Với các thanh niên, câu hỏi “bây giờ nên làm gì?” hoặc còn hơn là “Làm thế nào để kiếm được nhiều tiền?” trở thành vấn đề đau đầu.
Câu trả lời “theo đuổi sứ mệnh” có thể không phải là lựa chọn tốt nhất cho câu hỏi đó. Người trả lời có thể là người thành công, nhưng họ cũng không chắc chắn rằng thành công của họ đến từ việc theo đuổi đam mê hay không. Hoặc đến từ người không thành công, và trả lời một cách rời rạc và không có ý nghĩa.
Tôi không phủ nhận giá trị của đam mê. Tôi chỉ muốn nói rằng, việc chỉ nói về “theo đuổi đam mê” không đủ và thỉnh thoảng là quá đơn giản.
Ở mỗi giai đoạn, mỗi người có một sứ mệnh khác nhau.
Sứ mệnh thay đổi theo thời gian. Tại mỗi thời điểm, sứ mệnh của chúng ta cũng thay đổi. Một điều kỳ diệu về con người là khả năng thích ứng và biến đổi để phát triển và tồn tại một cách tối ưu. Trái lại, đam mê thường đặt ra giới hạn cho sự phát triển bằng cách hướng dẫn một người vào một hướng cố định. Nếu một người chỉ tập trung vào một điều như vậy, họ có thể bỏ lỡ nhiều cơ hội.
Bao giờ bạn đã ngừng lại và nhìn lại chính mình từ 5 hoặc 10 năm trước? Tôi đã làm điều này, và điều mà tôi nhận thấy là: phiên bản trước của bản thân luôn tồi tệ hơn so với phiên bản hiện tại. Dù bây giờ tôi có cho rằng mình đã thông thái và giàu kinh nghiệm đến đâu, nhưng sau 5 năm nữa, tôi sẽ vẫn cảm thấy mình như một thằng... dở hơi.
Đam mê thực sự chỉ là việc chọn lựa con đường dễ dàng.
Trong những công việc kỹ thuật, thường là nam giới đảm nhận. Công việc liên quan đến xã hội như hành chính, chăm sóc khách hàng... thì tỉ lệ phụ nữ tham gia sẽ cao hơn. Về mặt học vấn, nam sinh thường ưa thích các môn tự nhiên hơn, còn nữ sinh thường ưa thích các môn xã hội hơn. Lý do rất đơn giản: não bộ nam giới phát triển khả năng phân tích sớm hơn, trong khi não bộ nữ giới phát triển khả năng xã hội nhiều hơn. Do đó, khi chọn sự nghiệp, nam giới thường chọn sự nghiệp liên quan đến tự nhiên vì nó... dễ dàng hơn. Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ ra rằng ở người trưởng thành, khả năng tư duy về cả hai lĩnh vực của cả hai giới tính đều tương đương nhau. Việc lựa chọn sự nghiệp hoàn toàn dựa vào... sở thích và dễ dàng hơn.
Điều tồi tệ nhất mà một người có thể làm với sự nghiệp của mình là cố gắng không thay đổi hướng đi chỉ vì họ đang 'theo đuổi đam mê'. Cuộc sống đa dạng, nếu bạn hạn chế mình trong hai từ 'đam mê' thì bạn đang mắc sai lầm.
Hiểu sâu hơn về đam mê
Đam mê không phải là một khái niệm dễ dàng để định nghĩa.
Đam mê có thể là phước hay tai ương. Nhiều người thành công tin rằng đam mê dẫn họ đến thành công. Nhưng tôi chắc chắn, những người thất bại cũng nói như vậy. Nếu bạn bị giam cầm bởi từ “đam mê”, điều đó có thể tồi tệ hơn. Bạn đang hạn chế tầm nhìn của mình, trong khi cuộc sống đầy cơ hội và điều thú vị khác đang chờ đợi.
Thỉnh thoảng, đam mê bắt nguồn từ việc chúng ta cho rằng chúng ta có khả năng làm điều đó, và điều đó dễ dàng. Nhưng đời sống luôn đầy cạnh tranh, và bạn phải vượt qua rất nhiều khó khăn để đạt được thành công. Dù công việc bạn làm có thú vị hay không, khó khăn sẽ đến. Khi gặp khó khăn, liệu bạn có tiếp tục không? Quyết định là của bạn. Không ai quan tâm liệu bạn tiếp tục hay không; bạn cũng nên như vậy.
Do đó, đam mê có thể mang lại hạnh phúc nhưng cũng có thể trở thành cơn ác mộng không dễ dàng thoát khỏi.
