Buzz
Theo thông tin từ Dghire, công ty tư vấn hàng đầu Trung Quốc với đội ngũ hơn 800 nhân viên trên toàn cầu cho biết, mặc dù nhiều hãng xe điện Trung Quốc đang nhắm đến thị trường Việt Nam, nhưng thực tế con đường này đầy thử thách và không dễ dàng như ở thị trường nội địa Trung Quốc hay các quốc gia lân cận.
Trung Quốc hiện đã trở thành quốc gia xuất khẩu ô tô hàng đầu thế giới, vượt qua cả Nhật Bản. Ngành công nghiệp ô tô của Trung Quốc đã có những bước phát triển đáng kể, xuất khẩu ô tô sang nhiều thị trường lớn như Âu Mỹ. Tuy nhiên, ô tô Trung Quốc vẫn chưa phổ biến tại Việt Nam. Điều gì đã khiến xe Trung Quốc khó chiếm được chỗ đứng tại đây, trong khi các thương hiệu Nhật Bản và Hàn Quốc lại đang chiếm ưu thế?
Sự bứt phá của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc
Trong hơn một thập kỷ qua, Trung Quốc luôn đứng đầu về sản lượng và doanh số ô tô toàn cầu. Các thương hiệu như BYD, Changan và nhiều công ty khác đã không ngừng mở rộng thị trường, không chỉ ở Âu Mỹ mà còn ở các khu vực khác như Đông Nam Á. Thái Lan, với nền kinh tế phát triển và thị trường tiềm năng, đã thu hút nhiều hãng xe Trung Quốc. Các công ty này không chỉ xuất khẩu ô tô mà còn đầu tư vào việc xây dựng nhà máy sản xuất tại địa phương.
Đông Nam Á, với dân số đông và nền kinh tế phát triển nhanh chóng, đã trở thành mục tiêu quan trọng của các hãng xe Trung Quốc. Việt Nam, với gần 100 triệu dân (theo Tổng cục Thống kê, tháng 4/2023), cũng nằm trong chiến lược của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc. Tuy nhiên, sự hiện diện của xe Trung Quốc tại Việt Nam vẫn còn rất hạn chế.
Những khó khăn mà xe Trung Quốc gặp phải trong việc chiếm lĩnh thị trường Việt Nam
Trang Chejiahao từ Trung Quốc chỉ ra rằng dù đã nỗ lực nhiều, các hãng xe Trung Quốc vẫn chưa thể chiếm lĩnh thị trường Việt Nam. Một trong những yếu tố chính là chính sách thuế và trợ cấp. Việt Nam hiện áp dụng thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc lên đến 80%, trong khi thuế nhập khẩu linh kiện lại thấp hơn. Điều này dẫn đến việc nhiều hãng xe chọn xuất khẩu linh kiện để lắp ráp trong nước nhằm giảm chi phí, một chiến lược mà các hãng xe Trung Quốc chưa áp dụng. Vì thế, giá xe Trung Quốc tại Việt Nam cao, làm giảm tính cạnh tranh.
Bên cạnh đó, ô tô Trung Quốc chủ yếu là xe sử dụng năng lượng mới và nhận hỗ trợ từ chính phủ. Tuy nhiên, khi xe Trung Quốc xuất khẩu vào Việt Nam, chúng không được hưởng các chính sách trợ cấp tương tự, điều này làm giảm sự hấp dẫn của xe Trung Quốc trên thị trường Việt Nam.
Một yếu tố khác là sự yếu kém trong hệ thống phân phối và dịch vụ hậu mãi. Thị trường Việt Nam yêu cầu xe có độ bền cao và chất lượng tốt, đặc biệt trong điều kiện đường xá và cơ sở hạ tầng còn hạn chế. Xe Nhật Bản đã chiếm được lòng tin của người tiêu dùng Việt Nam nhờ độ bền và chi phí bảo dưỡng thấp. Trong khi đó, các thương hiệu xe Trung Quốc mới gia nhập thị trường và chưa có mạng lưới phân phối cũng như dịch vụ hậu mãi hoàn chỉnh, gây lo ngại cho người tiêu dùng về việc bảo trì và sửa chữa.
