Trước đây, tôi đã từng tham gia vào các chương trình thực tập không có lương. Trong thời gian đó, đôi khi tôi cảm thấy mất đi động lực vì công sức mà tôi bỏ ra không được đền đáp bằng tiền bạc, một phần lớn người ta đánh giá giá trị công việc thông qua khoản tiền mà nó mang lại; và tôi cũng bị các bạn bè xung quanh chỉ trích là đang bị lợi dụng.
Thậm chí, sau này, khi tôi nhận được sự hỗ trợ với mức độ thấp, tôi không dám nói cho ai biết vì sợ bị đánh giá là không có năng lực và tiếp tục bị áp đặt suy nghĩ 'tôi đang bị lợi dụng'. Nhưng sau những suy nghĩ bình tĩnh, tôi tự đánh giá lại năng lực và mục tiêu của bản thân, yêu cầu công việc và công ty, tôi đã hiểu về lý do tại sao mức lương lại như vậy. Tôi quyết định tự nỗ lực để hoàn thành công việc theo đúng kỷ luật.
Và dưới đây là những bài học mà tôi rút ra sau những lần tham gia thực tập không lương và nhận được mức lương thấp.
LỢI ÍCH CỦA VIỆC THAM GIA THỰC TẬP CÓ LƯƠNG
Hiện tại, pháp luật Việt Nam vẫn chưa có quy định rõ ràng về việc doanh nghiệp phải trả lương cho sinh viên thực tập. Tuy nhiên, theo Điều 12 khoản 6 của Luật Giáo Dục Đại Học năm 2012 và Điều 97 của Luật Giáo Dục năm 2005, doanh nghiệp khi tuyển dụng sinh viên thực tập có trách nhiệm tạo điều kiện cho họ được học tập và tích luỹ kinh nghiệm.
Vì vậy, nếu bỏ qua trường hợp một số doanh nghiệp không cung cấp lương/hỗ trợ cho sinh viên thực tập với bất kỳ điều kiện nào, quyết định có trả lương cho sinh viên thực tập hay không sẽ phụ thuộc vào 2 yếu tố chính:
- Chính sách của doanh nghiệp.
- Năng lực và trình độ của ứng viên.
LỰA CHỌN THỰC TẬP CÓ LƯƠNG HAY KHÔNG?
Sự khác biệt giữa thực tập có lương và không lương nằm ở mức độ yêu cầu và trách nhiệm công việc:
Thực tập có lương:
Thực tập không được trả lương:
Vì vậy, để quyết định liệu bạn nên thực tập có lương hay không, bạn cần xác định những điều sau:
- Mục tiêu của việc thực tập.
- Bản chất của công việc.
- Năng lực và trình độ của bạn.
TRƯỜNG HỢP 1: Lựa chọn thực tập có lương khi:
Đã có một số trải nghiệm cần thiết.
Có khả năng đáp ứng đầy đủ yêu cầu công việc.
TH2: Thực tập không lương thích hợp khi:
Chưa tích luỹ đủ kinh nghiệm.
Mục tiêu chính là học hỏi và phát triển bản thân.
Tuy nhiên, nếu bạn đã chọn thực tập, hãy xác định rõ mục đích là tích lũy kinh nghiệm. Nếu muốn tăng thu nhập, có thể xem xét các công việc làm thêm khác. Quan trọng nhất, hãy làm việc một cách nghiêm túc và đóng góp tích cực, bạn sẽ nhận được đánh giá xứng đáng.
CÁCH ĐÁNH GIÁ MỨC LƯƠNG THỰC TẬP PHÙ HỢP NHƯ THẾ NÀO?
Nắm bắt thông tin về mức lương trên thị trường
Có 2 nguồn thông tin quan trọng để bạn tìm hiểu về mức lương thị trường:
- Các báo cáo, thống kê về mức lương của vị trí thực tập trong ngành mà bạn quan tâm gần đây nhất.
- Thông tin tuyển dụng cho các vị trí tương tự trên:
+ Trang web đặc biệt dành cho việc thực tập: MyBook.
+ Các trang web tìm việc có sự lựa chọn đa dạng (bao gồm cả thực tập): Indeed, Joboko.
Xác định giá trị bản thân
Đầu tiên, bạn cần tự đánh giá: kinh nghiệm, kỹ năng, thành tựu, học vấn… của mình. Sau đó, so sánh với các yêu cầu trong JD để đánh giá mức độ phù hợp. Dựa vào đó, đề xuất mức lương thực tập phù hợp.
KHÔNG LƯƠNG, LÀM SAO KIẾM TIỀN ĐỂ CHI TIÊU?
Làm thêm một công việc khác mà bạn có năng lực để kiếm thu nhập. Công việc có thời gian linh hoạt, gần nhà hoặc có thể làm từ xa là lựa chọn tốt nhất. Ví dụ: dạy kèm, làm việc online như dịch thuật, viết bài…
Trước khi bắt đầu thực tập không lương, tôi đã quyết định làm thêm công việc gia sư để có thu nhập. Buổi sáng tôi học, buổi chiều hoặc tối tôi đi làm gia sư, mỗi tuần ít nhất 3 buổi tối. Khi phải làm nhiều công việc, bạn cần quản lý thời gian và tổ chức công việc một cách hiệu quả, đồng thời không bỏ lơ việc học. Bởi kiến thức là cơ sở giúp bạn tư duy và thực hiện công việc một cách hiệu quả.
Tiếp tục nỗ lực nhé.