Buzz
Kền kền thường ăn xác chết, chủ yếu là xác thúi đang phân hủy. Nhiều nền văn hóa coi kền kền là loài vật xui xẻo, nhưng thực tế, thói quen ăn xác chết của chúng lại rất quan trọng cho hệ sinh thái: giúp ngăn mùi hôi của xác chết, giảm lượng khí CO2 phát ra từ xác chết, tiêu diệt vi khuẩn gây hại và mầm bệnh trong xác chết.“Kền kền”, còn được gọi là Vulture trong tiếng Anh, là từ chỉ hai nhóm chim có họ hàng gia, có tập tính tương tự nhau:
- Họ Kền kền Tân giới (Cathartidae family): bao gồm 7 loài, phổ biến nhất là kền kền châu Mỹ (Condor), được nhận dạng dễ dàng qua khoang trắng ở cổ.
- Họ Kền kền Cựu giới (Accipitridae family): bao gồm 16 loài, phân bố ở Châu Phi và Châu Á. Kền kền Cựu giới có họ hàng với các loài chim săn mồi ăn thịt như diều hâu, đại bàng và chim ưng.
- Ngày Kền kền Thế giới được chọn là ngày thứ Bảy đầu tiên của tháng 9 hàng năm.
- Trong tổng số 22 loài kền kền hiện nay, có đến 9 loài (40%) được xếp vào nhóm Cực kì nguy cấp (CE - critically endangered) trong Sách Đỏ năm 2016, tức là đang đứng trên bờ vực tuyệt chủng. Sau nhiều hoạt động bảo tồn, số loài nguy cấp giảm xuống còn 6.
- Phần lớn kền kền là loài ăn thịt, nhưng hầu hết chúng không săn mồi, nghĩa là chúng không giết con vật khác để ăn thịt, mà chỉ ăn thịt các con vật đã chết.
- Thật ít khi kền kền gặp thiên địch, nhưng chúng có biện pháp tự vệ độc đáo: nếu bị đe dọa, chúng sẽ nôn ra thức ăn và phun nước tiểu vào đối thủ rồi bỏ chạy.
Kền kền quý
- Kền kền tiêu hóa thịt thối rữa ở mọi giai đoạn mà không gặp vấn đề. Axit trong dạ dày của chúng tiêu diệt mầm bệnh nguy hiểm, giúp giảm lượng khí CO2 từ xác chết và tiêu diệt các vi khuẩn có hại.
- Kền kền không có tuyến mồ hôi. Chúng sử dụng nước tiểu để rửa chân sau khi ăn xác thối và giải nhiệt bằng cách tiểu lên chân.
- Nhiều loài kền kền có đầu trọc, giúp giảm vi khuẩn khi ăn xác chết.
- Vào thập niên 1990, số lượng kền kền ở Ấn Độ giảm sút lên đến 99% do tiêu thụ thịt gia súc chứa diclofenac, gây suy thận. Do đó, năm 2006, Ấn Độ cấm sử dụng diclofenac trong thuốc thú y.
- Sau khi con vật chết, kền kền không bu quanh. Chúng thường là loài dọn dẹp sau cùng.
- Kền kền là một trong những loài chim sống lâu nhất, có thể đến 70 năm.
- Đa số loài kền kền chỉ có một bạn đời và mỗi năm chúng tìm về đối tác sinh sản.
- Đa số loài kền kền đẻ 2 trứng/lứa và ấp trong khoảng 28 - 40 ngày.
- Kền kền con yếu, được cha mẹ nuôi khoảng 9 - 10 tuần trước khi rời tổ.
- Chỉ họ kền kền Cựu giới có thanh quản để kêu. Kền kền Tân giới kêu gru gru.
- Kền kền Châu Phi thông minh: Kền kền Ai Cập sử dụng cành cây để đập vỏ trứng đà điểu. Một số loài khác ngậm khúc xương, thả xuống vực để ăn tủy xương.
- Kền kền Thổ Nhĩ Kỳ phát hiện gas rò rỉ, gọi là còi báo động, vì mùi giống xác chết.
Theo NatGeo; Christineelder
