1. Các vấn đề cơ bản về kết bài
1.1. Tại sao cần kết bài?
Mọi bài văn, dù là nghị luận, thuyết minh, tự sự hay miêu tả, đều cần có cấu trúc ba phần: mở bài, thân bài, kết bài. Mỗi phần đóng vai trò riêng, tạo nên sự mạch lạc và đầy đủ cho bài viết. Phần kết bài, nằm ở cuối bài văn, có nhiệm vụ thông báo kết thúc trình bày chủ đề, tổng hợp đánh giá về những điểm nổi bật và gợi mở thêm ý tưởng để bài văn trở nên sâu sắc và chặt chẽ hơn.
1.2. Các phương pháp viết kết bài
Kết bài có nhiệm vụ tổng hợp, khái quát và làm nổi bật những vấn đề đã trình bày trong phần thân bài. Tùy thuộc vào yêu cầu của đề bài, chúng ta có thể áp dụng các phương pháp kết luận khác nhau: có thể chỉ tổng kết nội dung của bài, hoặc liên hệ, so sánh với tác phẩm khác hoặc thực tiễn; cũng có thể làm rõ một ý kiến hoặc nhận định qua phân tích tác phẩm cụ thể. Do đó, cách viết kết bài cần linh hoạt theo từng trường hợp.
Mặc dù các yêu cầu và đề tài văn học có thể rất đa dạng, có bốn phương pháp chính để viết kết bài một cách hoàn chỉnh, đúng nguyên tắc. Để có một kết bài chất lượng, cần tuân theo các cách viết sau:
- Cách 1: Kết bài bằng việc tóm tắt lại các quan điểm, nội dung chính đã trình bày ở phần thân bài.
- Cách 2: Phát triển thêm vấn đề đã được nêu ra.
- Cách 3: Đề xuất phương hướng, bài học để phát huy hoặc khắc phục vấn đề từ phần thân bài (thường dùng cho bài nghị luận xã hội).
- Cách 4: Liên tưởng hoặc mượn ý từ thực tiễn, hoặc trích dẫn câu nói, lời bình văn học để làm bài viết thêm sâu sắc.
1.3. Những điều cần lưu ý khi viết kết bài
Để có một kết bài xuất sắc, trước tiên nó phải tập trung vào nội dung chính của đề bài, cần ngắn gọn, không dài dòng hay lan man. Nói cách khác, kết bài nên nâng cao và đánh giá vấn đề đã nêu trong phần mở bài.
Một kết bài thành công không chỉ hoàn thành việc tổng kết vấn đề mà còn có khả năng mở rộng, khơi gợi thêm suy nghĩ và cảm xúc của người đọc, tạo nên ấn tượng lâu dài.
2. Những kết luận chất lượng về bài thơ Chiều tối của Hồ Chí Minh
2.1. Giới thiệu về tác giả và tác phẩm
- Tác giả:
- Hồ Chí Minh (1890-1969) là một vị lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Việt Nam và các dân tộc trên thế giới. Ông cũng là một nhân vật văn hóa toàn cầu, một nhà lãnh đạo xuất sắc, nhà quân sự tài ba, anh hùng giải phóng dân tộc, và đồng thời là nhà văn, nhà thơ lớn trong văn học Việt Nam và thế giới.
- Xuất thân từ một gia đình nhà nho yêu nước, Hồ Chí Minh đã học chữ Hán từ nhỏ và sau đó học chữ quốc ngữ cùng tiếng Pháp, hòa quyện hai nền văn hóa phương Đông và phương Tây, điều này ảnh hưởng rõ nét đến phong cách sáng tác của ông.
- Phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh chú trọng tính chân thật, phù hợp với đối tượng thưởng thức, tránh lối viết cầu kỳ, nặng nề, đồng thời coi văn chương là hoạt động tinh thần phong phú phục vụ sự nghiệp cách mạng.
