'Học CNTT quan trọng bằng bằng cấp? Làm CNTT dễ lão, nhanh già?' Những thắc mắc này sẽ được giải đáp ngay trong bài viết này.
Mỗi khi mùa hè về, mọi nhà lại chứng kiến nhiều cảm xúc không chỉ của những thí sinh cố gắng vượt qua cửa ngõ quan trọng nhất trong cuộc đời, mà còn của những bậc phụ huynh theo dõi bước tiến của con em ngày càng tự lập hơn. Đúng là, việc lựa chọn nghề nghiệp, trường học vẫn luôn là mối quan tâm hàng đầu trong tâm trí mỗi gia đình và từng sinh viên.
Thời đại 4.0 đã đánh dấu sự hiện diện của nhiều xu hướng tiên tiến trong đời sống hàng ngày, không phân biệt giữa thành thị phồn hoa hay nông thôn bình dị. Dù vậy, số liệu năm 2018 cho thấy Việt Nam cần đến 1 triệu chuyên viên Công nghệ Thông tin (CNTT) vào năm 2020, với sự tập trung mạnh mẽ vào những lĩnh vực nổi bật như Trí tuệ Nhân tạo (AI), Thực tế Ảo (VR), Thương mại Điện tử... Điều này cho thấy tiềm năng của ngành CNTT vẫn còn rất lớn.
Với sức hút mạnh mẽ đó, những sinh viên mới muốn theo đuổi CNTT cần chuẩn bị những gì để từng bước biến ước mơ thành hiện thực trong tương lai? Hãy cùng nghe những chia sẻ gần gũi từ hai gương mặt trẻ sau đây - một đã có kinh nghiệm, một vừa mới tốt nghiệp đại học, nhưng đều 'không chừa một phần'.
Thời điểm lý tưởng để bắt đầu theo đuổi chuyên ngành CNTT là khi nào?
H (anh Hoàng): Tôi may mắn khi gia đình có điều kiện, cho phép tôi tiếp xúc với máy tính từ sớm, khoảng lúc lớp 3, 4. Lúc đó, tôi chỉ biết sử dụng Word, Excel chủ yếu và chưa hiểu rõ về lĩnh vực IT. Nhưng từ lớp 9, 10, tôi bắt đầu quan tâm hơn đến ngành IT vì tôi ngưỡng mộ Bill Gates (nghe đồn ông giàu có) và đam mê game. Ban đầu, tôi chỉ biết rằng IT liên quan đến việc phát triển phần mềm, tạo game và bảo mật máy tính mà không tìm hiểu kỹ hơn. Cho đến khi vào Đại Học, tôi mới bắt đầu học về ngành này một cách chuyên sâu hơn.
Về thời điểm bắt đầu theo đuổi IT, tôi nghĩ đó không quan trọng. Dù bạn bắt đầu từ 17 hay 27 tuổi, cũng không quá muộn. Kiến thức về ngành này có sẵn trên mạng, việc tự học không quá khó khăn. Tuy nhiên, nếu bạn bắt đầu khi đã trưởng thành hơn (trên 30 tuổi), việc tìm việc làm có thể khó hơn một chút vì phải cạnh tranh với những sinh viên mới ra trường. Những sinh viên này thường trẻ trung, năng động và quan trọng hơn là... họ sẵn lòng nhận mức lương thấp hơn.
N (Nhân): Tôi bắt đầu học lập trình từ vài năm trước. Ban đầu, tôi gặp khó khăn vì không có ai hướng dẫn, nên tôi phải tự tìm hiểu từng bước một, thường là qua việc tra cứu trên Google. Hiện tại, tôi vẫn chưa thể tự giải quyết mọi vấn đề, nhưng việc tìm kiếm trên Google đã hiệu quả hơn rất nhiều.
Tôi rất may mắn khi được tiếp xúc với Công nghệ từ khá sớm. Sự kết hợp giữa việc đi đúng hướng, có đam mê và sự hỗ trợ từ gia đình đã là động lực lớn giúp tôi theo đuổi ngành này. Tôi bắt đầu học lập trình từ cuối Trung học cơ sở, điều này giúp tôi tiến xa hơn so với nhiều bạn bè. Vì vậy, tôi cảm thấy may mắn khi có cơ hội bắt đầu sớm và có thêm thời gian để phát triển kỹ năng của bản thân.
Để bắt đầu sự nghiệp trong ngành IT một cách suôn sẻ, những người mới bắt đầu nói chung và sinh viên mới ra trường nói riêng cần phải trau dồi những kỹ năng quan trọng nào?
