Những Ngày Đầy Nắng Và Gió

Buzz

Nội dung bài viết

1. Căng thẳng bắt đầu (Tensions building)

2. Sự việc đột ngột xảy ra (Incident)

3. Giai đoạn hòa giải (Reconciliation)

4. Tình trạng bình thường mới (Calm)

Xem thêm

Đọc tóm tắt

- Trong thời cấp ba, mình và bạn bè đam mê văn chương, mỗi người chọn một tác phẩm yêu thích.
- Mình nhớ một đoạn trong 'Chiếc thuyền ngoài xa' của Nguyễn Minh Châu về một phụ nữ bị chồng đánh.
- Chu kỳ bạo hành là mô hình lặp đi lặp lại trong mối quan hệ độc hại.
- Mô hình này bao gồm 4 giai đoạn: căng thẳng, sự việc đột ngột xảy ra, hòa giải, tình trạng bình thường mới.
- Chu trình bạo hành không dứt do trauma bonding và khó khăn trong việc cắt đứt quan hệ.

Trong những năm tháng học cấp ba, mình cùng bạn bè có niềm đam mê chung là văn chương. Mỗi người đều chọn một tác phẩm yêu thích để tìm hiểu sâu hơn. Dù không phải một người yêu văn học, mình vẫn nhớ một tác phẩm đặc biệt mình từng đọc. Có một đoạn mình nhớ đến bây giờ:

“Đột nhiên anh đứng lên, bước ra phía sau lưng của người phụ nữ đang ngồi, giọng nói đầy tức giận, khác xa với giọng của một vị trưởng toà:

- Hắn thực sự là một người đàn ông đặc biệt. Mỗi ngày hắn lại gây ra một trận đánh nhẹ, và đó cũng là lí do tại sao không có ai trong xã hội này có thể chịu được hắn. Tôi chưa hỏi về tội lỗi của hắn, nhưng tôi muốn nói với chị ngay bây giờ: chị không nên sống với người đàn ông như vậy. Ý kiến của chị thế nào?

Phụ nữ kia nhìn về phía Đẩu, đặt hai tay lên nhau và cúi đầu lễ phép:

- Tòa xin lỗi...

- Có chuyện gì vậy?

- Cho dù quý tòa buộc tội và kết án tôi, hoặc đưa tôi vào tù, nhưng đừng bắt tôi bỏ nó đi...

[…]

- Mỗi khi khổ quá, lão lại đánh tôi, giống như người đàn ông khác thường uống rượu... Chỉ dám mơ lão cũng uống rượu... thì tôi có thể chịu đựng được hơn... Khi con cái lớn lên, tôi sẽ yêu cầu lão... đưa tôi ra khỏi biển rồi mới đánh...

- Không ai có thể hiểu, không ai có thể hiểu được! - Đẩu và tôi cùng thốt lên.'

(Trích từ 'Chiếc thuyền ngoài xa' - Nguyễn Minh Châu)

Tại sao mình lại suy nghĩ nhiều về điều này nhỉ?

Hình ảnh người phụ nữ làng chài van xin để chồng không bị bắt, bào chữa về việc chồng đánh mình, khơi gợi mạnh mẽ về tình huống mắc kẹt trong mối quan hệ độc hại mà mình đã trải qua.

Mình từng là nạn nhân của những lời chửi mắng từ người yêu, nhưng vẫn chấp nhận. Mình từng bị kết tội là nguyên nhân khiến người yêu đánh, nhưng vẫn ở lại. Mình cũng đã nghe và thấy những câu chuyện tương tự từ những người xung quanh mình.

Mình và họ đau khổ, muốn buông xuôi, nhưng lại thấy hy vọng và tiếp tục. Cho đến khi chúng ta lại trải qua cảm giác đau khổ một lần nữa.

Sự đau khổ lặp đi lặp lại này được gọi là Chu kỳ bạo hành (Cycle of abuse)

Chu kỳ bạo hành là một mô hình do Walker (1999) phát hiện sau khi phỏng vấn 1.500 phụ nữ từng bị bạo lực gia đình. Nó diễn tả bốn giai đoạn lặp lại trong mối quan hệ độc hại, nơi tồn tại sự kiểm soát và tổn thương. Không chỉ dừng lại ở bạo hành về thể xác hay tình dục, mô hình này cũng áp dụng cho bạo hành từ lời nói và cảm xúc.

Đây là cốt truyện quen thuộc của chu trình mà mình đã trải qua và nghe kể, thường đi kèm với những câu như:

Anh/em hứa điều này sẽ không bao giờ xảy ra lần nào nữa.

Mày đừng lo, đây là lần cuối tụi tao quay lại, chúng tao đã nhận ra sai lầm và xin lỗi mày thật lòng.

Anh kiểm soát và tỏ ra giận dữ như vậy là vì anh yêu em chân thành và không muốn mất em.

