Những gì có trong lá mùng 5? Chúng có tác dụng gì mà mọi người đều muốn mua vào dịp này?

(Từ trang Mytour) Để hiểu rõ thành phần của lá mùng 5, một phần của truyền thống dân gian ở Quảng Nam, mọi người mua về uống hàng ngày như một phần của di sản văn hóa hàng đời.

Theo quan niệm dân gian, bất kỳ loại lá nào được hái vào giờ Ngọ ngày 5 tháng 5 âm lịch đều có tính chất thuốc. Tuy nhiên, thực tế chỉ một số loại lá được sử dụng rộng rãi ở các khu vực núi rừng hoặc trồng trên vườn như tía tô, bầu đường, rẻ quạt, ngải cứu, mã đề, đinh lăng, hóc hương, đại tướng quân... Cũng có cả ngũ gia bì, dủ dẻ, dây chiều, lá bướm, sim, lá mơ, lá bạc thau, lá ổi, lá lốt, lá bạc hà…

Mỗi loại lá mang lại các hiệu quả khác nhau hoặc có thể được kết hợp như một phần của thảo dược, với mùi thơm, tính năng thanh nhiệt, mát gan, bổ huyết, an thần, lợi tiểu, cũng như cải thiện chất lượng giấc ngủ và sức khỏe ăn uống.

Gọi là lá mùng 5 vì đúng vào thời điểm này, từ chợ đến các con đường, dễ dàng bắt gặp những bó lá đa dạng hương vị được bày bán. Nước lá mùng 5 lúc này là sự pha trộn của hương hoa, mùi cây lá thuốc nam, kết hợp với vị đắng, chát, và mùi thơm tinh tế.

Theo khảo sát của Phòng Kinh tế TP.Hội An, có ít nhất 87 loại cây được sử dụng để làm lá mùng 5. Trong số này, 83 loại đã được xác định, còn 4 loại chưa rõ tên gọi như Chè núi, Dây lăng, Dây pháo và Đột nốt, là những cây lá mà người dân Quảng thường tìm kiếm vào ngày Mùng 5. Để hiểu rõ về các loại lá, người ta phải có kiến thức sâu về thực vật và thuốc bài nam, nếu không có thể gặp phải lá độc nguy hiểm.

Hái lá uống mùng 5.5 âm lịch là một phong tục truyền thống lâu đời ở Quảng Nam và đặc biệt là ở Quế Sơn. Người ta tin rằng chỉ khi hái lá vào giờ Ngọ, lá mới mang đầy đủ tác dụng thuốc bài và thơm ngon. Cũng có người trồng lá để bán, nhưng việc hái từ thiên nhiên vẫn phổ biến hơn. Nhiều người đi hái lá từ mấy ngày trước, thậm chí từ cuối tháng 4 âm lịch, để đáp ứng nhu cầu mua bán trong dịp này.

Tất cả các loại lá được hái trong dịp này đều được phơi khô và bảo quản cẩn thận để sử dụng hàng ngày, thay cho trà hoặc chè. Mỗi ngày, nồi nước nấu từ lá mùng 5 sẽ tổng hợp hương hoa, mùi cây lá thuốc nam, với hương vị đắng, chát, và ngọt hòa quyện vào nhau, tạo ra một loại nước thơm ngon và bổ dưỡng.

Dịp Tết Đoan ngọ, người dân Quảng Nam ưa chuộng sử dụng nước lá mùng 5. Nhờ vị trí gần rừng, họ dễ dàng thu hái các loại cây có tác dụng thuốc, sau đó phơi khô và sử dụng trong suốt năm thay cho trà hoặc chè. Lá mùng 5 có thể sử dụng tươi để nấu nước uống, nhưng thường người ta thích phơi khô, cắt nhỏ để nấu như trà. Người dân thường dùng nước này để giải khát và cải thiện tiêu hóa.

Lá mùng 5 là một nguồn dược liệu được sử dụng trong Đông y. Sau khi phơi khô, lá được ngâm nước và nấu như nước chè. Theo quan niệm dân gian, lá phơi vào trưa nắng của Tết Đoan Ngọ sẽ có mùi thơm và hiệu quả chữa bệnh tốt nhất. Theo nghiên cứu từ Đông y, lá mùng 5 là kết hợp của nhiều loại cây dân dã có tác dụng chữa bệnh, rất tốt cho sức khỏe.