1/ Trái phiếu doanh nghiệp là gì?
Trái phiếu là một loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của nhà phát hành đối với người sở hữu trái phiếu về một khoản tiền cụ thể (mệnh giá trái phiếu), trong một thời gian nhất định và với một khoản lãi suất đã định. Hiểu đơn giản, trái phiếu là một loại giấy nợ và nhà phát hành có thể là doanh nghiệp (trong trường hợp này gọi là trái phiếu doanh nghiệp), một tổ chức chính phủ như Kho bạc Nhà nước (trái phiếu kho bạc), chính quyền (trái phiếu chính phủ hoặc công trái). Trong bài viết này, chúng ta chỉ tập trung vào trái phiếu doanh nghiệp, nghĩa là trái phiếu do doanh nghiệp phát hành, nên từ 'trái phiếu' sẽ được hiểu là 'trái phiếu doanh nghiệp' để dễ hiểu hơn.
Mức độ rủi ro và tiềm năng sinh lợi của trái phiếu doanh nghiệp có thể được đánh giá dựa trên các yếu tố sau:
Theo Điều 54 của Luật Phá sản, thứ tự ưu tiên trong việc phân chia tài sản khi phá sản bao gồm các khoản chi phí phá sản, nợ lương, bảo hiểm xã hội, nghĩa vụ tài chính với Nhà nước và cuối cùng là các khoản nợ của các chủ nợ.
Theo quy định này, việc xác định mức độ rủi ro và tiềm năng sinh lợi của các loại tài sản tài chính trở nên rõ ràng hơn.
Chủ nợ trong trường hợp phá sản được phân thành hai loại: có bảo đảm và không có bảo đảm, mà thứ tự thanh toán cho chủ nợ có bảo đảm sẽ ưu tiên vào tài sản bảo đảm trước, sau đó mới đến phần còn lại của tài sản phân phối cho chủ nợ không có tài sản bảo đảm.
Điều kiện để mua trái phiếu là một vấn đề quan trọng khi đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp.
Để đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp, nhà đầu tư cần tuân thủ các điều kiện quy định về tư cách nhà đầu tư chuyên nghiệp theo Luật chứng khoán.
Tổ chức phát hành trái phiếu là các doanh nghiệp như công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn hoạt động theo pháp luật Việt Nam.
Các tổ chức tư vấn bao gồm các công ty chứng khoán, tổ chức tín dụng có thẩm quyền cung cấp dịch vụ tư vấn hồ sơ phát hành trái phiếu theo quy định của pháp luật.
Tổ chức tư vấn phải thực hiện rà soát điều kiện và hồ sơ chào bán trái phiếu để đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định của Luật chứng khoán.
Tổ chức tư vấn chỉ giới thiệu và không chịu trách nhiệm khi xảy ra vấn đề. Ví dụ, nếu nhà phát hành phá sản hoặc không trả được nợ trái phiếu, nhà đầu tư phải tự chịu rủi ro. Trừ khi ngân hàng bảo lãnh, nhà đầu tư nên mua trái phiếu có bảo lãnh của ngân hàng để đảm bảo an toàn hơn.
5/ Những điều cần lưu ý khi đầu tư vào trái phiếu
Trái phiếu doanh nghiệp không phải là khoản tiền gửi ngân hàng mà là khoản vay tự trả của doanh nghiệp. Nhà đầu tư mua trái phiếu doanh nghiệp phải chấp nhận rủi ro khi doanh nghiệp không đảm bảo trả nợ gốc và lãi.
Khi được giới thiệu mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, nhà đầu tư phải tuân thủ quy định của pháp luật. Chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được mua trái phiếu này; những người khác không được phép.
Các tổ chức tín dụng, công ty chứng khoán phân phối trái phiếu doanh nghiệp không đảm bảo sự an toàn khi mua. Chúng chỉ cung cấp dịch vụ và thu phí từ doanh nghiệp phát hành mà không chịu trách nhiệm về khả năng trả nợ của doanh nghiệp.
Bảo lãnh phát hành trái phiếu không đồng nghĩa với bảo lãnh thanh toán trái phiếu. Việc bảo lãnh phát hành chỉ là cam kết với doanh nghiệp phát hành để phân phối trái phiếu, không có nghĩa vụ đối với nhà đầu tư. Để tránh rủi ro, nhà đầu tư cần tìm hiểu rõ phạm vi bảo lãnh thanh toán gốc, lãi hay chỉ một phần gốc và lãi.
Tài sản đảm bảo của trái phiếu doanh nghiệp bao gồm nhiều loại như nhà đất, cổ phần, cổ phiếu và các dự án đầu tư khác.
Thông tin về tài sản đảm bảo được doanh nghiệp phát hành công bố, nhà đầu tư cần xem xét kỹ về điều kiện, chất lượng và giá trị của tài sản đảm bảo.
Tóm lại:
Quy định chỉ những nhà đầu tư chuyên nghiệp mới có thể tham gia thị trường trái phiếu không chỉ là rào cản đối với những nhà đầu tư nghiệp dư mà còn là một biện pháp bảo vệ giúp những nhà đầu tư chưa đủ kinh nghiệm tránh được những đầu tư không cần thiết và rủi ro do hiểu biết không đầy đủ về doanh nghiệp.