Bởi vì mình, người ta mới nói những lời như thế, nhưng thực ra mình có thể làm tốt hơn.

Những trải nghiệm của những người trong cuộc đã qua những giai đoạn nào thực sự?

Có tổng cộng 4 giai đoạn như sau:

1. Căng thẳng bắt đầu (Tensions building)

Giai đoạn này bắt đầu khi các vấn đề căng thẳng bắt đầu xuất hiện trong cuộc sống của một trong hai người. Điều này có thể là do vấn đề ngẫu nhiên liên quan đến công việc, tài chính, gia đình, học tập hoặc có thể là do vấn đề trực tiếp đối với mối quan hệ của họ. Sự căng thẳng dẫn đến các phản ứng tức thì từ một bên lên bên kia như cảm giác tức giận, thiếu kiên nhẫn, hoặc trở nên hung hăng hơn, cũng có thể là tránh né giao tiếp.

Trong những tình huống khó khăn này, người bị ảnh hưởng thường có xu hướng tỏ ra thông cảm và cố gắng làm dịu đi tình hình bằng cách nhường nhịn, giúp đỡ và tìm cách làm dịu đi cảm xúc của đối phương. Ngược lại, họ cũng có thể kích động đối phương để cuộc xung đột nhanh chóng kết thúc.

2. Sự việc đột ngột xảy ra (Incident)

Ở giai đoạn này, căng thẳng đã chuyển biến thành hành vi hành hạ thực sự. Một trong hai người bắt đầu tấn công đối phương bằng các hành vi như: (1) hành động vật lý như đánh đập, đe dọa về vấn đề thể chất; (2) lời lẽ lăng mạ, khích bác, đánh đòn tinh thần, nhận xét mang tính tiêu cực, tỏ ra coi thường; (3) thao túng cảm xúc như nói dối, lời nói khó nghe, im lặng,...

Đây là thời kỳ cao trào nhất của chuỗi sự kiện khi người mà bạn yêu thương nhất trở nên đáng sợ, cô lập và nguy hiểm. Giai đoạn này có thể kéo dài hoặc ngắn tùy thuộc vào tình hình, tính cách người thực hiện bạo hành hoặc tần suất mà sự bùng nổ này diễn ra.

3. Giai đoạn hòa giải (Reconciliation)

Trong giai đoạn này, người thực hiện hành vi bạo hành bắt đầu hối hận và cảm thấy có lỗi về những gì họ đã làm. Họ cố gắng làm hòa với nạn nhân, giải thích, bào chữa và nỗ lực chứng minh rằng mọi hành động làm tổn thương chỉ là một sự hiểu lầm.

Một số người bạo hành không bao giờ xin lỗi hoặc giải thích, thay vào đó họ cố gắng bù đắp và thể hiện tình yêu bằng cách quan tâm, tặng quà, và diễn đạt tình cảm nhiều hơn (ví dụ: đăng nhiều ảnh cặp đôi lên mạng xã hội để chứng minh tình cảm). Họ cũng có thể cố gắng thuyết phục nạn nhân không bỏ đi ( 'xin anh/em cho thêm một cơ hội') và tưởng tượng ra một tương lai 'bình thường mới' - nơi họ luôn yêu thương và không gây tổn thương cho đối phương nữa ('tôi sẽ luôn quan tâm đến cảm xúc của em/anh hơn').

Mặt khác, người bạo hành cũng có thể cố ý đổ lỗi và đổ trách nhiệm cho nạn nhân. Họ cho rằng hành vi bạo hành là do hành động tự nhiên của nạn nhân đã khiến họ tức giận ('vì em/anh đã làm những điều khiến tôi phải tức giận, em/anh nên quan tâm hơn đến cảm xúc của mình') hoặc hành động bạo lực là do tình yêu của họ dành cho đối phương ('vì em/anh yêu em/anh quá nên không kiểm soát được cảm xúc').

4. Tình trạng bình thường mới (Calm)

Giai đoạn này còn được biết đến với tên gọi là giai đoạn tuần trăng mật vì nó tái hiện lại sự ngọt ngào ban đầu của một mối tình. Sự kiện bùng nổ đã tạm thời kết thúc, hai người quay trở lại trạng thái yên bình trước đó, thậm chí còn đắm chìm hơn. Người thực hiện bạo hành tiếp tục cố gắng quan tâm, bù đắp và thể hiện sự hối lỗi cho đến khi căng thẳng mới bắt đầu.

Tại sao chuỗi sự kiện này lại trở thành một chuỗi không dứt?

Nhìn từ bên ngoài, người ta có thể tự hỏi tại sao chu trình này luôn tái diễn mà không có sự kết thúc. Điều này thậm chí còn giống như một tình trạng nghiện.

