Buzz
1. Khái niệm về cách mạng khoa học – kỹ thuật
Cuộc cách mạng Khoa học và Kỹ thuật (KHKT) phản ánh một quá trình thay đổi sâu sắc trong kiến thức về KHKT, kết nối chặt chẽ với sự phát triển của xã hội loài người. Lịch sử đã chứng kiến hai cuộc Cách mạng KHKT quan trọng: cuộc đầu tiên liên quan đến Cuộc Cách mạng Công nghiệp vào thế kỷ XVIII và XIX, và cuộc thứ hai bắt đầu từ năm 1940, kéo dài đến nay. Những cuộc cách mạng này đã tạo ra các thành tựu vĩ đại, ảnh hưởng sâu rộng đến cuộc sống và xã hội, đặc biệt là Cuộc Cách mạng KHKT hiện đại, được chia thành hai giai đoạn chính: từ 1940 đến 1970 và từ 1970 đến hiện tại.
Cuộc Cách mạng Khoa học là thời kỳ xuất hiện nhiều ý tưởng đổi mới trong các lĩnh vực vật lý, thiên văn học, sinh học, giải phẫu học, hóa học và nhiều ngành khoa học khác, thay thế các quan điểm học thuyết cũ từ thời Hy Lạp cổ đại đến thời Trung cổ, và xây dựng nền tảng cho khoa học hiện đại. Hai tác phẩm quan trọng khởi đầu Cuộc Cách mạng Khoa học là 'De revolutionibus orbium coelestium' (Về các Cuộc cách mạng của Các vật thể Trời) của Nicolaus Copernicus và 'De humani corporis fabrica' (Về cấu trúc của Cơ thể Con người) của Andreas Vesalius. Thuật ngữ 'Cách mạng Khoa học' được sử dụng bởi Alexandre Koyré vào năm 1939 để mô tả giai đoạn quan trọng này trong lịch sử khoa học.
2. Những thành tựu nổi bật và ý nghĩa lịch sử của cuộc cách mạng khoa học-kỹ thuật
2.1. Nguồn gốc của cuộc cách mạng khoa học – kỹ thuật
- Nhu cầu cấp thiết từ cuộc sống và sản xuất.
- Nhân loại đang đối diện với những thách thức lớn như gia tăng dân số, cạn kiệt tài nguyên và ô nhiễm môi trường. Những vấn đề này thúc đẩy sự cần thiết phát triển công cụ sản xuất mới, công nghệ tiên tiến, nguồn năng lượng thay thế, và vật liệu hiện đại. Điều này đặt ra những thách thức mới cho khoa học và công nghệ phải giải quyết.
2.2. Những thành tựu nổi bật
- Các lĩnh vực khoa học cơ bản như Toán học, Vật lý, Hóa học, và Sinh học đã đạt được nhiều bước tiến quan trọng, và những hiểu biết này đã được áp dụng rộng rãi trong kỹ thuật và sản xuất.
- Sự phát triển của các công cụ sản xuất mới, bao gồm máy tính điện tử, thiết bị tự động hóa và hệ thống máy tự động, đã cách mạng hóa quy trình làm việc và sản xuất.
- Việc khám phá và ứng dụng các nguồn năng lượng mới như năng lượng hạt nhân, năng lượng mặt trời, và năng lượng thủy triều đã đóng góp lớn vào việc cung cấp năng lượng cho xã hội.
- Sự tiến bộ trong vật liệu tiên tiến, chẳng hạn như chất liệu Polime, đã mở ra nhiều ứng dụng mới trong ngành công nghiệp và sản xuất.
- Cuộc 'Cách mạng xanh' trong nông nghiệp đã giải quyết vấn đề thiếu hụt thực phẩm và lương thực trong cộng đồng.
- Ngành giao thông vận tải và truyền thông đã chứng kiến sự bùng nổ với sự ra đời của máy bay siêu âm, tàu hỏa cao tốc và vệ tinh nhân tạo, mang đến khả năng truyền tải thông tin hiện đại.