- Tác phẩm:
- Bài thơ 'Chiều tối' được dịch từ tên gốc 'Mộ' trong tập thơ 'Nhật ký trong tù' - một tập thơ được Hồ Chí Minh viết trong 13 tháng bị giam giữ bởi chính quyền Tưởng Giới Thạch.
- Bài thơ lấy cảm hứng từ cuộc chuyển lao của Hồ Chí Minh từ nhà giam Lĩnh Tây đến nhà giam Thiên Bảo.
- Giá trị nội dung của bài thơ thể hiện bức tranh chiều tối tuyệt đẹp, cảnh vật tuy u buồn nhưng không ảm đạm, phản ánh đời sống con người với sức sống mạnh mẽ của người lao động, qua đó bày tỏ tình yêu thiên nhiên, cuộc sống và ý chí vượt khó của người chiến sĩ cách mạng.
- Về mặt nghệ thuật, bài thơ sử dụng thành công các thủ pháp như ẩn dụ, liên tưởng, bút pháp ước lệ, hình ảnh chọn lọc và từ ngữ tinh tế, tạo nên một tác phẩm vừa cổ điển vừa hiện đại.
2.2. Những kết luận chất lượng về bài thơ Chiều tối của Hồ Chí Minh
1. Kết bài phân tích vẻ đẹp thiên nhiên trong bài thơ
Bài thơ 'Chiều tối' toát lên vẻ đẹp giản dị nhưng đầy sâu lắng. Hồ Chí Minh, với tài năng bậc thầy, chỉ cần vài nét vẽ đã tạo nên một bức tranh thiên nhiên yên bình, tuyệt đẹp. Mặc dù có chút buồn bã và gợi nhiều suy tưởng, nhưng tình yêu thiên nhiên sâu sắc của tác giả vẫn hiện rõ, ngay cả trong hoàn cảnh tù đày.
2. Kết luận về vẻ đẹp con người trong bài thơ
Theo Bêlinxki, 'Nhà thơ vĩ đại cũng phải là nhà tư tưởng', điều này hoàn toàn đúng với Hồ Chí Minh. Ông đã phát hiện ra vẻ đẹp của con người miền sơn cước trong lúc lao động, vẻ đẹp khỏe khoắn và hăng say, con người làm chủ thiên nhiên, làm cho thiên nhiên thêm phần sống động. Người thiếu nữ trong thơ Bác không chỉ là hình mẫu lý tưởng xưa cũ mà là hiện thân của lao động giản dị, đầy sức sống, với nhân cách nhạy cảm và hiện đại.
3. Kết luận về giá trị nội dung của bài thơ
Dù chỉ có 28 chữ, bài thơ đã khắc họa rõ nét hình ảnh thiên nhiên qua cánh chim và chòm mây, đồng thời hiện lên hình ảnh con người miền sơn cước trong màn đêm buông xuống. Điều này cho thấy, mặc dù bị giam cầm về thể chất, tác giả vẫn giữ được tâm hồn tự do, hướng về ánh sáng và sự sống. Bài thơ phản ánh tình yêu thiên nhiên, con người và vẻ đẹp của một chiến sĩ cách mạng với tâm hồn vừa sắt đá vừa lãng mạn.
4. Kết luận về giá trị nghệ thuật của bài thơ
Như Maiacopxki đã nói, 'Làm thơ là cân một phần nghìn milligram quặng chữ', bài thơ 'Chiều tối' của Hồ Chí Minh chính là minh chứng sống động cho điều này. Ngôn ngữ trong bài thơ, mặc dù giản dị, nhưng lại gợi mở sâu sắc và phong phú, với những hình ảnh cổ điển và bút pháp chấm phá, giúp người đọc hình dung rõ nét về thiên nhiên và con người chỉ qua vài nét vẽ. Tác giả đã sử dụng từ ngữ với sự tinh tế, vừa chân thực vừa giàu cảm xúc, chạm đến tận cùng tâm hồn người đọc.
