Những Suy Tưởng (Marcus Aurelius)

Những Suy Tưởng (tiếng Hy Lạp: Τὰ εἰς ἑαυτόν Ta eis heauton, có nghĩa là 'những điều dành cho chính mình', tiếng Latin: Meditationes) là tập hợp các ghi chép cá nhân của Marcus Aurelius, Hoàng đế La Mã từ năm 161 đến 180 CN, ghi lại những suy tư riêng tư và quan điểm về triết lý khắc kỷ.

Được ca ngợi là vị vua triết gia và thánh đế, Marcus Aurelius chịu ảnh hưởng sâu sắc từ triết học Hy Lạp. Ông chắc chắn đã đọc tác phẩm 'Cộng hòa' của Plato và chịu ảnh hưởng từ quan điểm rằng: 'Đất nước sẽ hạnh phúc khi nhà cầm quyền là triết gia và triết gia là nhà cầm quyền.' Hiếm có vị đế vương nào như ông, không bị mê hoặc bởi quyền lực mà lại yêu thích lối sống giản dị của các triết gia khắc kỷ. Tác phẩm của ông được xuất bản tại La Mã sau khi ông qua đời, và có thể đã được lưu truyền qua các học giả đến Constantinopolis trước khi thành phố này rơi vào tay người Hồi giáo.

Nội dung

Tác phẩm được chia thành 12 tập, và không rõ ai là người thực hiện việc chia này vì chúng được dịch từ hai bản sao, hiện chỉ còn một bản lưu giữ. Các tập không theo thứ tự thời gian và được viết chủ yếu cho chính tác giả. Toàn bộ tác phẩm thể hiện một phong cách viết đơn giản, trực tiếp, phản ánh quan điểm khắc kỷ. Phong cách của Marcus không được coi là vương giả mà bình dân, khiến độc giả cảm thấy gần gũi hơn trong các bản dịch tiếng Anh.

Là người không thích sự phô trương, Marcus Aurelius có thể đã cảm thấy không hài lòng nếu biết rằng các ghi chép cá nhân của ông được công bố công khai. Tác phẩm 'Những Suy Tưởng' là tập hợp các ghi chép cá nhân ghi lại những suy tư và chiêm nghiệm từ cuộc đời đầy thử thách của ông. Qua một số đoạn, có thể nhận thấy ông nhắc đến những trận chiến lịch sử mà ông đã tham gia. Một số đoạn khác nhắc đến các triết gia mà ông xem là thầy dù có thể ông chưa bao giờ gặp. Cấu trúc của các tập không rõ ràng về nội dung cụ thể.

Một số trích dẫn nổi bật:

'Điều tốt đẹp của con người có lý trí là sự không ích kỷ. Đó là lý do chúng ta được sinh ra. Điều này không phải mới mẻ. Nhớ rằng: Hãy buông bỏ những thứ thấp kém để đạt được những thứ cao cả hơn; và những thứ cao cả hơn thì vì lợi ích chung. Những gì có ý thức thì cao hơn những gì không có. Và những gì có logos còn cao hơn nữa.'

'Tại sao một người lại xem điều gì đó là rủi ro trong khi người khác xem đó là may mắn. Bạn có thể gọi điều gì đó là bất hạnh khi nó không làm tổn thương bản chất con người của bạn? Hay bạn nghĩ điều gì đó không trái với ý chí của tự nhiên có thể xúc phạm nó [bản chất ấy]? Nhưng bạn biết ý chí của nó là gì. Điều xảy ra có cản trở bạn hành động một cách công bằng, từ bi, tự chủ, minh mẫn, cẩn trọng, khiêm nhường, và tất cả những phẩm chất khác của bản tính con người không?'

'Vậy hãy nhớ nguyên tắc này khi gặp điều gì đó có thể làm bạn đau: Chính sự việc không phải là bất hạnh; nhưng việc chịu đựng và vượt qua nó là may mắn tuyệt vời.'

'Mọi vật đẹp đẽ đều đẹp và đủ giá trị tự nó. Lời khen chỉ là từ bên ngoài. Đối tượng của lời khen vẫn giữ nguyên giá trị: không tốt hơn hay xấu hơn. Điều này cũng đúng với các vật phẩm 'đẹp' trong cuộc sống - như đồ vật, tác phẩm nghệ thuật.

Những thứ thật sự đẹp có cần thêm gì không? Cũng như những gì thật sự công bằng, chân thật, tốt đẹp, khiêm nhường không cần thêm gì. Việc khen ngợi có làm chúng tốt đẹp hơn không? Hay chúng bị giảm giá trị bởi sự khinh miệt? Một viên ngọc có bị xấu đi nếu không ai chiêm ngưỡng nó? Hay vàng, ngà, áo tía? Những đàn lia, con dao, hoa, bụi cây?'

Nội dung

Chưa có sự đề cập cụ thể nào về Suy tưởng cho đến đầu thế kỷ 10. Lần đầu tiên được nhắc đến là bởi Giám mục Arethas ở thành Caesarea, người nổi tiếng với việc sưu tầm các bản sao cổ.

Hiện nay, văn bản chủ yếu dựa vào hai bản sao chính là Codex Palatinus (P), hiện đã bị mất, và Codex Vaticanus Graecus 1950 (A).

Đánh giá

Toàn bộ tác phẩm mang một nỗi buồn sâu lắng, với việc vị vua hiền triết thường xuyên nhắc đến cái chết, có lẽ vì cái chết đã ám ảnh ông suốt cuộc đời, từ cái chết của vợ đến các con của ông. Một số đoạn là những suy tư đầy tính tự thoại, thể hiện suy nghĩ của một triết gia dù ông chưa bao giờ tự nhận mình là triết gia. Tuy nhiên, những người nghiên cứu về ông thường gán cho ông danh hiệu này.

Chú thích

• Farquharson, A. S. L. (1944), “Giới thiệu”, Những Suy Tư Của Hoàng Đế Marcus Antoninus, 1, Oxford University Press
• Haines, C. R. (1916), “Giới thiệu”, Những Suy Ngẫm Của Marcus Aurelius Antoninus, William Heinemann
• Hadot, Pierre (1998), Những Thành Luỹ Nội Tâm: Suy Tư Của Marcus Aurelius, Harvard University Press, ISBN 978-0-674-46171-0