2.8. Tuần thứ 11
Đến tuần thứ 11, cuống rốn đã thực hiện tốt chức năng cung cấp dưỡng chất và đào thải chất thải cho thai nhi. Thanh quản bắt đầu hình thành nhưng cần thời gian để hoàn thiện. Lúc này, thai nhi đã có hình dáng một con người với kích thước bằng quả dâu tây, bàn tay nắm chặt và hệ thần kinh phát triển mạnh mẽ.
2.9. Tuần thứ 12
Ở tuần thứ 12, thai nhi dài khoảng 8cm, nặng 60g, tương đương một quả mận nhỏ. Nhau thai đã khá hoàn chỉnh nhưng đến tuần 14 mới thực hiện đầy đủ chức năng. Các chức năng cơ bản của tim, hệ thần kinh trung ương, gan và hệ bài tiết đã dần hoàn thiện.
2.10. Tuần thứ 13
Ít mẹ biết rằng ở tuần thứ 13, bé đã có vân tay. Kích thước của bé bây giờ bằng quả chanh. Đặc biệt, bé có thể ngó đầu, nhăn mặt và cau mày.
2.11. Tuần thứ 14
Bắt đầu từ thời điểm này, bé sẽ tăng trưởng nhanh về cân nặng và kích thước, trung bình mỗi tuần thêm khoảng 2g. Hệ thần kinh trung ương đã nhân lên hàng triệu tế bào, cơ quan sinh dục của bé cũng rõ ràng hơn.
2.12. Tuần thứ 15
Tuần thứ 15, thai nhi dài khoảng 10.1cm, nặng 70g (tương đương quả táo nhỏ). Mặc dù mí mắt chưa mở, bé đã có thể cảm nhận ánh sáng xuyên qua bụng mẹ. Nếu mẹ dùng đèn pin chiếu vào bụng, nhiều bé sẽ di chuyển về phía ánh sáng. Thời điểm này cũng có thể phát hiện nguy cơ mắc hội chứng Down qua xét nghiệm máu.
2.13. Tuần thứ 16
Hệ xương phát triển mạnh khiến bé trở nên cứng cáp hơn, đạt kích thước bằng quả bơ. Bé đã có lông mày, mí mắt, móng tay, móng chân và ngón tay, ngón chân. Đặc biệt, bề mặt da của bé được bao phủ bởi lớp lông tơ để bảo vệ làn da mỏng manh khỏi môi trường nước ối.
2.14. Tuần thứ 17
Thai nhi 17 tuần có kích thước khoảng 13cm và nặng 140g, tương đương với một củ cải nhỏ. Khớp của bé đã có thể di chuyển, tuyến mồ hôi cũng phát triển hơn và bé có thể nghe rõ âm thanh từ thế giới bên ngoài.
2.15. Tuần thứ 18
Từ tuần thứ 18, bé trở nên hiếu động hơn trong bụng mẹ và có kích thước tương đương một quả lựu. Bốn chi của bé phát triển đồng đều và cân đối hơn trước. Bé cũng bắt đầu mọc những sợi tóc trên đầu nhỏ của mình.
2.16. Tuần thứ 19
Do tuần trước đó các cơ quan sinh dục của bé đã hoàn chỉnh nên từ bây giờ mẹ có thể biết giới tính của bé thông qua siêu âm. Bé nặng khoảng 300g và dài từ 15 - 20cm. Phía dưới lợi của bé, những chiếc răng sữa đầu tiên bắt đầu hình thành.
2.17. Tuần thứ 20
Kích thước của bé ở tuần thứ 20 tương đương với một quả xoài, chiều dài khoảng 16.4cm. Để luyện tập cho hoạt động tiêu hóa sau này, bé vẫn đang tích cực nuốt nước ối. Tuy mắt bé vẫn còn nhắm nhưng một số cử động ở đồng tử đã có thể diễn ra.
