Buzz
Nhiều danh sách kỳ quan thế giới đã được lập từ thời cổ đại đến nay, liệt kê những công trình vĩ đại của tự nhiên và nhân tạo trên thế giới.
Danh sách Bảy kỳ quan thế giới cổ đại là những công trình vĩ đại đầu tiên được biết đến từ thời kỳ cổ điển, được tổng hợp từ các hướng dẫn du lịch nổi tiếng của người Hy Lạp cổ đại, chỉ bao gồm các kỳ quan trong khu vực Địa Trung Hải. Số bảy được chọn vì được coi là biểu tượng của sự hoàn hảo và phong phú, cũng như đại diện cho năm hành tinh đã được biết đến lúc bấy giờ, cộng thêm mặt trăng và mặt trời. Nhiều danh sách tương tự cũng đã được biên soạn.
Bảy kỳ quan thế giới cổ đại
Các nhà sử học Herodotus (484 – 425 trước Công nguyên) và Callimachus từ Cyrene (305 – 240 trước Công nguyên) đã biên soạn danh sách bảy kỳ quan thế giới đầu tiên tại Bảo tàng Alexandria. Những bài viết của họ phần lớn không còn được lưu truyền, ngoài một số tài liệu tham khảo.
Danh sách bảy kỳ quan thế giới cổ bao gồm:
- Kim tự tháp Giza
- Vườn treo Babylon
- Tượng thần Zeus ở Olympia
- Đền thờ thần Artemis ở Ephesus
- Lăng Halicarnassus
- Tượng thần Mặt Trời ở Rhodes
- Hải đăng Alexandria
Kim tự tháp Giza là kỳ quan duy nhất của thế giới cổ đại vẫn còn tồn tại đến nay.
Khái niệm 'kỳ quan thứ tám của thế giới' đôi khi được dùng để chỉ những công trình hoặc hiện tượng có tầm ảnh hưởng tương đương với Bảy kỳ quan thế giới cổ đại.
Các danh sách từ các thời kỳ khác
Vào thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, một số tác giả đã tạo ra các danh sách của riêng mình với các tên như Kỳ quan thời Trung Đại, Bảy Kỳ quan thời Trung Đại, Bảy Kỳ quan trí thức Trung Cổ, và Những Kỳ quan kiến trúc Trung Cổ. Tuy nhiên, các danh sách này dường như không được soạn vào thời kỳ Trung Cổ vì thuật ngữ 'Trung Cổ' chỉ được phát minh sau thời kỳ Khai sáng, và khái niệm này chưa phổ biến cho đến thế kỷ 16. Cuốn Brewer's Dictionary of Phrase and Fable gọi chúng là 'danh sách sau này', chỉ ra rằng chúng được viết sau thời kỳ Trung Cổ.
Nhiều công trình trong các danh sách này được xây dựng trước thời kỳ Trung Cổ, nhưng vẫn được công nhận rộng rãi.
Một số ví dụ điển hình thường được nhắc đến bao gồm
- Hầm mộ Kom El Shoqafa
- Colosseum
- Vạn Lý Trường Thành
- Hagia Sophia
- Tháp nghiêng Pisa
- Đại báo ân tự (Chùa Báo Ân - Tháp Porcelain của Nanjing)
- Stonehenge
Các địa điểm khác đôi khi cũng được đưa vào danh sách như vậy gồm:
- Thành cổ Cairo
- Tu viện Cluny
- Nhà thờ chính tòa Ely
- Taj Mahal
Các danh sách khác
Hiệp hội Kỹ sư Xây dựng Hoa Kỳ
Vào năm 1994, Hiệp hội Kỹ sư Xây dựng Hoa Kỳ (American Society of Civil Engineers) đã công bố danh sách 7 kỳ quan thế giới hiện đại, phản ánh những thành tựu kỹ thuật xây dựng dân dụng nổi bật nhất của thế kỷ 20:
| Kỳ quan | Khởi công | Hoàn thành | Địa điểm | Ghi chú |
|---|---|---|---|---|
| Đường hầm eo biển Manche | 1 tháng 12 năm 1987 | 6 tháng 5 năm 1994 | Eo biển Dover, giữa Vương quốc Anh và Pháp | Phần dưới biển dài nhất của bất kỳ đường hầm nào trên thế giới. |
| Tháp CN | 6 tháng 2 năm 1973 | 26 tháng 6 năm 1976 | Toronto, Ontario, Canada | Cấu trúc đứng độc lập cao nhất thế giới 1976-–2007 |