Thêm vào đó, định kiến tiêu cực về hàng Trung Quốc cũng là một rào cản lớn. Trước đây, sản phẩm Trung Quốc, đặc biệt là xe máy, đã gặp phải nhiều phàn nàn về chất lượng kém, để lại ấn tượng xấu. Dù ngành ô tô Trung Quốc đã có sự cải thiện đáng kể, nhưng nhiều người tiêu dùng Việt Nam vẫn có cái nhìn không mấy tích cực về chất lượng xe Trung Quốc.
Nhìn sâu hơn vào thị trường ô tô điện tại Việt Nam
1. Cơ sở hạ tầng trạm sạc – Yếu tố then chốt cho sự phát triển của xe điện
Hạ tầng trạm sạc là yếu tố quyết định sự phát triển và phổ biến của xe điện ở bất kỳ thị trường nào. Tại Việt Nam, nơi hạ tầng giao thông đang được hiện đại hóa, việc xây dựng một hệ thống trạm sạc đầy đủ và tiện lợi là vô cùng quan trọng. Hiện tại, dù xe điện ngày càng xuất hiện nhiều hơn trên đường phố, số lượng trạm sạc vẫn còn hạn chế, đặc biệt ở vùng ngoại ô và nông thôn. Điều này tạo ra một rào cản lớn cho người tiêu dùng khi họ lo lắng về việc sạc xe trong các chuyến đi dài.
Dù đã đạt được thành công lớn tại Trung Quốc và nhiều quốc gia khác, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc như BYD vẫn gặp phải khó khăn khi gia nhập thị trường Việt Nam. Nguyên nhân chủ yếu là sự thiếu hụt cơ sở hạ tầng trạm sạc, điều mà người tiêu dùng Việt Nam coi là yếu tố quyết định khi lựa chọn xe điện. Xe điện hoàn toàn phụ thuộc vào các trạm sạc, và nếu không có hệ thống trạm sạc rộng rãi và tiện dụng, người tiêu dùng sẽ ngần ngại chuyển sang xe điện Trung Quốc.
2. VinFast – Mẫu hình thành công nhờ vào hạ tầng sạc
VinFast là minh chứng rõ ràng cho tầm quan trọng của hệ thống trạm sạc trong việc phát triển xe điện. Khi bắt đầu sản xuất xe điện, VinFast đã hiểu rằng để người tiêu dùng chấp nhận xe điện, cần phải xây dựng một mạng lưới trạm sạc rộng khắp. Hãng đã đầu tư mạnh mẽ vào việc thiết lập các trạm sạc trên toàn quốc.
Hệ thống trạm sạc không chỉ giúp VinFast đảm bảo rằng người dùng có thể sạc xe ở nhiều địa điểm khác nhau, mà còn tạo sự tin tưởng từ phía người tiêu dùng. Họ có thể yên tâm rằng dù di chuyển xa hay qua khu vực ít dân cư, vẫn dễ dàng tìm được trạm sạc, đảm bảo hành trình không bị gián đoạn. Đây là bài học quan trọng mà các hãng xe điện Trung Quốc, như BYD, cần học hỏi để thành công tại thị trường Việt Nam.
3. Những thách thức đối với xe điện Trung Quốc
Xe điện Trung Quốc, dù giá cả hấp dẫn và tích hợp nhiều công nghệ tiên tiến, vẫn phải đối mặt với nhiều thử thách khi gia nhập thị trường Việt Nam. Một thách thức lớn là việc xây dựng hệ thống trạm sạc. Trong khi VinFast đã thiết lập mạng lưới trạm sạc rộng khắp, giúp người dùng sạc xe bất cứ lúc nào, các hãng xe Trung Quốc vẫn chưa đầu tư vào lĩnh vực này, làm người tiêu dùng lo lắng về khả năng sạc xe trong các chuyến đi dài.
