Những Quy Tắc Phối Màu Cơ Bản Trong Thiết Kế Mà Ai Cũng Nên Biết

Hiểu rõ tầm quan trọng của màu sắc và các quy tắc phối màu trong thiết kế sẽ giúp bạn tạo nên những sản phẩm ấn tượng. Hãy cùng Mytour khám phá về bánh xe màu sắc và 6 phương pháp phối màu phổ biến trong thiết kế qua bài viết này!

Vai trò của màu sắc trong thiết kế

Mỗi màu sắc đều mang một thông điệp riêng trong thiết kế. Chúng ta bị thu hút bởi những màu sắc nổi bật, chẳng hạn như đỏ, xanh hay vàng của đèn tín hiệu giao thông, các biển quảng cáo ngoài trời, hay bao bì sản phẩm. Sự kết hợp và sử dụng màu sắc hợp lý sẽ làm tăng tính thẩm mỹ và thu hút sự chú ý vào thiết kế.

Màu sắc đôi khi không chỉ là yếu tố thị giác mà còn thể hiện cảm xúc và tâm trạng của chúng ta. Ví dụ, trong tiếng Anh, cụm từ 'seeing red' dùng để miêu tả cảm xúc tức giận, còn 'feeling blue' lại thể hiện sự buồn bã. Do đó, màu sắc luôn gắn liền với trạng thái cảm xúc và tinh thần của mỗi người.

Khái niệm về màu sắc

Các nhóm màu

• Màu cơ bản: Đây là những màu không thể tạo ra bằng cách pha trộn các màu khác, gồm: đỏ, vàng và xanh lam.
• Màu thứ cấp: Là màu tạo ra từ sự pha trộn của hai màu cơ bản. Ví dụ, màu tím là sự kết hợp của đỏ và xanh, màu cam là kết quả của đỏ và vàng, màu xanh lục là sự pha trộn giữa vàng và xanh lam.
• Màu bậc ba: Là màu được tạo ra từ việc pha trộn màu cơ bản với màu thứ cấp. Ví dụ như màu vàng cam (hổ phách), đỏ cam (vermillion), xanh lá vàng (chartreuse), hoặc các màu như xanh lam mòng két, xanh tím và đỏ tím.

Đặc điểm màu sắc (giá trị của màu)

• Độ bão hòa thể hiện mức độ thuần khiết của màu sắc. Các màu đậm nhất, gọi là màu bão hòa hoàn toàn, sẽ có độ tinh khiết cao nhất. Màu sắc càng bão hòa thì càng rực rỡ và sắc nét, trong khi các màu mờ, như nâu hoặc xám, thường có độ bão hòa thấp.
• Độ sáng mô tả mức độ sáng tối của một màu. Sự kết hợp giữa độ sáng và độ bão hòa tạo ra nhiều sắc thái màu khác nhau.
• Độ tương phản là mức độ khác biệt giữa các màu. Nếu sự khác biệt giữa các màu càng lớn, độ tương phản sẽ càng cao.

Để làm cho màu sắc trở nên trung tính và thanh lịch hơn, người ta thường thêm màu xám hoặc các màu cơ bản. Tuy nhiên, điểm đặc biệt của các tone màu này là chúng không giống phấn màu. Khi muốn làm phong phú thêm màu sắc, việc thêm màu đen vào các màu cơ bản sẽ tạo ra nhiều sắc thái độc đáo, tăng chiều sâu và nét kịch tính cho tác phẩm của bạn.

Để tạo ra các màu sắc nhẹ nhàng như phấn, người ta có thể thêm màu trắng vào các màu cơ bản, làm sáng màu và giúp bảng màu trở nên hài hòa hơn.

Độ nhiệt màu

Độ nhiệt màu thể hiện sự ấm áp hay lạnh lẽo của một màu sắc. Một số màu sắc khi nhìn vào sẽ mang lại cảm giác ấm áp hoặc lạnh lẽo vì chúng gợi lên các trạng thái cảm xúc khác nhau. Các màu ấm như đỏ, cam và vàng thường được dùng để thể hiện tình yêu, năng lượng tích cực và sự vui vẻ.

Các màu lạnh như tím, xanh lam và xanh lục thường được sử dụng để truyền tải sự hòa bình, thiên nhiên và cảm giác cân bằng. Màu sắc có thể trở nên ấm hơn hoặc lạnh hơn tùy vào sự pha trộn với gam màu nóng hoặc lạnh. Chẳng hạn, màu đỏ sẽ ấm hơn khi pha với cam, và trở nên lạnh hơn khi pha với xanh.

Bánh xe màu sắc là gì?

