Buzz
'Tí tuổi đầu, đã có kinh nghiệm, liệu thu nhập ngàn đô có phải là quá vội vàng không?' - Đó là thắc mắc của nhiều người khi thấy các bạn sinh viên mới ra trường tự hào về thu nhập cao của mình.
Với kinh nghiệm 2 năm làm nhân sự tại một tập đoàn giáo dục, đã được làm việc trực tiếp với nhiều đối tượng: từ sinh viên mới ra trường đến những người có thu nhập 8 con số mỗi tháng.
Tôi đây để chia sẻ những thông tin mà tôi cảm thấy cần thiết dựa trên trải nghiệm cá nhân của mình.
1. LƯƠNG NGHÌN ĐÔ CHO SINH VIÊN MỚI TỐT NGHIỆP: THỰC TẾ HAY MƠ HỒ?
Trước khi thảo luận về tính chính xác của vấn đề, tôi muốn phân loại công việc thành 2 loại (Lưu ý: Đây là quan điểm cá nhân dựa trên kinh nghiệm và kiến thức tôi tự nghiên cứu và rút ra, không mang tính chất đánh đồng):
Nhóm 1: Lương dựa trên hiệu suất
Nói một cách đơn giản, đây là loại công việc mà thu nhập được xác định dựa trên khả năng làm việc, thường áp dụng các chỉ tiêu doanh số hoặc KPI (ví dụ: bán hàng, quản lý tài khoản, tư vấn chiến lược, hoạt động tự do theo dự án...)
Nhóm 1 thích hợp cho những người hướng ngoại hơn vì nó yêu cầu tính năng động, phải tương tác trực tiếp với khách hàng, góp phần trực tiếp vào doanh số hoặc hình ảnh của doanh nghiệp. Loại công việc này thường không có lương cơ bản hoặc có nhưng thấp. Nhưng bạn sẽ nhận được phần trăm hoa hồng từ doanh số bán hàng, tiền thưởng khi vượt quá KPI và các khoản bonus khác.
Nếu làm tốt, thu nhập có thể rất cao và không giới hạn vì lương được xác định dựa trên kết quả công việc, 'làm nhiều, kiếm nhiều; làm ít, kiếm ít'. Ví dụ, một người bạn làm bán hàng xuất nhập khẩu ngành gỗ tại một công ty nhỏ, mỗi container bán được sẽ được thưởng 5 triệu doanh số. Trong những tháng cao điểm, anh ấy đã bán được 15 container, tức là anh ấy nhận được 75 triệu tiền thưởng ở tuổi 22 khi vẫn đang chờ bằng tốt nghiệp. Với mức lương như vậy, anh ấy đã vượt qua nhiều người đồng nghiệp 30 tuổi để trở thành người bán hàng xuất sắc nhất trong tháng.
Mặc dù thu nhập không giới hạn, nhưng loại công việc này cũng có một số vấn đề như:
Thu nhập không ổn định:
Dựa vào nhiều yếu tố khác nhau:
Học thêm các kỹ năng mới:
Nhóm 2: Lương phụ thuộc vào kinh nghiệm
Trong loại công việc này, mức lương được doanh nghiệp xác định dựa vào số năm kinh nghiệm, uy tín và sự tin cậy mà bạn đã xây dựng,...
(Ví dụ: Kế toán, nhân sự, CNTT, các vị trí quản lý cấp cao,...)
Hầu hết sinh viên mới ra trường thường chưa có đủ kinh nghiệm nên mức lương thường không thể sánh kịp với những nhân viên đã có 5 hoặc 10 năm kinh nghiệm (tất nhiên là có những trường hợp ngoại lệ, nhưng rất ít)
Nhóm 2 thường làm việc nội bộ trong công ty, ít tương tác với khách hàng bên ngoài, có thu nhập ổn định hơn, mức lương cố định cao hơn so với nhóm 1, nhưng không được nhận thêm các khoản thưởng từ KPI hoặc doanh số
Nếu chọn làm công việc trong nhóm này, bạn chỉ cần tập trung vào việc phát triển kỹ năng chuyên môn liên quan đến vị trí, quan sát và học hỏi từ những người đi trước để giải quyết các trường hợp thực tế, học thêm các kỹ năng chuyên môn bên ngoài để tăng giá trị bản thân.
Khi đó, sự thăng tiến và mức lương của bạn sẽ dễ dàng tăng nhanh chóng. Không ít người trẻ, sau vài năm làm việc từ khi còn là sinh viên, đã leo lên các vị trí như trưởng phòng, quản lý, chuyên viên cao cấp với mức lương từ 20-40 triệu, thậm chí lên đến 100 triệu.
