Những Sai Lầm Đáng Lên Khi Soạn Luận (PS, SOP & SAI) Để Được Học Bổng Mỹ

Gần đây, tôi đã chỉnh sửa nhiều bài luận cho các bạn trẻ học và xin học ở Mỹ. Nhiều bạn đã hỏi tôi rằng làm thế nào có thể đủ thời gian mà vẫn kịp thời gian. Haha, thực sự là rất bận rộn với việc kết thúc kỳ học, việc nộp bài luận, thi cử, và thuyết trình dự án... và vô vàn các công việc khác như đánh giá cuối kỳ và tham gia hội thảo. Tuy nhiên, tôi vẫn dành thời gian chỉnh sửa luận vì một số lý do riêng. Một là, với công việc nghiên cứu Tiến sĩ, có nhiều ý tưởng mà tôi muốn diễn đạt nhưng thường gặp khó khăn. Do đó, chỉnh sửa luận là một cách để vượt qua khó khăn và tiếp tục viết. Hai là, khi đọc và chỉnh sửa luận của người khác, tôi nhận ra những điểm yếu của bản thân và từ đó, dần dần cải thiện chúng. Vì vậy, lời khuyên của tôi là để cải thiện bài luận của mình, cách tốt nhất là đọc và chỉnh sửa bài luận của người khác một cách cẩn thận và chân thành. Hãy không chỉ đọc và chỉnh sửa từ ngữ, mà hãy suy nghĩ về cấu trúc câu chuyện và đề xuất những cách để cải thiện bài luận đang được chỉnh sửa. Hãy không chỉ đưa ra phê bình, mà hãy đề xuất hướng dẫn để người viết có thể cải thiện. Dưới đây là tổng hợp của tôi về 5 sai lầm lớn mà tôi thường gặp khi chỉnh sửa bài luận:

Sai Lầm 1: SỰ NHẦM LẪN GIỮA PS, SOP VÀ SAI: BA LOẠI BÀI NÀY CÓ VẺ TƯƠNG ĐỒNG NHƯNG MỤC TIÊU LẠI HOÀN TOÀN KHÁC BIỆT.

Không phải trường nào cũng yêu cầu viết cả ba loại bài này:

Đa số mọi người nghĩ rằng việc viết ba bài luận là một thách thức lớn, nhưng theo tôi, nếu trường nào đòi hỏi viết cả ba bài thì thực sự cũng dễ dàng hơn, bởi vì bạn có không gian để thể hiện tất cả những gì bạn muốn truyền đạt theo ba hướng khác nhau.

Thách thức lớn nhất khi viết ba bài luận không phải là viết ra ba câu chuyện riêng biệt mà là làm thế nào để nối chúng thành một câu chuyện lớn, không chỉ là những truyện ngắn đứt đoạn mà không liên quan gì đến nhau.

Thách thức hơn cả là khi các trường chỉ yêu cầu viết 2 bài. Khó khăn ở chỗ là đôi khi họ ghi là SOP nhưng thực ra họ muốn SAI, họ ghi là PS nhưng không hoàn toàn là PS. Vì vậy, bạn cần đọc kỹ câu hỏi để hiểu rõ họ muốn bài nào trong 3 bài đó hoặc một thể loại trung gian nào đó.

Khó nhất là khi các trường chỉ yêu cầu viết 1 bài và giới hạn số từ. Thậm chí, nếu không có giới hạn từ, bạn cũng nên tự giới hạn dưới 800 hoặc tối đa là 1000 từ vì quá dài sẽ làm mất sự tập trung của người đọc. Với các trường mở cửa như thế này, bạn phải chọn một câu chuyện độc đáo để thể hiện cá tính, động lực và đam mê trong lĩnh vực học của mình. Một câu chuyện như vậy không dễ tìm nên thường chỉ có bài duy nhất về IVY league hoặc top 20 30.

Thực ra, với bài luận một trang, các trường thường muốn hiểu về tư duy tổng hợp của ứng viên. Vì vậy, bạn cần viết ngắn gọn và chính xác nhưng vẫn truyền tải được câu chuyện của mình. Những người viết được bài như thế, hoặc là thực sự giỏi hoặc là có sự hỗ trợ từ một nhóm tư vấn về từng khía cạnh từ câu chuyện đến phong cách viết.

LỖI 2: DIỄN ĐẠI CƠ SỞ ĐỜI: LỖI PHỔ BIẾN VỚI CẢ NHỮNG NGƯỜI THIẾU KINH NGHIỆM HOẶC CÓ QUÁ NHIỀU KINH NGHIỆM.

• Thà rằng bạn viết về một trải nghiệm ngoài công việc (ví dụ: làm từ thiện, tổ chức sự kiện) đã làm nổi bật cá tính và đạo đức của bạn thì bài luận sẽ mạnh mẽ hơn nhiều so với việc diễn đạt chi tiết về những kinh nghiệm công việc ít ỏi của mình.
• Một lựa chọn khác, dù rủi ro hơn, là kể về một thất bại gần đây trong công việc của bạn và cách bạn đã hồi phục sau đó cũng như lý do bạn quyết định đi học. Việc này có thể mang lại thành công lớn nếu viết tốt, nhưng nếu viết dở thì có thể làm hỏng hồ sơ. Vì vậy, nếu bạn chọn viết về thất bại, tốt nhất là tìm sự trợ giúp từ những người có kinh nghiệm viết và sửa hồ sơ.