Vào những tuần cuối thai kỳ, sự phát triển của thai nhi ngày càng mạnh mẽ và ngôi thai đã định hình sẵn sàng cho sự chào đời
2.18. Tuần thứ 21
Cánh tay và chân bé đã mạnh mẽ hơn, xương hàm đã hình thành, và tóc, mi mắt bắt đầu mọc. Kích thước của bé tương đương với quả chuối. Lúc này bé lớn hơn nhiều, tử cung chèn ép cơ hoành nên mẹ sẽ cảm thấy khó thở hơn.
2.19. Tuần thứ 22
Hình dáng của bé giờ đã rất gần gũi với một em bé sơ sinh, cân nặng của bé đã đạt khoảng 430g và kích thước tương đương với quả bí đỏ nhỏ. Mẹ có thể cảm nhận các cử động rõ ràng và mạnh mẽ của bé trong bụng, và cảm giác nhói ở bụng nhiều hơn. Đây cũng là giai đoạn mà cơ quan vị giác của bé bắt đầu hình thành.
2.20. Tuần thứ 23
Kích thước của thai nhi ở tuần thứ 23 đã gần bằng quả xoài to, với lỗ mũi mở rộng và các đường nét trên khuôn mặt đã rõ ràng hơn. Thân hình của bé cũng tròn trịa hơn, và xương sọ cùng khung xương tiếp tục phát triển.
2.21. Tuần thứ 24
Đến lúc này, bé đã đi được nửa chặng đường trong bụng mẹ. Sự tích tụ chất béo đã bắt đầu ở chân, lòng bàn tay và ngón tay của bé. Thai nhi giờ đã lớn gần bằng một bắp ngô, với da căng tròn để tích tụ mỡ cho ngày ra đời. Bé cũng đã có khả năng chớp mắt, và các giác quan cũng như hệ thần kinh đã phát triển rất nhanh. Vì vậy, mẹ sẽ cảm nhận được cử động của thai nhi một cách rõ ràng hơn.
2.22. Tuần thứ 25
Vì da của bé vẫn mỏng, nên qua siêu âm có thể nhìn thấy các mạch máu. Kích thước của thai nhi tương đương với một quả dưa lưới và cân nặng khoảng 660g. Từ bây giờ, các bộ phận và cơ quan trong cơ thể của bé đã hoàn chỉnh, và chiều cao cũng như cân nặng đang tăng lên nhanh chóng.
Tuần thứ 26: Bắt đầu từ tuần này, mẹ sẽ cảm nhận được những cú nấc nhỏ của bé, giấc ngủ ngắn dần tăng để bé hoàn thiện thị giác và não bộ. Da bé sẽ dần đục đi vì bé đã lớn lên, không còn nhìn thấy rõ các mạch máu nữa.
Tuần thứ 27: Do bé đã phát triển và khỏe mạnh hơn, những cú đạp trong bụng mẹ sẽ trở nên mạnh mẽ hơn và tăng lên. Bé đã có kích thước tương đương với cây cải xoăn, chiều dài khoảng 34cm; đồng thời các chức năng của hệ tiêu hóa, phổi và thận đã ổn định hơn.
Tuần thứ 28: Bé đã lớn và mạnh mẽ, các cú đạp trong bụng mẹ ngày càng mạnh mẽ và nhiều hơn. Kích thước của bé đã đạt tới mức tương đương với cây cải xoăn, có chiều dài khoảng 34cm; đồng thời, các chức năng của hệ tiêu hóa, phổi và thận đã trở nên ổn định hơn.
Tuần thứ 29: Bé sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, các cú đạp trong bụng mẹ sẽ trở nên mạnh mẽ và dồi dào hơn. Kích thước của bé đã đạt tới mức tương đương với cây cải xoăn, có chiều dài khoảng 34cm; đồng thời, các chức năng của hệ tiêu hóa, phổi và thận đã trở nên ổn định hơn.
Tuần thứ 30: Bé sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, mẹ sẽ cảm nhận được những cú đạp mạnh mẽ và dồi dào hơn từ bé. Kích thước của bé đã đạt tới mức tương đương với cây cải xoăn, có chiều dài khoảng 34cm; đồng thời, các chức năng của hệ tiêu hóa, phổi và thận đã trở nên ổn định hơn.
