Những điều thú vị về BitTorrent mà bạn có thể chưa biết

BitTorrent có phải là bất hợp pháp?

Theo pháp luật, việc trao đổi thông tin qua torrent là hợp pháp, nhưng việc tải về nội dung có bản quyền lại là một vấn đề khác. Theo một số nghiên cứu, chỉ có khoảng 1% trong số 1021 tập tin mẫu chọn lựa ngẫu nhiên được chia sẻ qua torrent không vi phạm bản quyền. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi nhiều người cho rằng việc tải xuống bằng torrent là vi phạm pháp luật.

Ở Việt Nam, việc sử dụng phần mềm 'lậu' đã trở nên phổ biến, nhưng ở các quốc gia khác, luật pháp về vấn đề này rất nghiêm ngặt và đã từng có nhiều vụ kiện liên quan đến việc chia sẻ file này. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, torrent vẫn hoạt động mạnh mẽ mà không gặp phải vấn đề gì.

Thường khi bạn muốn tải một tập tin từ Internet, bạn chỉ cần nhấp vào liên kết tương ứng và các máy chủ sẽ gửi tập tin đó cho bạn. Máy tính của bạn đóng vai trò là máy khách và nhận dữ liệu từ máy chủ.

Khác với việc dựa vào máy chủ, BitTorrent là phương pháp chia sẻ file dựa trên mạng ngang hàng (peer-to-peer hay P2P). Trong mạng này, tất cả các máy tính tham gia đều là ngang hàng và được gọi là peer, vừa là máy chủ vừa là máy khách đối với các máy khác trong mạng P2P. BitTorrent là một cải tiến cho phép chia sẻ dữ liệu một cách ổn định hơn, không cần download trực tiếp toàn bộ file từ server mà lấy từng phần của file thông qua các peer và đồng thời chia sẻ phần mình có cho người khác.

Để download một file bằng torrent, bạn cần truy cập các trang torrent như thepiratebay.org, demonoid,… và tải một file .torrent liên quan đến tập tin cần download. File torrent này không phải là thực tế mà là một file giúp máy kết nối với các máy khác qua tracker, sau đó tracker sẽ gửi địa chỉ của các máy này cho bạn và ngược lại để download.

Khi download một bộ phim qua torrent, các phần của bộ phim sẽ được tải từ các máy khác qua tracker. Khi bạn có một số phần nhỏ của file, bạn sẽ upload phần đó cho người khác và đồng thời download phần còn lại của bộ phim. Ví dụ, nếu một tập tin chia thành 6 phần, một máy seeder sẽ gửi mỗi phần đến một máy trong mạng.

Khi máy nhận được phần của tập tin, nó sẽ chia sẻ phần đó với máy khác chưa có. Việc phân phối file đến máy nào là do tracker quản lý và điều phối.

Nếu bạn mới sử dụng BitTorrent, bạn có thể thắc mắc về các thông số như Tốc độ tải về, Tốc độ tải lên, Thời gian còn lại,… cùng với một số thông tin khác trên giao diện của các phần mềm tải torrent. Dưới đây là một số thông tin về các chỉ số thường gặp khi sử dụng các phần mềm tải torrent.

Khả dụng (Availability): là số lượng bản sao hoàn chỉnh của tập tin đang có trên các máy ngang hàng trong mạng tại thời điểm download. Mỗi máy seed sẽ cộng 1 vào chỉ số này. Nếu một máy có phần của tập tin mà các máy khác không có, thì phần đó sẽ được tính vào chỉ số (ví dụ: một máy đã tải về 65,3% sẽ cộng thêm 0.653 vào chỉ số này).

Choked: mô tả trạng thái của máy ngang hàng đang tải lên làm gián đoạn đường truyền dữ liệu đến của các máy khác trong mạng. Tình trạng này có thể là do hai nguyên nhân sau:

- Máy ngang hàng là seeder, đã có đầy đủ tập tin và không muốn nhận thêm mảnh dữ liệu nào từ các máy khác.

- Máy ngang hàng đang tải lên đã đạt đến giới hạn băng thông.

Interested: mô tả máy ngang hàng muốn tải về phần dữ liệu mà nó thiếu từ các máy khác trong mạng.

Tỉ lệ (Ratio): tỷ lệ giữa dung lượng đã upload/download. Các trang torrent thường sử dụng thông số này để quản lý người dùng, thông thường bạn cần phải upload ít nhất 70% dung lượng đã download (tức là ratio>0.7) hoặc tài khoản của bạn sẽ bị khóa.

Peer/Leech: là các máy sử dụng BitTorrent để tải dữ liệu. Thường các máy này chưa có đủ tập tin hoàn chỉnh.

Seeder: là các máy đã có bản sao đầy đủ của file và đang chia sẻ file đó. Số lượng seed càng nhiều thì thời gian tải file về càng nhanh.

Snubbed: một máy sẽ bị đánh dấu là snubbed nếu trong 60 giây qua các máy khác trong mạng không thể tải được dữ liệu từ máy đó.

Swarm: tập hợp của tất cả các máy ngang hàng và seeders liên quan đến một tập tin.

Mọi công nghệ đều có nhược điểm và BitTorrent không phải là ngoại lệ. Đầu tiên, hãy xem BitTorrent mang lại những lợi ích gì so với cách download truyền thống từ máy chủ.

Tắt, bật và tạm dừng download bất kỳ lúc nào mà không ảnh hưởng đến việc tải file: Lợi ích lớn so với việc download trực tiếp từ server. Nếu quá trình download bị gián đoạn, bạn chỉ cần khởi động lại client là file sẽ tiếp tục được tải.

Download file lớn chỉ với 1 click: Phim HD hoặc game mới thường có dung lượng lớn, khi upload lên server phải chia nhỏ ra thành nhiều part. Tải phim bằng torrent thuận tiện hơn rất nhiều so với việc thêm nhiều link vào hàng đợi.

Download các file cũ: Đối với các phim hoặc chương trình cũ, việc download trực tiếp thường khó khăn vì file đã bị xóa. Nhưng với torrent, bạn vẫn có thể tìm tracker để download các file cũ, mặc dù tốc độ có thể chậm hơn nhưng cũng hơn không.

Ngoài những ưu điểm trên, BitTorrent cũng có một số hạn chế:

Tốc độ download phụ thuộc vào số lượng seeder: Đối với các file hot, tốc độ download không phải là vấn đề lớn. Nhưng với các file cũ, với ít seeder, có thể mất vài ngày để download xong 1 file 3GB.

Nguy cơ nhiễm malware: Do việc chia sẻ file qua torrent không kiểm soát, có nguy cơ bị lây nhiễm virus hoặc malware. Chọn các trang torrent lớn và đọc comment trước khi download để tránh nguy cơ này.

Tiêu tốn băng thông: Bạn có thể cảm nhận được rằng kết nối Internet của bạn sẽ chậm lại khi sử dụng torrent, đặc biệt là khi download hoặc upload nhiều file cùng một lúc. Nguyên nhân là bởi băng thông của bạn được dùng để download và upload dữ liệu đồng thời. Để giải quyết vấn đề này, bạn có thể giới hạn tốc độ download/upload cho từng file và chỉ download/upload một file trong cùng một thời điểm.

Dưới đây là một số kiến thức cơ bản về giao thức chia sẻ file BitTorrent. Hi vọng qua bài viết này, những người chưa biết hoặc mới biết về torrent sẽ hiểu rõ hơn về phương thức này. Rất mong các bạn đọc có thể chia sẻ thêm kinh nghiệm để bài viết trở nên đầy đủ hơn.