Buzz
1. Kiến thức cần biết khi mang thai để mẹ khỏe, con tốt
1.1. Khám thai định kỳ
Việc khám thai định kỳ là không thể thiếu đối với mỗi thai phụ. Các chuyên gia y tế khuyến cáo mẹ bầu nên khám thai ít nhất 8 lần trong suốt thai kỳ. Qua đó, mẹ bầu sẽ biết được sự phát triển của thai nhi và kịp thời phát hiện nguy cơ dị tật hoặc biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những mốc khám thai quan trọng mẹ bầu cần nhớ:
Khám thai định kỳ là bước không thể thiếu trong suốt thai kỳ
- Tuần 11 - 13 của thai kỳ: Khám thai để đo độ mờ da gáy, phát hiện nguy cơ bệnh Down.
- Tuần 21 - 24: Khám thai và thực hiện xét nghiệm sàng lọc dị tật bẩm sinh, phát hiện các bất thường ở một số bộ phận trên cơ thể thai nhi.
- Tuần 30 - 32: Khám thai để phát hiện các dị tật xuất hiện muộn, xác định vị trí nhau thai, tình trạng dây rốn, nước ối,... để chuẩn bị cho thời điểm sinh nở.
1.2. Xây dựng chế độ dinh dưỡng
Có một chế độ ăn cân đối, đầy đủ chất dinh dưỡng là rất quan trọng đối với sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi. Vì vậy, mẹ bầu cần chú ý bổ sung các loại thực phẩm sau vào chế độ ăn hàng ngày:
- Tinh bột: bánh mì, các loại ngũ cốc,...
- Đạm: thịt, sữa, trứng, đậu,...
- Rau xanh, hoa quả tươi, nước ép trái cây không đường.
- Uống đủ 2 - 3 lít nước mỗi ngày.
- Bổ sung các loại vitamin như: canxi, sắt, A, D, axit folic,...
- Chất béo: mỡ động vật, dầu thực vật, bơ,...
Ngoài ra, mẹ bầu cũng cần tránh một số loại thực phẩm không tốt cho thai kỳ như:
- Chất kích thích, rượu bia, đồ uống có ga.
- Tránh sử dụng thực phẩm nóng hoặc có tính hàn trong 3 tháng đầu của thai kỳ.
- Các loại cá giàu thủy ngân: cá ngừ, cá thu,...
- Thực phẩm có khả năng làm mềm tử cung: đu đủ xanh, dứa,...
- Tránh ăn đồ chưa chín kỹ hoặc chưa được tiệt trùng.
1.3. Thời điểm dự kiến sinh
Đối với những mẹ bầu có chu kỳ kinh đều, các bác sĩ thường dựa vào kỳ kinh cuối để xác định ngày dự kiến sinh. Tuy nhiên, thời điểm vượt cạn thực tế có thể sớm hoặc muộn hơn so với dự kiến. Nếu ngày dự sinh thay đổi qua mỗi lần siêu âm, mẹ bầu cũng không cần lo lắng quá vì nó phản ánh sự phát triển của thai nhi. Khi thai nhi phát triển nhanh hoặc chậm hơn bình thường, ngày sinh dự kiến cũng sẽ điều chỉnh theo.
1.4. Biến chứng thai kỳ - cách phòng tránh và xử lý
Biến chứng trong thai kỳ là điều không ai muốn gặp phải vì nó ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé. Mẹ bầu cần trang bị kiến thức về cách phòng tránh và xử lý khi gặp phải tình huống này. Các biến chứng nguy hiểm có thể bao gồm:
Nguy cơ nhau thai bám thấp đe dọa sức khỏe của cả mẹ và bé
- Tiểu đường trong thai kỳ
Đây là vấn đề đang trở nên phổ biến hơn ở phụ nữ mang thai trong những năm gần đây, thường xảy ra từ tuần thứ 24 đến tuần thứ 28 của thai kỳ và được xác định thông qua xét nghiệm đường huyết. Phụ nữ mang thai mắc tiểu đường có thể đối diện với các nguy cơ như sảy thai, dị tật ở thai nhi, tiền sản giật,... Mẹ bầu cần kiểm soát chặt chẽ đường huyết của mình bằng cách tuân thủ chế độ ăn uống và tập luyện hợp lý.
- Nhau thai bám thấp
Đây là tình trạng xảy ra ở khoảng 5% thai phụ, trong đó bánh nhau không bám vào vùng đáy tử cung mà thay vào đó nằm gần mở của cổ tử cung. Khi có cơn co thắt trong quá trình chuyển dạ, bánh nhau sẽ không co giãn đồng bộ với cơ tử cung gần cổ tử cung. Hậu quả của điều này là bánh nhau có thể bị tách ra khỏi niêm mạc tử cung gây ra chảy máu hoặc mất máu nghiêm trọng, dẫn đến tình trạng choáng váng, mất máu, thậm chí nguy cơ tử vong nếu không được xử lý kịp thời; thai nhi có thể sinh non hoặc vị trí ngôi thai bất thường. Mẹ bầu cần chú ý đến việc khám thai định kỳ để phát hiện vị trí bám của nhau thai và thực hiện biện pháp kiêng cữ phù hợp.
- Tiền sản giật
Tiền sản giật (TSG) thường xảy ra trong giai đoạn sau của thai kỳ (từ tuần thứ 21 trở đi), tăng nguy cơ thai lưu, sinh non, và suy dinh dưỡng ở trẻ sơ sinh. Mẹ bầu có thể nhận biết nguy cơ này thông qua xét nghiệm tiền sản giật để có thể điều trị kịp thời và ngăn chặn các biến chứng tiềm ẩn.
- Ối ít
Đây là một trong những vấn đề liên quan đến nước ối gây nguy hiểm cho sức khỏe của thai nhi. Những phụ nữ mang thai thiếu nước ối trong tam cá nguyệt đầu tiên và thứ hai thường phải đối mặt với nguy cơ sinh non, sảy thai, hoặc thai lưu. Hiện tượng này thường xảy ra trong 3 tháng cuối của thai kỳ, làm cho việc xoay đầu của em bé trở nên khó khăn khi sinh. Nếu nước ối bị giảm sút sớm, có thể gây ra nhiễm trùng bào thai hoặc tử cung. Để tránh tình trạng ối ít, mẹ bầu cần duy trì chế độ ăn lành mạnh, nghỉ ngơi đúng cách, và uống đủ nước (đặc biệt là nước dừa).
1.5. Nhận biết các triệu chứng nguy hiểm cho thai kỳ
Ngoài những kiến thức cần biết khi mang thai đã được đề cập trước đó, các mẹ bầu cũng cần chú ý nhận diện sớm một số dấu hiệu nguy hiểm cho thai kỳ để có thể can thiệp kịp thời:
Trang bị kiến thức về mang thai giúp mẹ bầu nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm cho thai kỳ
- Đau bụng âm ỉ hoặc dữ dội trong thời gian dài, ở giữa hoặc trên bụng kèm theo cảm giác buồn nôn hoặc nôn có thể xuất phát từ: vấn đề về dạ dày, ngộ độc thực phẩm, hoặc tiền sản giật,...
- Đau bụng dưới ở một hoặc hai bên có thể là dấu hiệu của nguy cơ thai ngoài tử cung, sinh non, hoặc sảy thai,...
- Sưng phù chân tay kèm theo giảm sút thị lực, buồn nôn, đau đầu đột ngột có thể là dấu hiệu tiền sản giật.
- Nếu mẹ bầu có sốt từ 37.5 đến trên 39 độ C nhưng không có triệu chứng cảm lạnh hoặc cúm, cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa ngay lập tức vì đây có thể là dấu hiệu mẹ bầu đang bị nhiễm trùng.
1.6. Vấn đề cân nặng của bà mẹ
Vấn đề tăng cân của người mẹ là một vấn đề được rất nhiều bà mẹ quan tâm. Vậy tăng cân đúng cách là bao nhiêu, bà mẹ có thể tham khảo theo chỉ số BMI theo khuyến nghị của Viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ (IOM) như sau:
Chỉ số BMI của người có cân nặng bình thường so với chiều cao: 18.5 - 24.9.
Điều này có nghĩa là nếu trước khi mang thai, cân nặng của bà mẹ ở mức bình thường, thì suốt thai kỳ bà mẹ nên tăng cân khoảng từ 11 đến 16kg để đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho thai nhi.
2. Một số lời khuyên dành cho các bà mẹ mang thai
Ngoài những điều cần biết đã nêu trên, khi mang thai, các bà mẹ cũng cần lưu ý một số lời khuyên được chuyên gia chia sẻ như sau:
- Tránh massage hoặc xoa bụng vì có thể gây kích thích sinh non.
- Chỉ nên thực hiện siêu âm khi có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, tránh thực hiện quá nhiều lần.
- Vận động ở mức nhẹ nhàng, phù hợp với sức khỏe, tránh các hoạt động mạnh mẽ hoặc không phù hợp nếu được khuyến nghị không nên thực hiện.
- Sử dụng thuốc dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nào dù là đông y hay tây y.
- Không nên sờ vào đầu ti hoặc xoa nắn ngực trong suốt thời gian mang thai vì có thể gây co thắt tử cung và tăng nguy cơ sinh non, động thai hoặc sảy thai.
- Tránh tiếp xúc với chó mèo vì chúng có thể gây dị ứng và chứa vi khuẩn có hại cho thai nhi.
- Hạn chế quan hệ tình dục trong giai đoạn mang thai đầu tiên để tránh gây kích thích thai. Sau đó, quan hệ có thể tiếp tục nhưng nên ở tư thế phù hợp và thực hiện động tác nhẹ nhàng.
Những điều cần biết khi mang thai mà chúng tôi chia sẻ chỉ mang tính chất tham khảo, giúp mẹ bầu tránh được sự bối rối trong giai đoạn đầu mang thai. Các mẹ bầu nên tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa để nhận được những gợi ý hữu ích nhất cho một thai kỳ an lành và khỏe mạnh.
