Những Nhân Viên Không Thích Đến Văn Phòng

Mỗi sáng thức dậy, Bảo An lại suy nghĩ 'Có nên tìm cớ để trốn khỏi văn phòng không nhỉ?'.

Chàng trai 25 tuổi ở quận Hoàng Mai, Hà Nội, không phản đối công việc nhưng lại ngần ngại việc đến nơi làm vì không gian chật hẹp, tiếng ồn từ bàn phím, đồng nghiệp nói chuyện và sếp luôn gấp rút về tiến độ.

Sau thời gian làm việc từ xa, An nhận ra rằng công việc thiết kế đồ họa có thể hoàn thành trực tuyến mà vẫn duy trì hiệu suất và chất lượng.

'Tôi có thể hoàn thành công việc ở bất kỳ đâu, không cần phải đến văn phòng chỉ để làm đầy chỗ trống', chàng trai 25 tuổi khẳng định.

Bích Thủy, 24 tuổi, nhân viên sáng tạo nội dung ở quận Ba Đình, Hà Nội, bắt đầu ngại việc đến văn phòng khi công ty chuyển về quận Hà Đông. Quãng đường đi làm từ ba km tăng lên 15 km, kết hợp với ùn tắc giao thông, mỗi ngày cô mất ba tiếng để đi lại.

Tuy nhiên, tính chất công việc khiến Thủy cho rằng không cần phải đến văn phòng. 'Tôi làm kịch bản, liên lạc với đội quay dựng qua nhóm chat. Đến công ty mỗi ngày tốn thời gian mà không tăng hiệu suất', cô nói.

Lý do ngại đến công ty của Nguyễn Nga ở quận 3, TP HCM là không hòa nhập với văn hóa. Cô gái 28 tuổi chuyển sang công ty mới được gần một năm, nhưng gặp khó khăn với đồng nghiệp lớn tuổi, một số người thích soi mói, nói xấu.

'Tôi đi làm để nhận lương chứ không phải để làm quen với mọi người. Nếu hạn chế đến văn phòng sẽ tránh được xung đột', Nga nói.

Theo chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Minh, giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia HCM, người không thích đến nơi làm việc thường là lao động dưới 35 tuổi. Họ thích tự do, muốn phát triển cá nhân.

'Một số người trẻ ngày nay không thích giao tiếp, muốn sống một mình nên việc phải hòa mình vào môi trường tập thể trở thành trở ngại', bà Minh nói.

PGS.TS Đỗ Minh Cương, Phó Viện trưởng Viện Văn hóa kinh doanh, Hiệp hội Phát triển Văn hóa doanh nghiệp Việt Nam, bổ sung thêm bốn lý do khiến nhiều người trẻ không muốn đến văn phòng. Một là điều kiện làm việc không tốt hoặc có mâu thuẫn với đồng nghiệp, cấp trên. Hai là nhiều công việc có thể thực hiện độc lập, giao tiếp online. Ba là tác động của hai năm đại dịch khiến nhiều người hình thành tâm lý thích làm việc một mình. Và cuối cùng là vì người trẻ không thích bị ràng buộc, muốn thể hiện bản thân, khiến nhu cầu làm việc linh hoạt tăng lên.

Các lý do chuyên gia nêu trùng khớp với khảo sát của nền tảng tuyển dụng nhân sự Glint năm 2022, chỉ ra rằng 69,5% Gen Z ở khu vực Đông Nam Á thích làm việc theo hình thức hybrid - linh động làm việc tại văn phòng và từ xa. Ở Việt Nam, Gen Z có khoảng 15-16 triệu người, chiếm khoảng 25% lực lượng lao động. Số lao động này dự kiến tăng lên 30% vào năm 2030 và nhiều người trong số họ muốn có công việc đem lại sự tự do.

Khảo sát gần 800 độc giả của VnExpress vào ngày 16/11 cũng cho kết quả tương tự. 85% người chọn 'tự do' với câu hỏi 'Bạn muốn làm việc tự do hay trong văn phòng?'.

