Trên bàn thờ ngày Tết, mâm ngũ quả là biểu tượng không thể thiếu trong nền văn hóa Việt Nam. Nó thể hiện lòng thành kính của con cháu dành cho tổ tiên và thần linh vào dịp năm mới. Mỗi vùng miền có cách trưng bày mâm ngũ quả riêng biệt, mang đậm bản sắc văn hóa địa phương. Hãy cùng Mytour khám phá chi tiết ngay sau đây.
Ý nghĩa của mâm ngũ quả trong ngày Tết là gì?
Mâm ngũ quả đã trở thành một truyền thống đẹp đẽ của người Việt trong dịp Tết Nguyên Đán từ xa xưa đến nay. Hầu hết mọi gia đình đều sắp xếp một mâm ngũ quả trên bàn thờ với 5 loại trái cây, mỗi loại một màu sắc khác nhau.
Mâm ngũ quả mang ý nghĩa đặc biệt, mỗi loại trái cây với tên gọi và màu sắc riêng biệt thể hiện sự phồn thịnh và hạnh phúc cho một năm mới. Tùy thuộc vào đặc sản và văn hóa của từng vùng miền mà mâm ngũ quả thể hiện sự mong đợi và hy vọng vào một năm mới tràn đầy hạnh phúc và thịnh vượng của gia đình chủ nhân.
Mâm ngũ quả cũng là một biểu hiện của sự biết ơn và hy vọng vào những điều may mắn trong năm mới.
Cách sắp xếp mâm ngũ quả đẹp và ý nghĩa trong ngày Tết ở ba miền
Mỗi vùng miền sẽ có mâm ngũ quả riêng biệt. Tùy thuộc vào văn hóa và đặc sản địa phương, các gia đình sẽ bày trí mâm ngũ quả theo cách phù hợp nhất. Dưới đây là một số ví dụ:
Mâm ngũ quả ở miền Nam Việt Nam
Miền Nam được biết đến như một thiên đường của các loại hoa quả đa dạng. Vì vậy, mâm ngũ quả ở đây cũng rất đặc biệt với nhiều loại quả độc đáo và hấp dẫn. Dưới đây là một số ví dụ:
+ Mãng cầu
+ Dừa
+ Đu đủ
+ Xoài
+ Sung
Với hy vọng cho một năm mới đầy đủ và phồn thịnh. Thêm vào đó, ở miền Nam, thường có thêm cặp dưa hấu được đặt kế bên mâm ngũ quả trong dịp Tết.
Ngoài các loại trái cây đã liệt kê, mâm ngũ quả miền Nam cũng tránh xa các loại quả mang ý nghĩa xấu. Một số loại quả không được đặt trên bàn thờ theo quan niệm dân gian ở miền Nam gồm: chuối (chúi nhủi), lê (lê lết), táo (bom), sầu riêng (u sầu),...
Mâm ngũ quả ở miền Bắc Việt Nam
Trong ba miền, mâm ngũ quả miền Bắc và miền Nam thường có sự khác biệt đáng chú ý. Mâm ngũ quả miền Bắc thường sử dụng những loại quả mà miền Nam thường tránh xa, như:
+ Chuối
+ Bưởi
+ Hồng
+ Đào
+ Quất
Theo quan điểm của người dân miền Bắc, mâm ngũ quả có thể sử dụng mọi loại quả, đặc biệt là những loại có màu sắc sặc sỡ và ấn tượng. Tuy nhiên, mâm ngũ quả ở miền Bắc thường tuân theo nguyên tắc ngũ hành dựa trên màu sắc như sau:
+ Kim – Màu trắng (kim loại)
+ Mộc – Màu xanh lá (mộc gỗ)
+ Thủy – Màu xanh dương (thủy nước)
+ Thổ – Màu vàng (thổ đất)
+ Hỏa – Màu đỏ (hỏa lửa)
Mâm ngũ quả với 5 loại màu này mang ý nghĩa là mong muốn cuộc sống yên bình và ấm áp cho mọi người. Sự kết hợp của 5 màu sắc đặc biệt và hài hòa, theo quan niệm của Ngũ Hành, sẽ tạo ra một lượng năng lượng tích cực giúp bạn có một năm mới may mắn, thịnh vượng và khỏe mạnh hơn.
Mâm ngũ quả ở miền Trung Việt Nam
Đối với mâm ngũ quả miền Trung, sự pha trộn giữa miền Bắc và miền Nam được thể hiện rõ ràng. Loại quả đa dạng bao gồm:
+ Mãng cầu
+ Chuối
+ Dừa
+ Xoài
+ Đu đủ
+ Sung
Theo quan điểm của người dân miền Trung, mâm ngũ quả không cần phải quá phức tạp, chỉ cần đơn giản và đủ màu sắc là được. Đối với họ, việc sắp xếp mâm ngũ quả không cần phải quá trau chuốt, chủ yếu là từ vườn nhà, có lòng thành là đủ.
Mẹo chọn hoa quả cho mâm ngũ quả ngày Tết
Để thể hiện lòng thành kính và có một mâm ngũ quả Tết đẹp mắt, bạn cần biết cách chọn hoa quả một cách đúng đắn. Dưới đây là một số mẹo chọn hoa quả cho mâm ngũ quả Tết mà bạn cần biết:
+ Thường mâm ngũ quả chỉ được sắp xếp vào ngày 29 và 30 tết nên bạn chỉ nên mua gần đến ngày đó. Hãy chọn những quả vừa chín, tránh mua quá chín để tránh tình trạng mềm nhũn khi cúng. Điều này sẽ khiến mâm ngũ quả không đẹp và không cứng cáp, cũng như quá chín sẽ làm quả trở nên nhũn.
+ Đối với dưa hấu, hãy chọn những trái căng tròn, không bị trầy xước nhiều trên bề mặt.
+ Chọn những quả còn tươi, xanh và có lá cuốn là tốt nhất. Hãy hiểu rõ ý nghĩa của từng loại quả khi sắp xếp lên mâm.
+ Sau khi rửa sạch hoa quả, hãy lau khô hoặc để ráo nước trước khi chưng lên bàn thờ. Trái cây ướt sẽ dễ bị hỏng.
Trên đây là một bài viết chia sẻ về mâm ngũ quả ngày Tết bao gồm những gì? Cách bày mâm ngũ quả đẹp và ý nghĩa trong ngày Tết ở ba miền mà bạn nên biết. Hy vọng rằng thông tin từ Mytour đã mang lại kiến thức hữu ích cho các bạn độc giả.