Tất nhiên, ngoài hai nhóm trên, còn có những công việc kết hợp cả hai loại. Một ví dụ là công việc giảng dạy IELTS online tại công ty của mình.
Nếu bạn không có kinh nghiệm, bạn sẽ được đào tạo một cách cẩn thận, sau đó bạn sẽ dạy với mức lương 400k/buổi, 3 ca/tuần vào buổi tối (mỗi ca 2 tiếng). Tuy nhiên, nếu bạn dạy tốt, thu nhập từ mỗi buổi có thể lên đến 570k nếu số lượng học viên tăng và chất lượng giảng dạy cao, hoặc nếu bạn đã có kinh nghiệm trước đó.
Bên cạnh đó, bạn cũng sẽ nhận được lương phụ đạo hàng tuần, và nếu mỗi buổi dạy đều được đánh giá cao từ học viên, bạn có thể nhận thêm tối đa 160k/tuần,... Nếu bạn dành thêm thời gian và dạy 2 lớp, thu nhập từ một công việc làm part-time online tại nhà có thể lên đến 10-20 triệu.
2. LÀM SAO ĐỂ BIẾT MÌNH THÍCH HỢP VỚI NHÓM CÔNG VIỆC NÀO?
Người ưa mạo hiểm chọn nhóm 1, người ưa sự ổn định chọn nhóm 2? Muốn thử thách, tìm kiếm sự mới mẻ chọn nhóm 1, người ưa sự chắc chắn, an toàn thường chọn nhóm 2?
Thực tế không có một câu trả lời nào hoàn hảo khi tư vấn về hướng nghiệp. Quan trọng nhất là chọn lựa phù hợp với mục tiêu của bản thân. Nếu bạn chưa biết mục tiêu của mình là gì, bạn có thể tham khảo các bước sau:
Thứ nhất, phải dựa trên năng lực thực tế của bản thân
Xác định ngành nghề bạn học, những kỹ năng bạn có, cơ hội nghề nghiệp và tiềm năng tăng lương. Sau đó so sánh với khả năng bản thân để định hình một lộ trình phù hợp.
Thứ hai, mục tiêu ngắn hạn mà bạn muốn đạt được là gì?
Một số người cho rằng thành công là có mức lương cao, phát triển kỹ năng chuyên môn, đạt vị trí cao, trong khi khác lại định nghĩa thành công là có tự do trong việc quyết định thu nhập của bản thân,... Hiểu được điều này, bạn mới có thể lựa chọn được nhóm công việc phù hợp. Vị trí phù hợp sẽ thúc đẩy bạn nỗ lực hơn để nâng cao hiệu suất làm việc, từ đó bạn mới có thể đạt được thành công và hoàn thành mục tiêu nghề nghiệp mình đã đặt ra.
Thứ ba, mục tiêu nghề nghiệp phải có thể đo lường được
Điều này giúp bạn kiểm tra, đánh giá, điều chỉnh và tạo động lực cho bản thân trong việc đạt được mục tiêu nghề nghiệp của mình. Mặc dù mọi mục tiêu nghề nghiệp đều quan trọng, nhưng con đường để đạt được chúng thường không theo kế hoạch. Chỉ khi mục tiêu có thể đo lường được (ví dụ như mức lương, cấp bậc quản lý,...), bạn mới có thể điều chỉnh để đảm bảo mọi thứ diễn ra như dự kiến.
Cuối cùng là nguồn lực khả thi để thực hiện mục tiêu
Để hoàn thành một mục tiêu lớn, bạn cần phân chia thành nhiều mục tiêu nhỏ phù hợp với từng giai đoạn. Ngoài năng lực và sự cố gắng cá nhân, cần xem xét nhiều nguồn lực khác nhau để đảm bảo tính khả thi khi triển khai và hoàn thành mục tiêu.
Ví dụ như yếu tố sức khỏe, thời gian rảnh, chính sách tăng lương, thăng tiến của doanh nghiệp, sự cạnh tranh từ số lượng ứng viên... Tất cả cần được cân nhắc để lựa chọn nguồn lực hoặc hướng đi phù hợp với mục tiêu của bạn.
Dưới đây là những kinh nghiệm quý báu của mình sau hơn 2 năm làm công việc nhân sự và qua trải nghiệm tiếp xúc với các bạn mới ra trường với thu nhập khá.
