Nếu Khởi nghiệp là sự lựa chọn mạo hiểm và gian nan.
Thì việc làm việc trong một công ty Khởi nghiệp - Startup lại càng khó khăn hơn một lần nữa.
Startup không phải là con đường mịn màng, mà là bước đi trên những gai góc và đá sỏi. Startup cũng đồng nghĩa với việc phải đối mặt với hàng loạt khó khăn mà không biết khi nào mới kết thúc, ngay cả khi bạn đã đạt được điều gọi là 'thành công'. Bắt chước một mô hình đã có thì luôn dễ hơn việc tạo ra cái mới. Nhưng để thực sự 'tạo ra cái mới' thì đó là một hành trình dài với cả rủi ro và thất bại.
Từ áp lực xây dựng và phát triển sản phẩm, nghiên cứu chuyên sâu về chuyên môn cho đến việc huy động vốn, tìm kiếm khách hàng, xây dựng mối quan hệ, từ việc chiêu mộ, đào tạo nhân sự đến việc duy trì và phát triển tài năng... Khởi nghiệp đầy gian nan và vất vả, thực sự là vất vả.
Vậy tại sao vẫn có những người quyết định và 'đầu tư' mạnh mẽ?
1.
Bởi vì khởi nghiệp không chỉ là vất vả mà còn là thú vị, thú vị với những trải nghiệm không dễ dàng kiếm được, thú vị với những bài học không thể thay thế.
Tôi đã và đang làm việc trong một công ty Khởi nghiệp.
Mặc dù đã bắt đầu làm từ năm nhất đại học, nhưng khi quyết định chọn công việc full-time chính thức đầu tiên, tôi đã đặt ra câu hỏi nghiêm túc khi xin vào một công ty Khởi nghiệp. Lúc đó, tôi đã thăm hỏi anh rể của mình (người đã điều hành một startup đã trải qua 3 năm, và hiện đã có tên tuổi trên thị trường):
- Em nên tham gia làm việc ở một công ty startup hay không nhỉ? Hoặc làm việc ở một công ty lớn hơn?
- Làm đi! Thậm chí nếu gặp trở ngại, cũng học được điều gì đó! Hãy thử đi!
Và từ đó, tôi bắt đầu làm việc trong một công ty Khởi nghiệp.
Công ty Khởi nghiệp đầu tiên: chúng tôi làm việc ngay tại cơ sở của chuỗi đồ uống đó. Trên chiếc bàn này, cả đội ngũ ngồi làm việc, trong tiếng ồn ào của khách, nhạc và tiếng máy xay đồ uống. Đôi khi, chúng tôi cười nói: 'Nơi làm việc này như một quán cafe nhỉ'
Lúc đó, tôi đã phỏng vấn các bạn ở đây, khoảng 3-4 người. Buổi tối, nếu thiếu nhân viên, tôi cũng tham gia pha chế, thu ngân, nấu sữa cùng các nhân viên, không ngại gì.
Làm việc trong một công ty Khởi nghiệp, có vô số công việc không tên, khiến bạn tự hỏi: Đúng là công việc của mình sao? Tại sao tôi phải làm những công việc nhỏ nhặt như thế này? Không chỉ xây dựng và làm việc với đội ngũ nhân sự, tôi còn phải làm việc với đối tác, thậm chí theo dõi việc thi công và khai trương một cửa hàng mới. Đôi khi, tôi đã đọc và hiểu một phần của bản vẽ xây dựng.
Cho đến khi, từ một cửa hàng nhỏ, chúng tôi đã mở rộng thành 10, 12 cửa hàng và thu hút vốn đầu tư thành công. Từ một thương hiệu gần như không ai biết, chúng tôi đã trở nên nổi tiếng trên thị trường. Công ty mở thêm văn phòng mới, ở một địa điểm hiện đại, rộng rãi, mở rộng hoạt động đến Sài Gòn, Đà Nẵng.
Sau này, tôi mới hiểu, công ty Khởi nghiệp bắt đầu từ những viên gạch đầu tiên, xây dựng cùng nhau. Không có một khuôn mẫu rõ ràng, nhưng những bài học là lý do khiến việc thay đổi trở nên linh hoạt và cần thiết để tồn tại và phát triển. Sau này, tôi hiểu rằng, tôi đã học được nhiều hơn những gì mà mô tả vị trí công việc đã đưa ra ban đầu. Và những điều đó vẫn có ích cho tôi, ngay cả khi tôi không làm việc ở đó nữa. Tôi cũng có nhiều hơn những mối quan hệ, không chỉ là đồng nghiệp, mà còn là tiền bối, là anh em, rất quý giá.
2. Vì làm startup không chỉ là quá trình tự học, mà là quá trình tự vượt qua chính mình và thời gian.
Ngày qua ngày, trưởng thành như một chiến binh để tồn tại. Trong những khoảnh khắc khó khăn, ta cảm nhận giá trị tinh thần của đồng đội, sự đoàn kết, sẻ chia, hướng dẫn và hỗ trợ nhau, những tình cảm không thể diễn tả.
Công ty Khởi nghiệp thứ hai (và hiện tại): Sau khi rời khỏi công ty đầu tiên, mất hơn một tháng cho việc đi du lịch, nghỉ ngơi và suy nghĩ về kế hoạch tiếp theo.
