Có thể nói, thời gian gần đây đã khá yên bình trong lĩnh vực giải pháp Zero-Knowledge. Tuy nhiên, liệu điều này có đúng không? Có những cập nhật đáng chú ý nào về giải pháp này trong thời gian gần đây và những điểm tiềm năng nào sẽ xuất hiện trong tương lai? Hãy cùng khám phá ở bài viết dưới đây nhé!

zkSync
Gần đây, nhóm phát triển zkSync Era đã thông báo về các thay đổi trong việc hiển thị xác thực giữa Layer-2 và Layer-1. Bây giờ, các tham số như 'number', 'timestamp' và 'Hash' sẽ được trỏ về block trên Layer-2 thay vì trỏ về các batch xác thực Layer-1 như trước.
Sự thay đổi này sẽ giúp tăng tính chi tiết cho việc hiển thị thông tin trên mạng lưới. Theo đó, các batch xác thực trên Layer-1 sẽ mất khoảng 90 giây mới được cập nhật. Ngược lại, thông tin về block trên Layer-2 sẽ được cập nhật nhanh chóng, chỉ trong vài giây. Vì thế, khi trỏ vào thông tin của Layer-2, sẽ giảm nguy cơ xung đột database đã từng khiến mạng lưới ngừng hoạt động vào tháng 04/2023.
Bên cạnh đó, các ứng dụng đòi hỏi thông tin nhanh chóng sẽ không cần phải đợi các batch Layer-1, giảm thiểu thời gian chờ đợi và rủi ro thông tin không chính xác.
Starknet
Vào cuối tháng 07/2023, Starknet đã công bố cập nhật Quantum Leap giúp mạng lưới tăng khả năng xử lý giao dịch TPS. Đồng thời, cũng ra mắt bộ công cụ phát triển chain riêng Starknet Appchain.
Trong thời gian sắp tới, mạng lưới dự kiến sẽ phát triển phiên bản cập nhật 0.12.1 (có thể coi là giai đoạn 2 của Quantum Leap). Hiện tại, phiên bản này đã được thử nghiệm trên Testnet và sẽ sớm được triển khai trên Mainnet.
Phiên bản nâng cấp 0.12.1 sẽ tập trung vào việc hỗ trợ các Sequencer để tăng hiệu suất, giảm thiểu số lượng giao dịch thất bại và spam bằng cách áp dụng phí xác thực.
Linea
Sau khi mainnet Alpha được triển khai trong khoảng thời gian, một giải pháp zkEVM được biết đến là Linea đã bắt đầu hỗ trợ nhiều loại token ERC20 khác nhau.
Từ đây, người dùng có thể bắt đầu chuyển tài sản lên mạng lưới để trải nghiệm các sản phẩm trong hệ sinh thái mới này.
Scroll
Bên cạnh đó, một đối thủ khác trong lĩnh vực zkEVM là Scroll cũng tiết lộ kế hoạch triển khai mainnet sắp tới.
Hiện tại, dự án đang ở giai đoạn thử nghiệm (Beta Test) các tính năng trên testnet Sepolia.
RISC Zero
Giải pháp tiếp theo liên quan đến Zero-Knowledge, nhưng không phải là mạng lưới Layer-2. Thay vào đó, RISC Zero mang đến cơ chế xác thực ZK Proof, làm nền tảng cho các giải pháp Layer-2 tận dụng.
Theo đó, RISC Zero đã chính thức xuất hiện trên mainnet Ethereum. Giải pháp này sẽ giảm thiểu 2 chi phí quan trọng nhất đối với các Zero-Knowledge Proof:
- Yêu Cầu Xác Thực (Request Proof với Layer-1): Hiện chỉ còn 29k gas.
- Gọi Lại (Chi phí so sánh với Layer-1): Hiện chỉ còn 279k gas.
Mức phí này vào thời điểm viết bài sẽ dao động khoảng 15 USD cho toàn bộ quá trình tạo proof, nén dữ liệu ở Layer-2 và so sánh với mainnet Ethereum.

Nếu so sánh với tài liệu từ Ethereum Foundation, các chi phí này cho Zero-Knowledge Rollup thường lên tới tổng cộng 500k gas.
Các Giải Pháp Ứng Dụng Khác
Bên cạnh các mạng lưới và cơ sở hạ tầng, các giải pháp ứng dụng công nghệ Zero-Knowledge vào các mục đích khác cũng có những cập nhật đáng chú ý.
zkPass là dự án tiếp theo sử dụng zk mà Binanace Labs và Sequoia đầu tư gần đây. Tổng số tiền huy động trong vòng đầu tư mới nhất khoảng 2,5 triệu USD.
Ngoài ra, sự phát triển của Worldcoin vào tháng 07/2023 vẫn thu hút sự chú ý lớn, cùng với nhiều ý kiến tranh cãi xoay quanh việc an toàn dữ liệu người dùng (mặc dù dự án cam kết sử dụng zk Proof để bảo vệ danh tính cá nhân). Worldcoin cũng đã có những bài viết chi tiết về việc đảm bảo an toàn cho dữ liệu người dùng khi tham gia xác thực danh tính với sản phẩm này.
Cam Kết
Có thể thấy, trong thời gian sắp tới sẽ có nhiều (thậm chí là rất nhiều) cập nhật quan trọng từ các dự án liên quan đến Zero Knowledge.
Đối với các dự án Layer-2, việc giảm kích thước lưu trữ dữ liệu và tối ưu hóa phí gas luôn là những thách thức quan trọng cần giải quyết. Và công nghệ ZK được kỳ vọng có thể là giải pháp cho vấn đề này trong tương lai.
Đối với các dự án ứng dụng bổ sung, ZK được kỳ vọng sẽ duy trì tính riêng tư cho người dùng, đồng thời vẫn đảm bảo sự minh bạch (một yếu tố quan trọng cho thị trường Blockchain).
Mytour