| Tòa nhà Empire State | 22 tháng 1 năm 1930 | 1 tháng 5 năm 1931 | Thành phố New York, Hoa Kỳ | Tòa nhà cao nhất thế giới 1931-1970. Tòa nhà đầu tiên với hơn 100 tầng. |
| Cầu Cổng Vàng | 5 thâng 1, 1933 | 27 tháng 5 năm 1937 | Golden Gate, phía bắc San Francisco, California, Hoa Kỳ | Nhịp cầu treo dài nhất trên thế giới từ 1937 đến 1964. |
| Đập Itaipu | tháng 1 năm 1970 | 5 tháng 5 năm 1984 | Sông Paraná, giữa Brazil và Paraguay | Nhà máy thủy điện hoạt động lớn nhất trên thế giới về sản xuất năng lượng hàng năm. |
| Công trình đê đập Delta và Zuiderzee | 1920 | 10 tháng 5 năm 1997 | Zeeland, Zuid-Holland, Noord-Holland, Friesland và Flevoland, Hà Lan | Dự án kỹ thuật thủy lực lớn nhất được thực hiện bởi Hà Lan trong thế kỷ XX. |
| Kênh đào Panama | 1 tháng 1, 1880 | 7 tháng 1 năm 1914 | Eo đất Panama | Một trong những dự án kỹ thuật lớn nhất và khó khăn nhất từng được thực hiện. |
USA Today
Vào tháng 11 năm 2006, tờ báo quốc gia Mỹ USA Today và chương trình truyền hình Good Morning America đã công bố danh sách 'Bảy kỳ quan mới', được chọn bởi sáu giám khảo. Một kỳ quan thứ tám đã được bổ sung vào ngày 24 tháng 11 năm 2006, dựa trên phản hồi từ người xem.
| Số | Kỳ quan | Địa điểm |
|---|---|---|
| 1 | Cung điện Potala | Lhasa, Tây Tạng, Trung Quốc |
| 2 | Thành phố cổ Jerusalem | Jerusalem |
| 3 | Băng cực | Địa cực |
| 4 | Khu bảo tồn hải dương quốc gia Papahānaumokuākea | Hawaii, Hoa Kỳ |
| 5 | Internet | Trái đất |
| 6 | Di tích Maya | Bán đảo Yucatán, México |
| 7 | Cuộc đại di cư của Serengeti và Masai Mara | Tanzania và Kenya |
| 8 | Grand Canyon (kỳ quan thứ tám đã được chọn từ khán giả) | Arizona, Hoa Kỳ |
CNN
Giống như các danh sách kỳ quan khác, không có sự thống nhất về danh sách bảy kỳ quan thiên nhiên thế giới, và đã có nhiều cuộc tranh luận về quy mô của danh sách này. Một trong những danh sách nổi bật được CNN tổng hợp vào năm 1997 là:
- Cực quang
- Grand Canyon
- Rạn san hô Great Barrier
- Bến cảng Guanabara, Rio de Janeiro
- Đỉnh Everest
- Núi lửa Parícutin
- Thác Victoria
New7wonder
Danh sách bảy kỳ quan thế giới mới, được bình chọn qua mạng bởi tổ chức New7wonder, đã được công bố vào thứ Bảy, ngày 7 tháng 7 năm 2007 tại Lisboa, Bồ Đào Nha. Tuy nhiên, việc bầu chọn qua mạng của New7wonder bị chỉ trích vì có phần thiên lệch về địa lý, dân tộc và thiếu tiêu chí khách quan.
- Kim tự tháp Giza
- Vạn Lý Trường Thành
- Petra
- Colosseum
- Chichén Itzá
- Machu Picchu
- Taj Mahal
- Tượng Chúa Kitô Cứu Thế (Rio de Janeiro)
Bảy Kỳ quan Thiên nhiên Mới của Thế giới
Danh sách Bảy Kỳ quan Thiên nhiên Mới của Thế giới được bình chọn từ năm 2007 đến 2011
- Thác Iguazu
- Vịnh Hạ Long
- Đảo Jeju
- Vườn quốc gia sông ngầm Puerto Princesa
- Núi Bàn
- Komodo
- Rừng mưa Amazon
Bảy Thành phố Kỳ quan
Cuộc bình chọn Bảy Thành phố Kỳ quan, do New7Wonders tổ chức, diễn ra từ năm 2011 đến 2014.
- Durban, Nam Phi
- Vigan, Philippines
- Havana, Cuba
- Kuala Lumpur, Malaysia
- Beirut, Lebanon
- Doha, Qatar
- La Paz, Bolivia
