Những người xem Toyota như 'Nokia của ngành công nghiệp ô tô' bây giờ phải dừng lại và xin lỗi vì...

Tiếp cận đa chiều đã giúp Toyota tiến bộ một cách chắc chắn trong thời đại của xe điện.

Cuối tháng này, dự kiến Toyota sẽ công bố mức lợi nhuận kỷ lục lên đến 30 tỉ USD cho năm tài chính kết thúc vào tháng 3-2024. Trong năm 2023, Toyota đã đạt được mức doanh số cao kỷ lục là 11,2 triệu chiếc (bao gồm cả Lexus, Daihatsu và Hino).

Toyota từng bị dự đoán sẽ đi theo dạng Nokia của ngành công nghiệp ô tô

Trước khi bước vào năm 2023, Toyota đã phải đối mặt với sự chỉ trích từ nhiều phê bình gia. Nhiều người dự đoán rằng Toyota sẽ trở thành 'Nokia' hoặc 'Kodak' của ngành công nghiệp ô tô. Những thương hiệu này từng là 'đại gia' trong lĩnh vực điện thoại di động và máy ảnh, nhưng đã thất bại khi không đổi mới đúng lúc trong lĩnh vực mà họ thống trị.

Ngay cả tờ báo hàng đầu thế giới Bloomberg cũng không tránh khỏi việc trích dẫn nhận định của các nhà phân tích từ Jefferies, một tập đoàn tài chính hàng đầu thế giới, rằng: 'Toyota đã phạm một sai lầm lớn trong chiến lược về xe điện'. Họ cho rằng Toyota chống lại xe điện vì lợi ích cá nhân và đã đầu tư quá nhiều vào công nghệ hybrid.

Tuy nhiên, Toyota tin rằng: 'Sẽ là người tiêu dùng, không phải nhà sản xuất hay các quy định chính phủ, quyết định loại ô tô nào sẽ thành công trong tương lai'.

Những gì đã xảy ra trong năm 2023 đã làm rõ quan điểm của Toyota. Chính phủ không thể duy trì việc hỗ trợ mãi mãi. Các khoản trợ cấp dần dần được hủy bỏ. Nhu cầu vẫn còn thấp chủ yếu do vấn đề về giá cả và hạ tầng. Các hãng sản xuất đối mặt với tình trạng dư thừa công suất, dẫn đến cuộc đua giảm giá và thua lỗ trên từng chiếc xe.

Nghiên cứu chỉ ra rằng, nếu sản xuất xe điện với mức giá 'phải chăng' (khoảng 50.000 USD hoặc 1,2 tỷ đồng được xem là mốc), thì mỗi chiếc được bán ra sẽ có lợi nhuận khoảng 36.000 USD.

Nhà phân tích nói: 'Chúng tôi đã đánh giá sai về Toyota'

Sau 14 tháng và 3 quý kể từ khi bài viết gây sốc của Bloomberg được đăng, Toyota báo cáo lợi nhuận ròng của quý 3 tăng 107,9%.

Trong khi nhiều hãng ô tô phải giảm giá để thanh lý xe điện tồn kho, Toyota lại tận dụng được thị trường của xe hybrid. Do nhu cầu cao, hãng đã điều chỉnh dự báo lợi nhuận năm lên 14%.

Trong khi đó, Tesla liên tục không đạt được mục tiêu quý, trong khi BYD trở thành nhà sản xuất xe điện hàng đầu thế giới, nhưng nhà đầu tư vẫn lo lắng về việc tồn kho cao và giảm giá thường xuyên dẫn đến giảm lợi nhuận.

Sau những lời chỉ trích, nhà đầu tư đang quay lại đầu tư vào Toyota. Trong 12 tháng qua, cổ phiếu Toyota tăng 105%, trong khi cổ phiếu Tesla giảm 4% và cổ phiếu BYD giảm 16%.