• Đúng vậy. Kinh nghiệm của bạn là một trong những yếu tố thể hiện sự xuất sắc, nhưng nếu muốn biết về kinh nghiệm, mọi người sẽ đọc CV chứ không phải bài luận.
• Hơn nữa, kinh nghiệm là những gì bạn đã đạt được, không phải là việc bạn sẽ đạt được trong tương lai khi học và sau này ra trường.
• Do đó, tốt nhất là tránh việc lặp lại CV và kể một câu chuyện có thể dẫn tới cuộc trò chuyện về tương lai sáng sủa thay vì quá khứ vinh quang.

• Vì một CV dài có nghĩa là mọi người có thể hiểu hết về bạn từ CV. Nhưng nếu đã biết hết từ CV rồi thì trong phỏng vấn còn gì để nói nữa?
• Nói chung, CV cần được viết vừa đủ, còn bài luận có thể kể một câu chuyện ngoài lề CV, và trong phỏng vấn có thể chia sẻ một câu chuyện khác để tạo nên một hồ sơ hiệu quả.

Giỏi không phải là khi Khách hàng biết rằng bạn biết nhiều. Mà giỏi là khi dù nói ít nhưng Khách hàng vẫn cảm thấy bạn biết nhiều hơn những gì bạn nói.

Khi tham gia học tại đây, có lẽ người này sẽ tỏa sáng hơn.

Tập trung quá nhiều vào thành tích quá khứ cũng là một sai lầm có thể khiến bạn mất cơ hội nhận học bổng (hoặc cơ hội việc làm nếu đang tìm việc).

LỖI 3: GIẢI THÍCH QUÁ NHIỀU HOẶC “TẠO LÝ DO NHÂN NHÂN”

• Đầu tiên, có thể không ai để ý tới, nhưng vì bạn giải thích quá nhiều, nó lại trở thành điểm tập trung của sự chú ý.
• Thứ hai, nếu bạn giải thích không khéo léo, trường có thể xem đó là 'lý do lý trấu' để bù đắp cho quyết định sai lầm của bạn. Nó giống như việc tự bôi đậm lỗi lầm trước mặt mọi người.

Dưới đây là vài cách để sửa chữa:

• Cách thứ nhất: Tạo ra một câu chuyện trong đó 'cái mụn' biến thành một phần của kế hoạch dài hạn của bạn. Đây là cách không dễ dàng và đòi hỏi sự trợ giúp từ những người có kinh nghiệm trong việc viết và kể chuyện.
• Cách thứ hai: Thành thật công nhận 'cái mụn' là một thất bại và từ đó bạn đã trưởng thành hơn và có hướng đi chính xác hơn cho bản thân. Mặc dù cách này đơn giản hơn, nhưng nếu viết không khéo léo, sự chú ý của người đọc vẫn có thể bị lạc vào ý bạn đã thất bại thay vì vào ý bạn đã trưởng thành.
• Cách thứ ba: Bỏ qua 'cái mụn' đó và nói về những điều khác thú vị hơn. Nếu có ai đó hỏi về nó trong phỏng vấn, tự tin nói rằng đúng là một quyết định hơi sai lầm, nhưng bạn đã học từ đó và trưởng thành hơn. Cách này dễ dàng hơn nên được khuyên dùng. Ngoài ra, nếu có ai để ý đến phần đó trong hồ sơ của bạn và hỏi bạn trong phỏng vấn, bạn sẽ có cơ hội để chia sẻ nhiều câu chuyện hơn và trở thành một ứng viên thú vị trong mắt trường.

LỖI 4: GIỌNG VĂN TIÊU CỰC:

• Các từ tiêu cực cũng thể hiện sự tiêu cực của bạn dù câu chuyện của bạn có thế nào đi nữa. Ví dụ, nếu bạn mô tả cảm giác 'frustrated' vì bố mẹ ép bạn lấy chồng, trường có thể nghĩ rằng bạn không có khả năng đương đầu với những thách thức lớn hơn trong tương lai.
• Một ví dụ khác, nếu bạn kể về việc bỏ chồng mà tập trung vào cảm xúc đau đớn, người đọc có thể cảm thông, nhưng họ vẫn sẽ đánh giá bạn là thiếu quyết đoán vì ngôn ngữ tiêu cực.

Vậy làm thế nào để sửa?

• Chuyển từ ngữ tiêu cực thành hành động tích cực: Thay vì tập trung vào nỗi đau sau khi bỏ chồng, bạn có thể tập trung vào quyết tâm để tìm lại bản thân. Như vậy, trường sẽ nhận thấy bạn đã vượt qua thử thách một cách mạnh mẽ.
• Sử dụng ngôn ngữ trung tính với những vấn đề tiêu cực: Thay vì phàn nàn về phân biệt giới tính, bạn có thể diễn đạt ý kiến một cách trung lập hơn. Như vậy, bài luận của bạn sẽ trở nên tích cực hơn và trường cũng sẽ nhìn nhận bạn theo một cách khác.

LỖI 5: CÁCH VIẾT BÀI LUẬN THỂ HIỆN VIỆC BẠN BỊ HIỂU SAI VỀ CHÍNH NGÀNH MÌNH ĐANG ỨNG TUYỂN:

Trước khi ứng tuyển, hãy đọc nhiều nghiên cứu về ngành mình để đảm bảo bạn hiểu đúng về ngành đó.

KẾT: