Những hậu quả của béo phì đối với sức khỏe trẻ em có thể như thế nào?

1. Nguyên nhân nào gây ra béo phì ở trẻ em?

Dưới đây là một số yếu tố dẫn đến tình trạng béo phì ở trẻ em:

• Thói quen ăn uống không lành mạnh: trẻ tiêu thụ quá nhiều thực phẩm và đồ uống có đường, chất béo và nhiều calo. Ngoài ra, việc ăn khi xem TV, điện thoại hoặc khi học cũng khiến trẻ nạp vào cơ thể lượng thức ăn nhiều hơn bình thường;

• Yếu tố di truyền: trẻ có cha mẹ, anh chị em bị béo phì có nguy cơ cao hơn bị béo phì;

• Thiếu vận động: trẻ ít tập thể dục, thích ngồi yên một chỗ xem TV, sử dụng thiết bị điện tử trong thời gian dài;

• Yếu tố bệnh lý: một số bệnh lý như cường năng tuyến thượng thận, suy giáp, cường insulin nguyên phát có thể dẫn đến tình trạng béo phì ở trẻ em.

Thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh là nguyên nhân phổ biến khiến trẻ béo phì

Thực tế, đa số trường hợp trẻ béo phì bắt nguồn từ chế độ dinh dưỡng không cân đối. Cha mẹ thường cho con ăn các loại thức ăn nhiều chất béo (như đồ chiên, thức ăn nhanh), đồ ngọt (bánh ngọt, kem, kẹo), nước ngọt,... Hơn nữa, khẩu phần ăn của trẻ béo phì thường lớn hơn nhiều so với trẻ bình thường cùng tuổi. Năng lượng dư thừa từ những thức ăn này sẽ được chuyển hóa thành mỡ, tích tụ ở các bộ phận khác nhau trong cơ thể như tay, bụng, mặt, nội tạng, đùi,...

2. Trẻ béo phì và những hậu quả đối với sức khỏe 

Tương tự như người lớn, trẻ bị thừa cân béo phì cũng đối mặt với nhiều vấn đề về sức khỏe như sau:

• Bệnh Gout;

• Bệnh khớp, thoái hóa khớp;

• Các bệnh về tim mạch: lipid máu, cholesterol máu, tai biến mạch máu não, bệnh mạch vành, huyết áp cao;

• Sỏi mật;

• Tiểu đường;

• Đau cột sống;

• Kinh nguyệt sớm;

• Rối loạn tiêu hóa;

• Rối loạn chuyển hóa.

Không chỉ gặp nhiều vấn đề về phát triển thể chất, trẻ béo phì còn dễ mắc cảm giác tự ti, bị bạn bè trêu chọc, làm tổn thương tinh thần. Điều này có thể ảnh hưởng lâu dài đến tâm lý của trẻ.

3. Cách kiểm soát cân nặng cho trẻ béo phì

Để kiểm soát cân nặng cho trẻ và giúp trẻ phát triển thể chất bình thường, cha mẹ cần xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý, khoa học và lành mạnh cho trẻ. Hạn chế các chất béo có hại có thể gây thừa cân cho trẻ.

Trẻ vẫn cần được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng để phát triển thể chất và trí óc, vì vậy cha mẹ nên hạn chế thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, đường và bánh kẹo ngọt. Đặt mục tiêu là trẻ sẽ không tăng cân hoặc chỉ tăng rất ít cân trong những tháng đầu tiên (dưới 0,5kg/tháng).

Bên cạnh việc thực hiện một chế độ ăn cân đối, cha mẹ cũng cần khuyến khích trẻ vận động thường xuyên, đăng ký cho trẻ tham gia các hoạt động thể thao có ích như chạy bộ, võ thuật, bơi lội, bóng đá, bóng rổ,... Trẻ nên tập luyện ít nhất 60 phút mỗi ngày.

Trẻ khi mắc phải tình trạng thừa cân béo phì có thể phải đối mặt với nhiều vấn đề về sức khỏe

Ngoài ra, cha mẹ cũng cần tạo ra sự nhận thức cho trẻ, giúp trẻ hiểu rằng béo phì không tốt cho sức khỏe, từ đó tự ý thức điều chỉnh chế độ ăn và tăng cường hoạt động vận động, thể thao hàng ngày.

Cần lưu ý rằng những biện pháp trên chỉ phù hợp cho trẻ béo phì do vấn đề dinh dưỡng. Trong trường hợp trẻ bị thừa cân do bệnh lý, cần thực hiện các biện pháp khác. Ví dụ, trẻ béo phì do u thượng thận cần phẫu thuật loại bỏ u. Đối với tác dụng phụ của các loại thuốc gây béo phì, cha mẹ cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để có giải pháp hợp lý.

4. Một số biện pháp phòng tránh tình trạng thừa cân béo phì ở trẻ

Béo phì có thể ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và tâm lý của trẻ. Để giúp trẻ tránh béo phì, cha mẹ cần nắm vững kiến thức về vấn đề này phù hợp với độ tuổi của trẻ. Cụ thể:

• Với trẻ sơ sinh: trẻ cần được nuôi bằng sữa mẹ vì đây là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho sự phát triển của trẻ. Sữa mẹ chứa nhiều kháng thể giúp trẻ phòng tránh béo phì;

• Ở trẻ từ 1 - 5 tuổi: cần cung cấp khẩu phần ăn cân đối và đủ chất dinh dưỡng. Đồng thời, trẻ cần vận động, vui chơi và được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời để tránh còi xương;

• Đối với trẻ từ 6 - 12 tuổi: giảm đồ ngọt, đồ mỡ cho trẻ, khuyến khích trẻ ăn nhiều rau xanh. Thúc đẩy trẻ tham gia các hoạt động như đạp xe, đi bộ, đá bóng, bơi lội,... hàng ngày;

• Đối với trẻ từ 13 - 18 tuổi: dạy trẻ cách ăn uống lành mạnh, khoa học và tham gia hoạt động vận động thể chất để phát triển chiều cao tốt nhất trong giai đoạn này.

Không chỉ gặp nhiều vấn đề về phát triển thể chất, trẻ béo phì còn dễ tự ti về ngoại hình

Ngoài việc tuân thủ chế độ dinh dưỡng cân đối và tập luyện thể chất đều đặn, việc điều chỉnh thói quen ăn uống và sinh hoạt của trẻ cũng rất quan trọng. Ví dụ, trẻ không nên ăn cơm trong khi xem TV hoặc chơi game; thay vào đó, nên cùng gia đình chuẩn bị bữa ăn tại nhà; đảm bảo trẻ đi ngủ đúng giờ và có đủ các nhóm dưỡng chất (tinh bột, chất béo, protein, vitamin & khoáng chất).

Nếu trẻ vẫn không giảm cân sau khi thực hiện các biện pháp đã nêu, cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn và có giải pháp phù hợp.