Vào tháng 2-2024, nhà phân tích ô tô Adam Jonas của Morgan Stanley nói: 'Tôi xin lỗi về đánh giá của chúng tôi về Toyota. Từ năm 2019 đến năm 2021, chúng tôi dự đoán rằng công nghệ xe hybrid sẽ phai nhạt do sự bùng nổ của xe điện và sự thay đổi trong quy định cũng như sở thích của người tiêu dùng. Nhưng chúng tôi đã đánh giá sai. Xe hybrid đang chứng minh là công nghệ chuyển đổi quan trọng và có thể định đoạt sự thành bại trong năm 2024'.

Bài học từ năm 2023: Điện là tương lai, nhưng hybrid là hiện tại

Toyota luôn khẳng định một quan điểm nhất quán từ trước đến nay. Theo hãng, nhu cầu không được thúc đẩy bởi các khoản trợ cấp không phải là nhu cầu thực sự. Hãng không phản đối xe điện, cũng không ủng hộ xăng dầu hay hybrid, mà chỉ quan tâm đến thị trường sẽ thực sự mua xe gì.

Toyota đồng tình rằng xe điện sẽ là phương tiện của tương lai. Tuy nhiên, 'tương lai' không có nghĩa là ngay ngày mai mọi người sẽ chỉ mua xe điện. Do đó, cần phải tìm cách tồn tại trong thời gian chờ đợi đến ngày đó.

Lo ngại của Toyota hoàn toàn có lý do. Chủ tịch Changan Zhu Huarong ước tính rằng 60-70% trong số 148 thương hiệu của Trung Quốc sẽ biến mất trong vài năm tới.

Trong số các thương hiệu ô tô điện Trung Quốc, chỉ BYD và Li Auto có lãi. Cả hai hãng này đều không tập trung 100% vào xe điện mà còn mở rộng danh mục sang động cơ plug-in hybrid và xe điện phạm vi mở rộng (chạy bằng động cơ điện có thể sạc từ động cơ xăng).

Trong khi đó, các thương hiệu ô tô điện như Nio, Xpeng, thậm chí cả Tesla, đều gặp khó khăn. Tesla đã tạm thời hoãn việc phát triển xe điện giá rẻ và mẫu bán tải điện mới của họ gặp nhiều vấn đề.

Kế hoạch cho năm 2024: Toyota sẽ chủ động tiến chậm lại

Bất kể doanh số bán hàng và dự báo lãi kỷ lục, Chủ tịch Akio Toyoda lo ngại rằng kết quả kinh doanh quá tốt có thể tạo ra những lỗ hổng không lường trước được. Vụ bê bối ở Daihatsu là một ví dụ điển hình.

Vì vậy, CEO Koji Sato sẽ đề cập đến xe điện, trong khi Chủ tịch HĐQT, ông Toyoda, sẽ tập trung vào phát triển nhân sự, đặc biệt là việc định hình tương lai của công ty.

Trong bài phát biểu vào tháng 1-2024 khi công bố tầm nhìn mới của Toyota, ông nói rằng: 'Khi con số tăng trưởng, mọi người sẽ khen ngợi bạn. Ai cũng thích được khen ngợi, điều đó là hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, chúng tôi cần xem xét kỹ lưỡng về nguồn gốc của doanh số và lợi nhuận này. Chỉ thu hoạch trên những cánh đồng mà người xưa đã cẩn trọng để lại không phải là cách quản lý bền vững'.

Toyota vẫn chưa công bố dự báo cho năm tài chính 2024, nhưng Giám đốc tài chính Yoichi Miyazaki đã ám chỉ về việc chủ động giảm tốc độ tăng trưởng với 'tốc độ phù hợp'. Ông nói rằng Toyota đang gặp khó khăn, dẫn đến việc khách hàng phải chờ đợi, đề cập đến tình trạng thiếu linh kiện chip dẫn đến việc giao xe kéo dài từ năm 2021 đến 2023.

Daihatsu có thể là ví dụ điển hình cho việc giảm tốc độ tăng trưởng này. Toyota đã loại bỏ một số quy trình báo cáo phức tạp, kéo dài thời gian phát triển xe thêm 40%, và loại bỏ một số chức danh lãnh đạo.

Việc chạy chậm lại này được dự đoán sẽ ảnh hưởng đến việc phát triển các mẫu xe phổ biến như Vios ở thị trường Đông Nam Á.