Có thể nói, đến tuần này, bé đã phát triển gần như có một cuộc sống độc lập. Bé có kích thước gần bằng một quả cà tím (nặng khoảng 1kg). Các cú đá của bé ngày càng trở nên dứt khoát, mạnh mẽ; vì não bộ của bé gần như đã hoàn chỉnh nên phần đầu của bé đã nhỏ hơn so với giai đoạn trước.
Tuần thứ 29: Thị lực của bé đang phát triển tốt hơn, do đó việc thực hiện thai giáo bằng ánh sáng trong thời gian này là rất tốt. Đặc biệt, nếu bố mẹ dành nhiều thời gian hàng ngày để nói chuyện cùng bé, bé sẽ ghi nhớ rất tốt giọng nói của cả bố và mẹ.
Tuần thứ 30: Khả năng mở/nhắm mắt của bé đã trở nên nhạy bén hơn và bé đã lớn tương đương với một quả bắp cải lớn. Để não có không gian phát triển, phần đầu của bé cũng trở nên to hơn.
Tuần thứ 31: Bé sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, có kích thước gần như một quả cà tím (nặng khoảng 1kg). Các cú đá của bé ngày càng trở nên mạnh mẽ và dứt khoát hơn, vì não bộ của bé gần như đã hoàn chỉnh nên phần đầu của bé đã nhỏ hơn so với giai đoạn trước.
Tuần thứ 32: Bé sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, thị lực của bé đang phát triển tốt hơn và việc thực hiện thai giáo bằng ánh sáng trong thời gian này là vô cùng quan trọng. Bố mẹ nên dành nhiều thời gian hàng ngày để nói chuyện cùng bé để bé có thể ghi nhớ giọng nói của cả hai.
Tuần thứ 31: Phổi của bé đã hoàn thiện và bé đã lớn tương đương với một quả dừa xiêm, có chiều dài khoảng 41.2 cm. Điều tuyệt vời hơn nữa là bé đã có khả năng nhìn và phân biệt sáng tối khá tốt.
Tuần thứ 32: Một bước tiến quan trọng trong sự phát triển của thai nhi là sự thay đổi ngôi thai. Bé đã sẵn sàng cho thời điểm chào đời với làn da mịn màng hơn, cơ thể tròn trịa hơn. Bé của bạn đã nặng khoảng 2kg và có chiều dài khoảng 42cm.
Tuần thứ 33: Sự phát triển của bé đã đạt đến một mức độ quan trọng. Bé đã sẵn sàng cho thời điểm chào đời với làn da mịn màng hơn, cơ thể tròn trịa hơn. Bé của bạn đã nặng khoảng 2kg và có chiều dài khoảng 42cm.
Tuần thứ 34: Bé đã phát triển mạnh mẽ và sẵn sàng cho thời điểm chào đời. Làn da của bé trở nên mịn màng hơn và cơ thể bé tròn trịa hơn. Bé của bạn đã nặng khoảng 2kg và có chiều dài khoảng 42cm.
Tuần thứ 35: Bé đã phát triển mạnh mẽ và sẵn sàng cho thời điểm chào đời. Làn da của bé trở nên mịn màng hơn và cơ thể bé tròn trịa hơn. Bé của bạn đã nặng khoảng 2kg và có chiều dài khoảng 42cm.
Bé hiện có chiều dài khoảng 43.7cm và nặng khoảng 2.3kg. Thân nhiệt của bé đã ổn định hơn và không còn phụ thuộc nhiều vào nhiệt độ của mẹ. Bé đã nằm ổn định ở ngôi dưới, tức là đầu bé đã chúc xuống dưới để sẵn sàng chào đời.
Tuần thứ 34: Bây giờ, bé đã có khả năng thải phân và khung xương bé đã chắc chắn hơn, làm cho quá trình chào đời sau này trở nên thuận lợi hơn.
Tuần thứ 35: Bước sang tuần này, bé đã dài khoảng 46.2cm và có kích thước tương đương một quả bí hồ lô. Các chức năng trong cơ thể bé về cơ bản đã hoàn thành nên dù bé chào đời lúc này, bé vẫn khỏe mạnh.