H: Kỹ năng quan trọng nhất vẫn là … kỹ năng tự học, đặc biệt là khả năng đọc hiểu tiếng Anh.
Do sự biến đổi nhanh chóng và liên tục của kiến thức trong lĩnh vực này, việc tự học và tự cập nhật là rất quan trọng. Nếu không, bạn sẽ không thể tiếp tục với xu hướng mới và có thể mất cơ hội nghề nghiệp.
Ngoài những kiến thức cơ bản được đào tạo tại Đại Học, kiến thức thực tế và mới mẻ chỉ có thể đạt được thông qua việc tự học và thực hành trong thực tế công việc.
Cách tốt nhất để phát triển là tập trung vào công việc, liên tục học hỏi và lấy kinh nghiệm từ những người giỏi hơn trong lĩnh vực của mình.
Trong lĩnh vực IT, đam mê và yêu thích nghề là yếu tố quan trọng nhất. Sự sẵn có và khả năng tự học là những điều cần thiết để thành công trong ngành này.
Tự học là kỹ năng quan trọng nhất mà mọi người cần phải phát triển. Internet là nguồn thông tin vô tận, và khả năng tìm kiếm và sử dụng thông tin là khóa để thành công trong lĩnh vực lập trình.
Trong tương lai gần, ngành nào có tiềm năng phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam?
Đối với các bạn mới tốt nghiệp, hướng đi sau khi ra trường là điều quan trọng.
Ở Việt Nam, ngành IT mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp cho sinh viên tốt nghiệp.
Lập trình viên xây dựng và lập trình phần mềm, làm việc với các ứng dụng và website hàng ngày mà mọi người sử dụng.
Bảo mật thông tin là lĩnh vực quan trọng, bảo vệ thông tin cá nhân và doanh nghiệp khỏi các cuộc tấn công và rò rỉ thông tin.
Business Analyst làm việc với khách hàng để thiết kế hệ thống và xây dựng quy trình làm việc hiệu quả.
Ngoài ra, còn các lĩnh vực nhỏ khác như Kiểm thử Phần Mềm, Thiết lập hạ tầng mạng...
Trong tương lai, lập trình vẫn là lĩnh vực có nhu cầu lớn nhất và dễ tìm việc nhất.
Công nghệ lập trình Web đang là xu hướng đáng chú ý nhất theo quan điểm của em.
Một số người nghĩ rằng làm IT là phải code suốt đêm, nhưng thực tế không phải lúc nào cũng như vậy.
Dù có áp lực thời gian, làm việc quá giờ thường không phổ biến trong ngành IT và thường chỉ kéo dài đến khoảng 9-10 giờ tối.
Về sức khỏe, ngành IT có những rủi ro tương tự như các công việc văn phòng khác, nhưng những biện pháp như tập thể dục có thể giúp giảm bớt những nguy cơ này.
Mỗi lập trình viên có thể có cách tiếp cận khác nhau đối với việc làm việc cả đêm, nhưng điều quan trọng là sự kiểm soát và cân nhắc giữa công việc và cuộc sống cá nhân.
Trong ngành này, kinh nghiệm là yếu tố quan trọng hơn so với bằng cấp. Công ty tìm kiếm những nhân viên có khả năng và kinh nghiệm thực tiễn.
Mặc dù có bằng cấp cao, nhưng trong quá trình phỏng vấn, thường không ai hỏi về bằng cấp mà tập trung vào kinh nghiệm và khả năng thực hiện công việc.
Nhưng bằng cấp cũng giống như một vé vào cánh cửa, không có nó thì khó có cơ hội.
Với ít kinh nghiệm, nhà tuyển dụng thường chỉ xem xét bằng cấp để đánh giá ứng viên.
Tuy nhiên, việc có bằng Đại học vẫn mở ra nhiều cơ hội, đặc biệt khi muốn thăng tiến hoặc làm việc ở nước ngoài.
Trong lĩnh vực IT, tay nghề và tư duy quan trọng hơn là bằng cấp. Sự hiểu biết và khả năng làm việc sẽ quyết định thành công.
Mặc dù môi trường Đại học có thể cung cấp nền tảng, nhưng kinh nghiệm và tư duy vẫn là yếu tố quan trọng trong ngành IT.
Việc lựa chọn ngành nghề không bao giờ dễ dàng, nhưng hy vọng những chia sẻ này sẽ động viên các bạn trẻ tiếp tục theo đuổi đam mê trong lĩnh vực công nghệ.