Tuy nhiên, không phải mọi lao động đều rời bỏ văn phòng trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp tăng lên do công việc tự do không mang lại thu nhập ổn định. Thị trường lao động quốc tế ghi nhận trào lưu 'đại bỏ việc' (great resign) bùng nổ sau đại dịch, nhưng hiện tại đang chuyển sang tình trạng 'đại hối hận'. Nghiên cứu của trang tìm kiếm việc làm Muse của Mỹ vào tháng 8/2022 với hơn 2.500 lao động chỉ ra rằng gần 3/4 cảm thấy 'choáng ngợp hoặc hối tiếc' vì công việc mới rất khác so với những gì họ đã làm trước đó. Thậm chí, gần một nửa (48%) đang cố gắng quay lại công việc cũ.

'Chính vì bị kẹt giữa mong muốn tự do thoải mái nhưng vẫn muốn có thu nhập ổn định, nhiều lao động trẻ đang dùng mọi cách để chống đối', PGS.TS Đỗ Minh Cương cảnh báo.

Bảo An, trong công ty, buộc phải ghi danh mỗi sáng bằng cách đặt vân tay trước khi mang máy tính cá nhân xuống quán cà phê gần đó để hoàn thành công việc.

'Không chỉ giúp tôi tập trung hơn với không gian yên tĩnh, đồng thời kích thích sự sáng tạo, cách này còn giúp tôi dễ dàng đến với sếp nếu cần trao đổi', anh ta chia sẻ.

Sợ phải vào văn phòng, Bích Thủy luôn tìm cách trốn thoát. Bên cạnh việc chia 12 ngày phép ra trong năm, cô còn xin phép sếp ra ngoài tìm cảm hứng, đề xuất làm việc nửa ngày hoặc giả bệnh.

Nguyễn Nga, sau khi căng thẳng với việc trốn tránh văn phòng, đã quyết định từ chối công việc và tìm kiếm một công việc khác với đầy đủ chế độ nhưng có thể làm việc từ xa. Điều duy nhất cô yêu cầu là mỗi tuần phải đến văn phòng một lần để báo cáo.

'Nếu bạn có đủ năng lực để đáp ứng yêu cầu của công ty, việc thảo luận với cấp trên để đạt được mong muốn của bạn không khó. Họ cần chất lượng, không chỉ là quản lý nhân sự', cô chia sẻ.

PGS.TS Đỗ Minh Cương không phủ nhận sự linh hoạt của việc làm việc ở nhiều địa điểm nhưng cho rằng việc rời xa môi trường tập thể có thể gây hại hơn là lợi ích. Đối với người lao động, làm việc độc lập có thể làm mất kết nối với đồng nghiệp và cấp trên, giao tiếp kém hiệu quả dẫn đến thất bại trong dự án. Còn đối với lãnh đạo, quản lý nhân viên qua email, báo cáo và các cuộc họp trực tuyến có thể cản trở quá trình giám sát tiến độ và tìm kiếm hướng giải quyết.

Theo một nghiên cứu của Hiệp hội Quản lý Nguồn nhân lực toàn cầu (SHRM) vào năm 2021, có tới 71% nhà lãnh đạo gặp khó khăn trong việc thích nghi với việc quản lý nhân viên từ xa.

Để giải quyết tình trạng trên, chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Minh khuyên lãnh đạo và quản lý nên tạo ra các cuộc trò chuyện trực tiếp để hiểu được tâm trạng và nguyện vọng của nhân viên. Đặc biệt, giao tiếp cần phải rõ ràng, thẳng thắn và nhanh chóng để khắc phục những vấn đề, hướng đến một môi trường làm việc văn minh và thân thiện.

PGS.TS Đỗ Minh Cương cũng cho rằng nhân viên, đặc biệt là những người trẻ cần phải giảm bớt tính cá nhân, tham gia và xây dựng văn hóa doanh nghiệp thay vì chỉ quan tâm đến mong muốn cá nhân.

'Nếu không thích nghi, người lao động sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị sa thải khi các cấp quản lý nhận thấy sự khác biệt về văn hóa và nhận thức', chuyên gia nhấn mạnh.