- Khám phá vũ trụ là một trong những thành tựu vĩ đại nhất, mở ra cơ hội cho nhân loại hiểu biết sâu sắc hơn về vũ trụ và hỗ trợ đắc lực cho cuộc sống trên Trái Đất.
Tuy nhiên, cũng tồn tại một số vấn đề quan trọng:
- Tài nguyên ngày càng cạn kiệt và ô nhiễm môi trường gia tăng, bao gồm ô nhiễm không khí, ô nhiễm nước đại dương và các nguồn tài nguyên tự nhiên.
- Sự phát triển trong khoa học và công nghệ cũng đã dẫn đến sự xuất hiện của các vũ khí và công cụ quân sự có khả năng gây ra thiệt hại và hủy diệt lớn.
- Những nguy cơ từ phóng xạ nguyên tử, tai nạn lao động và giao thông, cũng như các đợt dịch bệnh và vấn đề xã hội đang đe dọa sức khỏe và sự an toàn của con người.
2.3. Ý nghĩa lịch sử của cuộc cách mạng khoa học – kỹ thuật
* Lợi ích tích cực:
- Đã mang đến những đột phá vĩ đại, với các thành tựu vượt trội giúp nâng cao cả về mặt tinh thần và vật chất trong cuộc sống của con người.
- Đóng góp vào việc cải thiện đáng kể năng suất lao động và hiệu quả công việc.
- Cơ cấu dân cư lao động đang thay đổi, với sự giảm sút số lượng người làm việc trong nông nghiệp và công nghiệp, đồng thời số người làm trong lĩnh vực dịch vụ đang tăng lên.
- Nhân loại đang bước vào một kỷ nguyên văn minh mới, sau thời kỳ công nghiệp hóa, mở ra một nền văn minh thứ ba.
- Tạo điều kiện cho sự giao thoa và kết nối giữa các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật và quốc tế.
* Tác động tiêu cực:
- Sản xuất các loại vũ khí và công cụ quân sự có khả năng tiêu diệt hàng loạt và gây thiệt hại lớn đến sự sống.
- Gây ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, bao gồm ô nhiễm không khí, đại dương, sông hồ và các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác.
- Tiềm ẩn nguy cơ từ phóng xạ, tai nạn lao động, tai nạn giao thông liên quan đến sự phát triển công nghệ, cũng như các dịch bệnh và vấn đề xã hội khác.
3. Bài tập trắc nghiệm liên quan
Câu 1: Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại khởi đầu vào thời điểm nào?
A. Những năm 40 của thế kỷ XX.
B. Những năm 50 của thế kỷ XX.
C. Những năm 60 của thế kỷ XX.
D. Những năm 70 của thế kỷ XX.
Đáp án: A
Giải thích: Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại khởi đầu vào những năm 40 của thế kỷ XX.
Câu 2: Quốc gia nào là nơi khởi nguồn của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật lần thứ hai?
A. Anh B. Pháp C. Mỹ D. Liên Xô
Đáp án: C
Giải thích: Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật lần thứ hai bắt đầu từ Mỹ.
Câu 3: Một trong những thành tựu kỹ thuật quan trọng nhất của thế kỷ XX là:
A. Phát hiện phương pháp sinh sản vô tính.
B. Chế tạo bom nguyên tử thành công.
C. Công bố 'Bản đồ gen người'.
D. Phát minh máy tính điện tử.
Đáp án: D
Giải thích: Máy tính điện tử được coi là một trong những thành tựu kỹ thuật vĩ đại nhất của thế kỷ XX.
Câu 4: 'Bản đồ gen người' được công bố vào thời điểm nào?
A. Tháng 6 năm 2000
B. Tháng 4 năm 2003
C. Tháng 3 năm 1997
D. Tháng 6 năm 1997
Đáp án: A
Giải thích: 'Bản đồ gen người' được công bố vào tháng 6 năm 2000.