5. Kết luận về phân tích bài thơ 'Chiều tối'
Bài thơ 'Chiều tối' không chỉ mang vẻ đẹp giản dị mà còn sâu lắng, diễn tả một cách chân thật và hàm súc phong cảnh thiên nhiên và đời sống con người ở miền sơn cước. Đồng thời, bài thơ cũng phản ánh một khía cạnh vĩ đại của tâm hồn Hồ Chí Minh, đó là lòng nhân ái vô bờ và tình yêu sâu sắc đối với thiên nhiên và con người.
6. Kết luận về cảm nhận bài thơ 'Chiều tối'
Bài thơ 'Chiều tối' của Hồ Chí Minh đã chạm đến sâu thẳm cảm xúc của người đọc, đúng như lời Leonardo Da Vinci: 'Thơ là một bức tranh để cảm nhận chứ không phải chỉ để ngắm.' Mỗi câu chữ trong bài thơ dẫn dắt tâm hồn đến những miền đất mới, nơi thiên nhiên và con người hòa quyện. Khi bài thơ kết thúc, ta cảm nhận được tình yêu sâu sắc đối với thiên nhiên và con người, cũng như sự ngưỡng mộ đối với ý chí kiên cường của người chiến sĩ cách mạng, dù trong hoàn cảnh nào cũng luôn hướng về tương lai với tâm hồn bình thản.
7. Kết luận về sự kết hợp giữa cổ điển và hiện đại trong 'Chiều tối'
Bài thơ 'Chiều tối' của Hồ Chí Minh hòa quyện nét cổ điển và hiện đại một cách tinh tế, tạo nên một tác phẩm vừa mang âm hưởng truyền thống vừa mới mẻ. Sự giao thoa này không chỉ làm phong phú thêm nội dung mà còn dễ dàng tiếp cận, kích thích suy nghĩ của người đọc. Bài thơ không chỉ thể hiện sự tài ba của Hồ Chí Minh mà còn truyền tải tinh thần kiên cường, tình yêu thiên nhiên và cuộc sống, vượt lên trên mọi hoàn cảnh.
8. Kết luận về vẻ đẹp của nhân vật trữ tình trong bài thơ
Dù sống trong cảnh tù đày khắc nghiệt, nhân vật trữ tình trong bài thơ vẫn toát lên vẻ ung dung, tự tại với tâm hồn nghệ sĩ đầy yêu thương đối với thiên nhiên và con người. Ý chí sắt đá và tinh thần lạc quan, luôn tin tưởng vào tương lai tươi sáng của nhân vật thể hiện rõ nét qua những câu thơ. Hoàng Trung Thông đã từng viết rằng 'Vần thơ của Bác, vần thơ thép, mà vẫn mênh mông bát ngát tình.'
9. Kết luận về phong cách sáng tác của Hồ Chí Minh qua bài thơ Chiều tối
Bài thơ 'Chiều tối' không chỉ thể hiện rõ nét phong cách sáng tác của Hồ Chí Minh với sự ngắn gọn, súc tích, trong sáng và tự nhiên, mà còn giữ được sự bình dị mà không hề đơn điệu. Thơ của Người không chỉ hồn nhiên và sâu sắc mà còn trẻ trung, hiện đại, hòa quyện giữa yếu tố cổ điển và chất thép kiên cường, đồng thời tràn đầy tình cảm chân thành đối với thiên nhiên và con người.
10. Kết luận về sự hòa quyện giữa chất thép và chất trữ tình trong bài thơ Chiều tối
Xuân Diệu từng nhận định rằng 'Thơ là hiện thực, thơ là cuộc đời, thơ còn là thơ nữa' để nhấn mạnh rằng thơ phải gắn bó chặt chẽ với thực tại. Bài thơ 'Chiều tối' của Hồ Chí Minh là minh chứng rõ ràng cho nhận định đó. Trong bài thơ, hiện thực được phản ánh qua chất thép của tinh thần chiến sĩ trong cảnh tù đày, còn chất trữ tình được thể hiện qua sự rung động của tâm hồn nghệ sĩ yêu cái đẹp và cuộc sống.