[Những Lời Thú Tội Tuổi Trẻ] Bí Quyết Sống Sống (Phần 3) - Nắm Bắt Cơ Hội Để Hòa Nhập Văn Hóa (Khi Du Học)

Nếu các bạn muốn xem phần 1 và phần 2 thì mời bạn đọc tại đây nhé:

[Những Lời Thú Tội Tuổi Trẻ] Bí Quyết Sống Sống (Phần 1) - Chăm Học, Chăm Làm, Chăm Bằng Răng

[Những Lời Thú Tội Tuổi Trẻ] Bí Quyết Sống Sống (Phần 2) - Xây Dựng Lịch Trình Tương Lai

Khi đến Mỹ lần đầu, có lẽ bạn sẽ cảm thấy rất phấn khích. Vừa mới nhận được học bổng, bạn đã được nhập học vào một môi trường mới, rộng lớn hơn, với nhiều hoạt động hơn. Từ các hội sinh viên nam, nữ cho đến các câu lạc bộ khác nhau, bạn nghĩ nên tham gia vào cái gì đây? Thực tế, khi sinh viên mới đến Mỹ thường chưa kịp nghĩ về việc học hành thì đã bị choáng ngợp bởi áp lực phải hòa nhập vào một môi trường mới.

Cảm giác này tương tự như khi một sinh viên từ vùng quê lên thành phố để học, chưa có bạn bè, không quen với văn hóa và cảm thấy một cô đơn nào đó. Tuy nhiên, khi học ở nước ngoài, khi tiếng Anh không phải là ngôn ngữ mẹ đẻ và khi văn hóa cá nhân ở Mỹ thường coi trọng sự vui vẻ hơn là học hành như ở Việt Nam, việc tìm kiếm một người bạn đích thực, không chỉ là một người bạn lịch sự, thật sự là một thách thức khó khăn.

Nhiều bạn thường hiểu lầm rằng tham gia các hoạt động ngoại khóa chỉ là việc đăng kí, mà không để ý rằng cần cân nhắc để cân bằng với việc học trong lớp. Đặc biệt, chương trình học kỳ đầu ở Mỹ thường khá nhẹ nhàng, khiến các bạn dễ bị mắc vào tình trạng nghĩ rằng có thể quản lý thời gian tốt với tất cả các hoạt động. Thầy cô ở Mỹ cũng không áp đặt việc làm bài tập hoặc ôn tập quá kỹ lưỡng, vì vậy nếu bạn tập trung quá nhiều vào các hoạt động ngoại khóa thì việc học sẽ dễ trở nên thiếu tự chủ.

Ngược lại, có những bạn do cảm thấy quá khác biệt mà tự lập vào việc học, và khi ra ngoài chơi thì lại tập trung chỉ vào một nhóm người Việt, Trung Quốc hoặc các nước có văn hóa tương tự. Vậy làm thế nào để vừa học vừa hòa nhập?

Mình nghĩ rằng người Mỹ sợ mình bấy nhiêu, thì mình cũng sợ họ bấy nhiêu

Nhưng mình lại không đồng ý. Mình thấy điều đó giống như một phần trong một phần 'salad hỗn hợp', có rất nhiều thành phần khác nhau từ xà lách, ớt, cà chua, dưa leo, đến hành và tỏi, nhưng khi cần, mình có thể chọn lựa. Khi học thạc sĩ, mỗi lần mình đi với một nhóm khác nhau: có khi Mỹ/ châu Âu (người trắng, người da đen, người da vàng sinh ra và lớn lên tại địa phương), có khi Ấn Độ, có khi Trung Quốc, và có khi Việt Nam. Cuối cùng, có một bạn Mỹ trắng hỏi mình rằng: “Jenny, mình thấy bạn rất đặc biệt. Sao bạn tham gia vào tất cả các nhóm như vậy vậy?” Mình đáp ngay lập tức: “Ồ, không phải các bạn mới đặc biệt sao? Tự các bạn đi riêng, còn mình đi đâu, với ai cũng được mà thôi.” Bạn ấy lắng nghe, suy nghĩ, và gật đầu.

Thực ra, rất nhiều bạn cố gắng cư xử giống như người Mỹ để hòa nhập, nhưng mình thấy rằng con đường nhanh nhất để hòa nhập lại là tôn trọng sự khác biệt giữa hai bên, cũng như làm chính mình một cách thông minh nhất.

Văn hóa ở Việt Nam và châu Á nói chung coi trọng việc học hành và tôn trọng vị thứ. Mình vẫn có thể làm những điều này, chỉ cần không ép buộc người Mỹ phải học giống như mình, và đó là sự tôn trọng. Điều này dường như dễ dàng nhưng lại rất khó:

1. Các bạn Việt Nam cần phải chú ý đến việc cân bằng giữa việc học và tham gia hoạt động ngoại khóa. Trong khi nhiều bạn Mỹ không quan tâm đến việc này. Sự khác biệt này ảnh hưởng đến việc làm việc nhóm trên lớp. Các bạn Việt Nam thường áp đặt yêu cầu cao cho bản thân, trong khi các bạn Mỹ thì thư giãn và tận hưởng cuộc sống. Kết quả là, khi làm việc nhóm, các bạn Việt Nam thường phải làm hết công sức và cảm thấy mệt mỏi, thậm chí tức giận với các bạn Mỹ. Mặc dù các bạn Mỹ không nói gì trước mặt, nhưng sau lưng lại bày tỏ sự bất mãn với việc các bạn Việt Nam áp đặt quá nhiều.