Mặc dù ban đầu đã chọn làm việc trong một công ty lớn, nhưng do duyên số hoặc quyết định cá nhân, lại lựa chọn một công ty Khởi nghiệp tiếp theo. Sự chuyển từ lĩnh vực F&B sang Công nghệ là một thách thức lớn đối với tôi. Sếp và đồng nghiệp sử dụng những thuật ngữ mà tôi không thể hiểu, làm việc với những người mới, trong một lĩnh vực hoàn toàn mới, và chưa bao giờ tôi nghĩ về 'lập trình' là gì?
Nhưng duyên phận đã dẫn dắt, tôi đã đi cùng với đồng đội được gần 2 năm. Với nhiều thách thức, thậm chí khó khăn gấp đôi, ba, hay năm lần so với công ty trước đó. Nhưng qua đó, tôi trở nên mạnh mẽ hơn.
Ở đây, tôi đã học được rằng: Công nghệ là một phép màu, vì nó cho phép chúng ta làm nhiều hơn, thậm chí làm những điều không tưởng. Lập trình viên trở thành một 'loài đặc biệt' trong mắt tôi, nói ít nhưng làm nhiều, biến điều không thể thành có thể. Tôi học được cách nói chung ngôn ngữ (ít nhất là một phần) của đồng nghiệp. Tôi học được tư duy số rõ ràng hơn, cách vận hành khoa học hơn, nhưng cũng mềm dẻo hơn.
Mình nhận ra rằng, có sự giúp đỡ từ anh em, mình có thể làm những điều không ngờ, biến một team chỉ với 7 người thành một đội ngũ 40 người. Mình được sự tin tưởng để thực hiện tuyển dụng, thậm chí tham gia vào các thỏa thuận về chính sách và quyền lợi với những người có kinh nghiệm lâu năm hơn mình cả chục năm.
3. Công ty Khởi nghiệp cung cấp cơ hội cho bạn thực hiện những điều mà ban đầu có vẻ không thể, thử nghiệm và phát triển cái mới trong một tổ chức nhỏ.
Tuy nhiên, tinh gọn chỉ là một phương pháp, không phải là mục tiêu. Tạo ra những thay đổi nhỏ giúp bạn học cách tạo ra kết quả ở quy mô địa phương. Để đi xa hơn, bạn cần học cách thiết kế và đưa ra quyết định dài hạn hơn, chiến lược hơn. Vì bây giờ, bạn không chỉ kiểm soát bản thân mình mà còn đang đi trên một con tàu cùng với một đội ngũ. Mọi thứ sẽ trở nên hiệu quả và nhanh chóng hơn nếu tất cả cùng hướng về một mục tiêu, cùng làm và chia sẻ cùng nhau. Con tàu có thể đi xa hơn khi cả đội cùng hợp tác.
Trong một cuộc họp, có một câu hỏi như thế này (mà tôi nghĩ cũng là câu hỏi của nhiều người trong chúng ta khi làm startup):
- Nếu dự án này không thành công như dự kiến thì sao?
Đây là câu trả lời từ đội của chúng tôi:
- Tiếp tục chiến thôi!
- Chúng ta mong đợi dự án thành công như thế nào? (Hãy nói cụ thể để có thể tuân thủ kỳ vọng đó)
Dưới đây là phản hồi từ CEO của chúng tôi:
- Nếu sản phẩm không đạt được kỳ vọng, sẽ có những người rời đi, có thể có những lựa chọn khác, công ty tôn trọng mọi quyết định của các bạn. Tôi tin rằng sau khi ra đi, các bạn có thể tìm được cơ hội mới, mức lương tốt hơn; nếu không, tôi sẽ giới thiệu các bạn. Nếu ai đó vẫn muốn tiếp tục, tôi và công ty sẽ ở đây luôn.
Kể từ khi tôi và CTO bắt đầu startup, chúng tôi luôn gặp khó khăn, mọi giai đoạn đều có thách thức, nhưng chúng tôi luôn vượt qua. Tôi tin rằng chúng ta sẽ thành công.
Nếu ai đó hỏi: 'Startup có thành công không? Có thắng không?' Không ai dám khẳng định chắc chắn 100% về thành công. Nhưng nếu không thử, chắc chắn sẽ không thành công 100%. Vậy thì, chiến thôi! Đừng ngần ngại nữa!!!
Không một ngày nào công việc của tôi có thể gọi là 'ổn định', có lẽ vì vậy mà tôi vẫn tiếp tục. Có những ngày tôi suy nghĩ về việc thay đổi, tìm kiếm một nơi mới, nhưng tôi vẫn tiến lên. Bởi có đồng đội, có quá nhiều điều tôi vẫn có thể làm ở đây, cho bản thân, cho đồng đội, cho startup.
Có nhiều câu chuyện mà tôi đã học, đã trải nghiệm mà không thể chia sẻ hết qua một bài viết. Tôi hy vọng có thể ghi lại nhiều hơn.
Tôi không khuyên bạn nên bắt đầu một doanh nghiệp, làm việc tại một công ty khởi nghiệp, hoặc không; không ai có thể dự đoán chính xác tương lai, mọi thứ được bắt đầu và viết bởi chính bạn.