Một vấn đề khác là sự cạnh tranh từ các hãng xe nội địa như VinFast, đã có sự hiện diện vững chắc và được người tiêu dùng Việt Nam tin tưởng. VinFast không chỉ có lợi thế về hệ thống sạc mà còn nhận được sự hỗ trợ từ chính phủ và cộng đồng trong nước. Điều này tạo ra rào cản lớn đối với các hãng xe ngoại nhập, bao gồm cả xe điện Trung Quốc.
4. VinFast – Lợi thế và thách thức dành cho BYD
VinFast đã chứng minh rằng hạ tầng sạc là yếu tố sống còn đối với sự thành công của xe điện tại Việt Nam. Không chỉ phát triển các mẫu xe điện tiên tiến, hãng còn xây dựng mạng lưới trạm sạc rộng khắp, tạo thuận lợi và sự tin tưởng cho người tiêu dùng. Để thành công tại Việt Nam, BYD, một trong những nhà sản xuất xe điện hàng đầu Trung Quốc, cần học hỏi từ chiến lược của VinFast.
BYD cần xây dựng hệ thống trạm sạc phủ sóng rộng rãi, đặc biệt là trên các tuyến đường chính như từ Hà Nội đến Sài Gòn. Điều này sẽ giúp người dùng dễ dàng tiếp cận và tạo ra sự cạnh tranh với VinFast. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất là làm sao phát triển hệ thống trạm sạc khi VinFast đã chiếm ưu thế trong lĩnh vực này.
Một thực tế cần lưu ý là, dù có sự tham gia của các bên thứ ba trong việc xây dựng trạm sạc, xe điện Trung Quốc vẫn có thể gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với VinFast. Các trạm sạc có thể bị chiếm ưu thế bởi xe VinFast và GSM, đặc biệt là taxi Xanh SM, làm giảm cơ hội cho xe điện Trung Quốc. Điều này có thể tạo ra vòng luẩn quẩn: người tiêu dùng ngần ngại mua xe điện Trung Quốc vì vấn đề hạ tầng, và khi không đủ người dùng, các hãng xe Trung Quốc càng khó đầu tư vào hạ tầng.
5. Giải pháp cho xe điện Trung Quốc
Để có thể thành công tại thị trường Việt Nam, các hãng xe điện Trung Quốc như BYD cần điều chỉnh chiến lược, tập trung vào việc xây dựng hạ tầng trạm sạc. Hợp tác với các công ty trong nước hoặc bên thứ ba để phát triển hệ thống trạm sạc có thể là giải pháp, nhưng quan trọng nhất là đảm bảo hệ thống này rộng khắp và dễ dàng tiếp cận cho người tiêu dùng.
Ngoài ra, các hãng xe Trung Quốc cần tạo ra giá trị gia tăng cho người tiêu dùng, như dịch vụ hậu mãi chất lượng, bảo hành dài hạn, và các chương trình khuyến mãi hấp dẫn. Chỉ khi làm được những điều này, các hãng xe điện Trung Quốc mới có thể tạo bước đột phá và chiếm lĩnh thị trường xe điện đầy tiềm năng nhưng cũng rất cạnh tranh tại Việt Nam.
Xe điện Trung Quốc đang đối mặt với nhiều thử thách tại thị trường Việt Nam, chủ yếu là do thiếu hạ tầng trạm sạc và sự cạnh tranh gay gắt từ các thương hiệu nội địa như VinFast. Để có thể thành công và mở rộng thị phần, các hãng xe điện Trung Quốc cần đầu tư đáng kể vào việc phát triển hệ thống trạm sạc và mang lại những giá trị gia tăng thu hút khách hàng.
Trong tương lai, nếu các hãng xe Trung Quốc khắc phục được những khó khăn hiện tại, họ hoàn toàn có khả năng chiếm lĩnh thị trường xe điện Việt Nam. Tuy nhiên, điều này yêu cầu phải có một chiến lược bền vững và nỗ lực liên tục từ các nhà sản xuất. Chỉ khi đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng và xây dựng được niềm tin, xe điện Trung Quốc mới có thể khẳng định vị thế của mình tại thị trường này.