Các bạn Mỹ có thể tôn trọng sự khác biệt giữa hai bên nhưng không phải lúc nào cũng như vậy. Mặc dù nhiều bạn Mỹ có thái độ lịch sự và lắng nghe khi ở tư cách cá nhân, nhưng khi vào đám đông, họ thường thích giao du và không quan tâm đến bạn. Điều này khiến các bạn từ Việt Nam cảm thấy cô đơn và không được chú ý. Cũng đừng quên rằng ở Mỹ, sự cá nhân chủ nghĩa rất cao, vì vậy khi đặt vào môi trường đông người, một số bạn Mỹ có thể trở nên hướng nội hơn và không chú ý đến người khác.

1. Một số bạn Mỹ thích nghe câu chuyện mới từ các nền văn hóa khác. Tuy nhiên, khi đối mặt với đám đông, họ có thể trở nên hướng nội hơn và không quan tâm đến người khác. Đối với những người từng trải qua những trải nghiệm đặc biệt như lính hay truyền giáo, họ có thể mất khả năng giao tiếp trong các tình huống đông người.

Rất nhiều bạn thắc mắc tại sao phải mở lòng và cố gắng hòa nhập khi các bạn Mỹ có thái độ như vậy. Tuy đúng là điều này không công bằng, nhưng khi bạn chọn đến Mỹ để học, bạn cần phải chấp nhận và cố gắng thích nghi với văn hóa địa phương. Đây là trách nhiệm của bạn.

Bắt đầu bằng việc hiểu rằng bạn có sự khác biệt và không cần phải hòa nhập ngay lập tức. Tập trung vào việc học và tiếp tục duy trì những giá trị của văn hóa Việt Nam.

Mình từng nói trong bài viết trước rằng trong 5 tuần đầu của kỳ học, mình đã hoàn thành tất cả bài tập, chuẩn bị cho các nhóm, và dành thời gian cho học tập. Phương pháp học này mang lại nhiều lợi ích:

1. Nhiều bạn khi mới vào lớp không thể nghe hiểu giảng viên ngay, thậm chí cần phải ghi âm lại. Việc học và làm bài tập trước ban đầu mất công hơn nhưng kích thích suy nghĩ và làm cho từ vựng quen thuộc hơn. Khi đi học, bạn sẽ nhanh chóng hiểu bài vì giảng viên chỉ giảng lại những điểm bạn đã biết. Điều này giúp bạn tập trung vào việc lắng nghe trong lớp học.

2. Việc học trước giúp bạn tự tổng hợp kiến thức và phát triển tư duy tổng hợp. Khi lên lớp, bạn có thể hỏi và thảo luận để làm rõ cách hiểu của mình và phát triển ý kiến cá nhân. Điều này giúp bạn trở nên tự tin và sẵn sàng tham gia tranh luận trên lớp.

Ngoài việc học, việc lên lịch học trước cũng giúp bạn tổ chức thời gian hiệu quả và tránh bị áp lực đột ngột. Thầy cô cũng đánh giá cao những sinh viên có kế hoạch học trước. Hãy luôn hỏi ý kiến của họ và xếp lịch học sao cho phù hợp với bạn.

1. Nhiều người cho rằng đầu kỳ là thời điểm tốt nhất để làm quen với các bạn Mỹ vì mọi người đều còn đang lạ nhau nên dễ gần. Tuy nhiên, thường mình chỉ gặp được một hoặc hai bạn có cùng phong cách học như mình. Các bạn Mỹ thường rất năng động ở đầu kỳ vì ít bài tập, làm cho mình cảm thấy mệt mỏi khi phải nghe họ nói chuyện suốt ngày.

2. Những lúc các bạn Mỹ bận rộn nói chuyện với nhau, mình tranh thủ học (vì học dễ hơn là nói chuyện). Đến giữa kỳ, khi các bạn Mỹ bắt đầu bận rộn, mình đã hoàn thành một số công việc từ 5 tuần đầu. Lúc đó, mình có thể hỏi và thảo luận với họ mà không gặp khó khăn. Họ cảm thấy ngạc nhiên: “Sao bạn còn năng lượng thế nhỉ?”

3. Trong 5 tuần đầu, mình đã chuẩn bị sẵn cho các bài tập nhóm. Khi có bài tập nhóm, mình thường giả vờ không hiểu để cho các bạn khác làm trước. Mình nhận ra rằng việc chia sẻ trách nhiệm giúp mình trở nên tự tin và dễ hòa nhập hơn với các bạn Mỹ. Cuối cùng, việc làm ít nhưng hiệu quả ở đầu kỳ giúp mình có thể làm nhiều hơn ở cuối kỳ, khiến các bạn Mỹ ngạc nhiên và tôn trọng mình hơn.

Thực ra, năng lượng của mỗi người là có hạn. Vào đầu kỳ, nhiều bạn cả Mỹ và Việt đều cố gắng hết sức từ thứ này đến thứ khác. Nhưng thường, vì không có thứ tự ưu tiên, họ thường bị quá tải. Điều này có thể dẫn đến việc họ mất cân bằng giữa học và hòa nhập, làm cho họ mệt mỏi và không có năng lực.

Cuối cùng, đừng tham lam với hoạt động ngoại khóa ở đầu kỳ. Hãy tận dụng thời gian để xây dựng năng lực học của bạn. Khi bạn làm ít nhưng hiệu quả ở đầu kỳ, bạn sẽ khiến các bạn Mỹ ngạc nhiên và tôn trọng bạn hơn. Điều này sẽ giúp bạn hòa nhập và học hỏi hiệu quả hơn. Chúc bạn thành công!