Bánh xe màu sắc là một phần quan trọng trong lý thuyết màu sắc mà bạn cần hiểu rõ. Nó thể hiện mối quan hệ giữa các màu và giúp xác định các bộ màu hài hòa. Được xem như một công cụ hữu ích, bánh xe màu sắc là tài liệu tham khảo tuyệt vời trước khi bạn tạo ra những bảng màu ấn tượng. Một bánh xe màu chuẩn sẽ bao gồm các màu chính, màu phụ và màu thứ cấp.

6 nguyên tắc phối màu cơ bản trong thiết kế

Quy tắc Monochromatic – Phối màu đơn sắc

Màu đơn sắc là lựa chọn cơ bản và dễ dàng nhất trong việc phối màu. Đây là màu chủ đạo trong một thiết kế. Sử dụng màu đơn sắc sẽ tạo cảm giác thư giãn và dễ chịu, tuy nhiên nếu quá lặp lại, nó có thể khiến cho thiết kế trở nên đơn điệu, thiếu ấn tượng và không tạo được sự thu hút mạnh mẽ.

Để phát huy tối đa hiệu quả của màu đơn sắc, bạn có thể kết hợp nó với các màu khác. Bên cạnh đó, việc sử dụng màu đơn sắc trong các thiết kế theo phong cách tối giản cũng sẽ tạo ra không gian nhẹ nhàng và thư giãn.

Quy tắc Analogous – Phối màu tương đồng

Để tạo ra nhiều sắc thái màu sắc khác nhau, các nhà thiết kế sẽ chọn một màu chủ đạo và kết hợp với các màu sắc khác. Hai màu đầu tiên khi kết hợp sẽ tạo thành một màu cơ bản, và khi pha trộn màu cơ bản này với các màu khác, bạn sẽ có được một bảng màu mới với sự kết hợp hài hòa giữa các tone màu cùng nhóm.

Khi kết hợp ba màu cơ bản có sắc thái tương đồng, bạn sẽ tạo ra một hiệu ứng màu sắc phong phú và hài hòa, giúp cho thiết kế của bạn trở nên sinh động và thu hút ánh nhìn của người xem.

Quy tắc Complementary – Phối màu bổ sung trực tiếp

Phối màu bổ sung trực tiếp (hay còn gọi là phối màu đối lập) là cách sử dụng những màu sắc nằm đối diện nhau trên bánh xe màu. Việc kết hợp những màu đối nghịch này sẽ tạo ra sự tương phản mạnh mẽ về sắc độ và tông màu. Quy tắc này thường được sử dụng trong thiết kế để làm nổi bật các yếu tố quan trọng trong tác phẩm.

Quy tắc phối màu bổ sung bộ ba (Triadic)

Phương pháp phối màu bổ sung bộ ba là một trong những cách kết hợp màu sắc đơn giản và hiệu quả nhất. Bạn chỉ cần chọn một màu chủ đạo, sau đó dùng hình tam giác đều để tìm ra hai màu phụ trợ, từ đó tạo thành một bảng màu cân bằng với ba màu chính.

Mỗi màu chủ đạo sẽ có hai màu phụ trợ khác, tạo nên sự cân đối hoàn hảo trong bảng màu. Tuy nhiên, vì tính cân bằng này, phương pháp này ít được sử dụng để tạo điểm nhấn mạnh mẽ trong thiết kế, bởi nó không tạo ra sự nổi bật rõ rệt.

Quy tắc phối màu bổ sung bộ bốn (Rectangular Tetradic/ Compound Complementary)

Quy tắc phối màu bổ sung bộ bốn là một trong những phương pháp phối màu phức tạp nhất. Các nhà thiết kế phải dành nhiều thời gian và công sức để lựa chọn chính xác những màu sắc phù hợp, và kết quả cuối cùng là một bảng màu đầy sáng tạo và mới mẻ.

Phương pháp này có sự tương đồng với quy tắc phối màu đối lập, nhưng thay vì chỉ chọn hai màu đối lập, bạn cần tìm ra bốn màu trong bảng màu cơ bản. Cặp màu thường được chọn là hai màu nóng và hai màu lạnh, tạo nên sự cân bằng mạnh mẽ.

Quy tắc phối màu bổ sung xen kẽ (Split-complementary)

Quy tắc phối màu bổ sung xen kẽ khá giống với phương pháp phối màu đối lập trực tiếp, nhưng thay vì chỉ sử dụng hai màu đối diện nhau, bạn sẽ chọn ít nhất bốn màu trong bảng màu xen kẽ cơ bản. Điều này mở ra cơ hội tạo ra nhiều bảng màu mới lạ, đầy ấn tượng với các cặp màu độc đáo.

Quy tắc này rất phổ biến trong thiết kế để tạo ra sự nổi bật. Khi sử dụng màu đen và trắng làm màu chủ đạo, các nhà thiết kế sẽ tiếp tục chọn thêm hai màu xen kẽ khác để tạo ra sự hòa hợp và điểm nhấn cho toàn bộ thiết kế.