Câu 5: Loại vật liệu nào có vai trò thiết yếu nhất trong cuộc sống hàng ngày và trong các ngành công nghiệp?
A. Vật liệu siêu bền
B. Vật liệu Nano
C. Vật liệu siêu dẫn
D. Polime
Đáp án: D
Giải thích: Vật liệu Polime đóng vai trò then chốt trong đời sống hàng ngày và các ngành công nghiệp.
Câu 6: Thành tựu nổi bật nào trong lĩnh vực nông nghiệp đã góp phần giải quyết vấn đề lương thực cho nhân loại?
A. Phát minh các công cụ sản xuất mới.
B. Những tiến bộ trong công nghệ sinh học.
C. Cuộc 'Cách mạng xanh' trong nông nghiệp.
D. Sáng chế phân bón sinh học.
Đáp án: C
Giải thích: Cuộc 'Cách mạng xanh' trong nông nghiệp đã có ảnh hưởng lớn trong việc giải quyết vấn đề lương thực cho nhân loại.
Câu 7: Những thành tựu của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật gây ra những mối lo ngại đạo đức nào?
A. Gia tăng số lượng người già.
B. Sao chép con người.
C. Ô nhiễm môi trường.
D. Tai nạn lao động.
Đáp án: B
Giải thích: Những thành tựu từ cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật gây ra những lo ngại đạo đức, đặc biệt là công nghệ sao chép con người.
Câu 8: Hạn chế chính của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật là gì?
A. Nguy cơ bùng nổ chiến tranh hạt nhân.
B. Sản xuất hàng loạt gây ra khủng hoảng kinh tế.
C. Sản xuất các loại vũ khí và thiết bị có thể gây ra sự hủy diệt sự sống, ô nhiễm môi trường, tai nạn, và dịch bệnh.
D. Tăng cường hoạt động khủng bố.
Đáp án: C
Giải thích: Hạn chế chủ yếu của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật liên quan đến việc phát triển vũ khí và thiết bị có thể gây ra sự hủy diệt sự sống, ô nhiễm môi trường, tai nạn, dịch bệnh, và các vấn đề tương tự.
Câu 9: Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật đã thay đổi cơ cấu dân số lao động như thế nào?
A. Cân bằng tỷ lệ lao động giữa các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ.
B. Tỷ lệ lao động trong nông nghiệp và công nghiệp giảm dần, trong khi tỷ lệ lao động trong dịch vụ tăng lên.
C. Tỷ lệ lao động trong nông nghiệp và công nghiệp tăng lên, còn tỷ lệ lao động trong dịch vụ giảm xuống.
D. Tỷ lệ lao động trong nông nghiệp giảm dần, trong khi tỷ lệ lao động trong công nghiệp và dịch vụ gia tăng.
Đáp án: B
Giải thích: Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật đã thay đổi cơ cấu lao động, làm giảm tỷ lệ lao động trong nông nghiệp và công nghiệp, đồng thời tăng tỷ lệ lao động trong các ngành dịch vụ.
Câu 10: Nguyên nhân sâu xa của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại là gì?
A. Sự bùng nổ dân số.
B. Do những yêu cầu từ cuộc sống và sản xuất để đáp ứng nhu cầu vật chất và kỹ thuật ngày càng cao của con người.
C. Nhu cầu cải tiến vũ khí.
D. Áp lực từ cuộc chạy đua vũ trang giữa các quốc gia tư bản.
Đáp án: B
Giải thích: Nguồn gốc sâu xa của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại bắt nguồn từ những yêu cầu ngày càng cao của cuộc sống và sản xuất, nhằm đáp ứng nhu cầu vật chất và kỹ thuật của con người, đặc biệt trong bối cảnh gia tăng dân số và sự cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên.
Trên đây là toàn bộ thông tin về những thành tựu nổi bật và ý nghĩa lịch sử của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật từ Mytour. Cảm ơn quý độc giả đã theo dõi và quan tâm!
