Buzz
Vào tháng 3 năm 2021, do tác động của những cơn gió mạnh mẽ, con tàu Ever Given - một trong những con tàu chở container lớn nhất thế giới, đã bị lệch hướng và gây ra sự cố mắc kẹt, làm cản trở lưu thông trên kênh đào Suez. Nếu vụ tai nạn này xảy ra ở nơi khác, có thể chỉ là một vấn đề nhỏ. Tuy nhiên, trên kênh đào Suez, con tàu Ever Given không chỉ chặn đường cho các tàu khác mà còn làm gián đoạn luồng thương mại quốc tế qua một trong những tuyến đường thủy lớn nhất thế giới. Khi đó, 367 tàu không thể vượt qua được kênh, gây ra một vụ tai nạn lớn trong ngành vận tải biển, làm đóng băng gần 10 tỷ USD thương mại mỗi ngày. Đội cứu hộ đã mất 6 ngày để giải phóng con tàu sau vụ tai nạn và hỗ trợ các tàu thuyền bị kẹt trên tuyến hàng hải.
Vị trí của Kênh đào Suez đã thu hút sự quan tâm từ các nhà cai trị trong khu vực từ thiên niên kỷ thứ hai trước Công nguyên. Để vận chuyển hàng hóa giữa châu Á và vùng Địa Trung Hải, các thương nhân phải vượt qua một eo biển hẹp, nằm giữa Biển Đỏ và sông Nile, hành trình diễn ra trong điều kiện khắc nghiệt của mạc sa mạc. Một con đường hàng hải nối liền Đại Tây Dương và Địa Trung Hải đã được phát triển để giải quyết vấn đề này.
Trong suốt thế kỷ 16, nhiều đế quốc đã cố gắng xây dựng một con kênh như vậy. Tuy nhiên, kế hoạch của họ đã gặp phải nhiều khó khăn về tài chính, xung đột chính trị và vấn đề lãnh thổ. Vào năm 1798, ý tưởng xây dựng một con kênh tại khu vực này lại được nhen nhóm, thu hút sự quan tâm từ khắp châu Âu. Trong những thập kỷ sau đó, nhiều cá nhân từ Áo, Ý, Anh và Pháp đã đưa ra kế hoạch của họ với các quan chức Ai Cập.
Ký kết vào năm 1854 và 1856, Ferdinand de Lesseps được ủy quyền thành lập Suez Canal Company và nhận được tài trợ bằng cách bán cổ phần cho 'các nhà tư bản' trên toàn cầu. Các hợp đồng giữa Sa’id Pasha và Canal Company cũng cam kết một lực lượng lao động lên đến hàng trăm nghìn công nhân Ai Cập. Bắt đầu từ năm 1862, khoảng 20.000 lao động được tuyển dụng hàng tháng, đào kênh trong điều kiện sa mạc khắc nghiệt mà không dễ dàng tiếp cận thực phẩm hoặc nước uống. Những căn bệnh như dịch tả đã gây ra nhiều vấn đề và công nhân phải chịu sự bóc lột dưới sự đe dọa của đòn roi. Ước tính số người chết trong quá trình xây dựng lên đến hàng nghìn.
Năm 1864, Isma’il Pasha - người cai trị mới của Ai Cập, đã chấm dứt việc lao động cưỡng bức tại đây, nhưng vẫn tiếp tục công việc xây dựng Kênh đào Suez. Công nhân nước ngoài từ khắp châu Âu và Trung Đông đã được tuyển dụng và làm việc cùng với máy móc để loại bỏ 74 triệu mét khối đất đá. Số lượng công nhân lớn này đòi hỏi cơ sở hạ tầng phải được cung cấp thực phẩm, nước uống và các nhu yếu phẩm khác, từ đó kinh tế khu vực phát triển mạnh mẽ với các nhà hàng, cửa hàng xuất hiện.
Dân cư ngày càng phát triển và sôi động đã tạo ra ba đô thị mới với dân số đa dạng: Port Said tại bờ bắc của Địa Trung Hải, Ismailia ở khu vực trung tâm của kênh, và Port Tewfiq ở rìa phía nam của kênh.
Kênh đào Suez được xây dựng theo hướng từ Bắc vào Nam, đi qua eo Suez ở phía Đông Bắc của Ai Cập, kết nối Địa Trung Hải với Vịnh Suez, một nhánh của Biển Đỏ. Sau nhiều năm công việc, kênh có chiều dài 164 km và bề rộng 56 m đã chính thức khánh thành vào ngày 17 tháng 11 năm 1869.
Kênh đã thúc đẩy thương mại toàn cầu một cách đáng kể. Nó cũng tạo điều kiện thuận lợi cho sự di cư của nhiều loài sinh vật biển, gây ra sự thay đổi đáng kể trong hệ sinh thái và ẩm thực địa phương. Trong nhiều thập kỷ, giao thông qua kênh ngày càng phát triển. Tuy nhiên, vào năm 1875, các vấn đề tài chính buộc Ai Cập phải bán phần lớn cổ phần của mình trong Canal Company, để Anh tiếp quản. Cho đến năm 1956, quyền kiểm soát kênh đào mới trở lại với Ai Cập khi nó được quốc hữu hóa bởi Tổng thống Gamal Abdel Nasser.
Hành động này đã tạo ra một cuộc xung đột vũ trang giữa Ai Cập và Anh, Pháp và Israel. Tuy nhiên, sau khi được giải quyết, nó đã biến kênh trở thành một nguồn thu quốc gia quan trọng của Ai Cập. Hiện nay, gần 30% lượng tàu biển toàn cầu đi qua Kênh đào Suez, tổng cộng hơn 20.000 tàu vào năm 2021. Tuy vậy, sự cố của tàu Ever Given là một lời nhắc nhở về việc hệ thống Kênh đào Suez vẫn còn khá mỏng manh và cần được mở rộng hơn.
Nguồn: TED-Ed