Tuần thứ 36: Bé hiện có chiều dài khoảng 43.7cm và nặng khoảng 2.3kg. Thân nhiệt của bé đã ổn định hơn và không còn phụ thuộc nhiều vào nhiệt độ của mẹ. Bé đã nằm ổn định ở ngôi dưới, tức là đầu bé đã chúc xuống dưới để sẵn sàng chào đời.
Tuần thứ 37: Bước sang tuần này, bé đã dài khoảng 46.2cm và có kích thước tương đương một quả bí hồ lô. Các chức năng trong cơ thể bé về cơ bản đã hoàn thành nên dù bé chào đời lúc này, bé vẫn khỏe mạnh.
Tuần thứ 36: Bé đã có chiều dài khoảng 47cm và nặng khoảng 2.6kg. Trừ não bộ và phổi tiếp tục phát triển cho đến khi chào đời, các cơ quan khác của bé hầu như đã hoàn thiện.
Tuần thứ 37: Từ giai đoạn này, sự phát triển của thai nhi đã biến hóa thành một cá thể độc lập và bé lớn tương đương với một quả đu đủ. Trọng lượng cơ thể bé sẽ tiếp tục tăng nhanh chóng.
Tuần thứ 38: Bé đã có chiều dài khoảng 47cm và nặng khoảng 2.6kg. Trừ não bộ và phổi tiếp tục phát triển cho đến khi chào đời, các cơ quan khác của bé hầu như đã hoàn thiện.
Tuần thứ 39: Từ giai đoạn này, sự phát triển của thai nhi đã biến hóa thành một cá thể độc lập và bé lớn tương đương với một quả đu đủ. Trọng lượng cơ thể bé sẽ tiếp tục tăng nhanh chóng.
Tuần thứ 40: Bé đã có chiều dài khoảng 47cm và nặng khoảng 2.6kg. Trừ não bộ và phổi tiếp tục phát triển cho đến khi chào đời, các cơ quan khác của bé hầu như đã hoàn thiện.
Đây có thể coi là tuần thai cuối cùng ở người bình thường, nên dù sinh vào thời điểm này, bé không còn được coi là sinh non. Dưới lớp da của bé, mỡ dày hơn để bé có thân nhiệt ổn định sau khi sinh ra.
Tuần thứ 39: Từ giai đoạn này trở đi, các hoạt động của bé trở nên tự nhiên như một em bé sơ sinh.
Tuần thứ 40: Cơ thể bé tiếp tục sản xuất chất béo và tăng kích thước. Cổ tử cung của mẹ cũng trở nên mềm mại hơn, sẵn sàng cho việc sinh bé.
Tuần thứ 41: Bé đã sẵn sàng chào đón thế giới với cơ thể đầy chất béo và kích thước tăng lên. Cổ tử cung của mẹ đã mềm mại, sẵn sàng cho quá trình đón bé ra đời.
Tuần thứ 42: Bé đã sẵn sàng chào đón thế giới với cơ thể đầy chất béo và kích thước tăng lên. Cổ tử cung của mẹ đã mềm mại, sẵn sàng cho quá trình đón bé ra đời.
Tuần thứ 41 và 42: Đây là thời điểm mà các bé 'bướng bỉnh' chưa muốn chào đời. Nếu bé vẫn không chịu 'ra khỏi nhà', mẹ nên thăm bác sĩ để được tư vấn và có biện pháp kích thích chuyển dạ, tránh tình trạng thiếu oxy gây nguy hiểm cho thai nhi.
Tuần thứ 41 và 42: Với những thông tin trên đây, có lẽ mẹ đã thấy nhiều điều kỳ diệu về sự phát triển của thai nhi qua từng tuần tuổi trong bụng mình phải không? Hãy cố gắng duy trì tâm lý thoải mái để có một thai kỳ khỏe mạnh và chào đón bé yêu đến với gia đình mình.
Tuần thứ 41 và 42: Đây là thời điểm mà các bé 'bướng bỉnh' chưa muốn chào đời. Nếu bé vẫn không chịu 'ra khỏi nhà', mẹ nên thăm bác sĩ để được tư vấn và có biện pháp kích thích chuyển dạ, tránh tình trạng thiếu oxy gây nguy hiểm cho thai nhi.