Thường thì, trong mối quan hệ cam kết như hôn nhân và có con chung, nạn nhân thường gặp khó khăn khi muốn thoát ra vì những lý do như phụ thuộc tài chính, sợ hãi về việc bắt đầu một cuộc sống mới, lo lắng về việc trẻ em sẽ thiếu bố hoặc mẹ, sợ bị quấy rối, bị truy đuổi, cảm thấy xấu hổ, hoặc thậm chí là tình yêu (Walker, 1999).

Tuy nhiên, chu trình của sự bạo hành này không chỉ xuất hiện trong các mối quan hệ hẹn hò hoặc hôn nhân, mà nó còn có thể xảy ra trong mối quan hệ bạn bè, gia đình, cha mẹ - con cái,...

Vòng lặp không thể bị phá vỡ, và mối quan hệ đặc biệt giữa kẻ bạo hành và nạn nhân có thể được hiểu thông qua Lý thuyết Liên kết chấn thương (trauma bonding) (Dutton & Painter, 1981; Dutton, 1993).

Nạn nhân có thể phát triển sự đồng cảm và sự dung thông với người bạo hành.

Một số nạn nhân có thể trải qua trạng thái tương tự như Hội chứng Stockholm khi họ phát triển lòng trắc ẩn sâu sắc với hành vi của người bạo hành (Graham, Rawlings, Rimini, 1988). Họ hiểu rằng việc cắt đứt quan hệ với hành vi bạo hành không phải là dễ dàng và có thể xuất phát từ những khó khăn, tổn thương từ thời thơ ấu hoặc các vấn đề tâm lý đang áp đặt lên họ. Bằng cách cho phép người bạo hành gây tổn thương cho mình, nạn nhân cảm thấy như mình đặc biệt hơn, là người duy nhất hiểu và hỗ trợ người bạo hành.

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Chu kỳ bạo hành là gì và nó bao gồm những giai đoạn nào?

Chu kỳ bạo hành mô tả bốn giai đoạn lặp đi lặp lại trong mối quan hệ độc hại: Căng thẳng bắt đầu, Sự việc đột ngột xảy ra, Giai đoạn hòa giải, và Tình trạng bình thường mới. Mỗi giai đoạn đều có những đặc điểm và biểu hiện khác nhau, từ sự căng thẳng ban đầu cho đến hành vi bạo hành thực sự, và cuối cùng là chuỗi hòa giải tạm thời.

Tại sao chu kỳ bạo hành có thể kéo dài trong mối quan hệ?

Chu kỳ bạo hành kéo dài vì nhiều lý do, bao gồm sự phụ thuộc tài chính, lo ngại về sự ổn định cho con cái, cảm giác xấu hổ, hoặc tình yêu không rõ ràng. Các nạn nhân có thể cảm thấy khó khăn khi thoát khỏi mối quan hệ này do những ràng buộc tình cảm hoặc sự kiểm soát của kẻ bạo hành.

Bạo hành trong chu kỳ này có phải chỉ xảy ra dưới hình thức thể xác không?

Không, bạo hành trong chu kỳ này không chỉ bao gồm bạo lực thể xác. Nó còn bao gồm hành vi bạo hành tinh thần và cảm xúc như lời lẽ lăng mạ, thao túng cảm xúc, và sự đe dọa tinh thần. Những hành vi này gây tổn thương lâu dài và không dễ dàng nhận thấy như bạo hành thể xác.

Lý thuyết Liên kết chấn thương (Trauma bonding) là gì trong bối cảnh chu kỳ bạo hành?

Lý thuyết Liên kết chấn thương giải thích sự gắn kết đặc biệt giữa nạn nhân và kẻ bạo hành. Nạn nhân có thể phát triển lòng trắc ẩn đối với người bạo hành, giống như Hội chứng Stockholm. Điều này khiến họ cảm thấy không thể rời bỏ mối quan hệ dù bị tổn thương.

Mối quan hệ nào có thể bị ảnh hưởng bởi chu kỳ bạo hành?

Chu kỳ bạo hành không chỉ xảy ra trong các mối quan hệ hôn nhân hay yêu đương mà còn có thể xảy ra trong quan hệ bạn bè, gia đình, hoặc mối quan hệ cha mẹ - con cái. Bạo hành trong bất kỳ mối quan hệ nào đều có thể gây tổn thương nghiêm trọng và lâu dài.

Tại sao người bị bạo hành lại tiếp tục ở lại trong mối quan hệ này?

Người bị bạo hành có thể tiếp tục ở lại trong mối quan hệ vì nhiều lý do, như sợ hãi, cảm giác phụ thuộc tài chính, hoặc lo ngại về tác động của việc chia tay đối với con cái. Họ cũng có thể bị thuyết phục bởi những lời xin lỗi và cam kết thay đổi từ kẻ bạo hành.