Quản lý đam mê như thế nào?
Một tầm nhìn về cuộc sống
Một sai lầm mà tôi thường gặp khi trưởng thành là thiếu tầm nhìn xa.
Tôi từng không có tầm nhìn. Công việc đầu tiên của tôi khi trở về Việt Nam là làm coder cho một công ty công nghệ tài chính. Lúc đó, dù lương không cao nhưng tôi vẫn rất hứng thú. Có những ngày tôi ngồi trong văn phòng làm việc tận 16 tiếng. Có lẽ vì công việc mới luôn làm tôi vui vẻ, và làm cho một startup cũng có sức hút riêng. Nhưng lúc đó, tôi chưa bao giờ tự hỏi – công việc này có ý nghĩa gì? Nó giúp ích gì cho tương lai của tôi? Hoặc thậm chí, tôi còn không quan tâm đến tương lai của công ty. Đến cuối năm, nhận được tiền thưởng cũng khiến tôi rất vui.
Tất nhiên, không có lửa nào cháy mãi. Khi công ty gặp khó khăn, sếp của tôi cũng không thể truyền đạt đam mê như trước. Tôi cũng bắt đầu cảm thấy mất hứng thú và bế tắc. Đam mê ban đầu cũng dần biến mất. Vì đam mê không phải là điều chỉ dẫn con đường.
Tầm nhìn mới là phương hướng trong những lúc lạc lối.
Tầm nhìn cá nhân là gì? Mục tiêu của tôi là gì?
Tầm nhìn mới là điều tôi cần cho công việc đầu tiên. Khi thiếu tầm nhìn, dù yêu công việc đến đâu, khi gặp khó khăn tôi cũng không thể thấy được lối ra.
Trong cuộc sống hay sự nghiệp, trước khi làm một việc gì, tôi luôn nghĩ về mục tiêu cuối cùng, không phải chỉ là các con số ngắn hạn. Trước khi hành động trong cuộc sống, tôi suy nghĩ về mục tiêu cuối cùng mình muốn đạt được. Trong kinh doanh, tôi phải thấy rõ hướng đi của sản phẩm. Tất cả mọi thứ khác, bao gồm cả tiền bạc và con người, đều xuất phát từ đó. Nếu phải gọi là đam mê cái gì, thì đó là đam mê về tầm nhìn.
Giữ tâm trí linh hoạt
Cuộc sống là một hành trình tuyệt vời. Vì vậy, đừng bao giờ bị ràng buộc bởi bất kỳ quan điểm cố định nào.
Khi quyết định về sự nghiệp, chúng ta thường tin rằng quyết định đó là đúng vào thời điểm đó. Kết quả của nó sẽ được thể hiện theo thời gian. Chúng ta phải chấp nhận rằng chúng ta có thể sai, thậm chí là sai nặng nề, và chúng ta không thể thay đổi quá khứ. Quan trọng là chúng ta phản ứng như thế nào khi nhận ra mình đã sai. Khi đã sai, cách duy nhất là nhìn nhận và bắt đầu lại. Đừng để ai đó thuyết phục bạn tiếp tục sai lầm, đặc biệt là 'thằng' Đam Mê.
Vậy, có nên theo đuổi đam mê không?
Nói một cách đơn giản, đam mê là tốt, nhưng đam mê về điều gì mới thực sự quan trọng.
Hãy tưởng tượng bạn đang lái xe đến điểm đến cuối cùng. Đam mê giống như xăng. Nó cung cấp năng lượng ngắn hạn, thúc đẩy bạn đi tiếp. Nhưng nó chỉ đủ để đạt được những mục tiêu ngắn hạn. Khi đối mặt với khó khăn, đam mê không đủ để vượt qua. Bởi vì cái quan trọng nhất không phải là xăng, động cơ, thậm chí không phải là bản đồ. Quan trọng nhất là la bàn.
Thay vì hỏi mình đang đam mê điều gì, hãy tự hỏi mình muốn trở thành người như thế nào.
Hãy dừng việc lo lắng về lợi nhuận tháng sau. Hãy tập trung vào sản phẩm cuối cùng mà bạn muốn đạt được.
Đừng sợ phải nhận lỗi. Việc hiểu và chấp nhận lỗi là điều cần thiết để làm đúng.
Hãy tập trung vào những mục tiêu lớn hơn, không chỉ những mục tiêu ngắn hạn. Hãy đam mê về tầm nhìn của bạn.
Chân thành cảm ơn sự ủng hộ của các bạn độc giả.