I. Tình huống liên quan đến tâm lý học đường
1. Họ tên học viên cần được tư vấn: Nguyễn Văn A lớp 2C2
2. Vấn đề tâm lý gặp phải: Ít giao tiếp, thích sống một mình
A là một đứa trẻ ngoan ngoãn, nhưng sau khi ba mẹ ly thân khi em mới học lớp 2, em phải chuyển về sống với mẹ và ông bà ngoại. Sau một thời gian, do mẹ phải đi làm xa để kiếm tiền, em tiếp tục sống với ông bà. Kể từ đó, em trở nên khép kín, ít trò chuyện, sống độc lập và thường chơi một mình. Đôi mắt em buồn và những hoạt động giải trí em tham gia dường như chỉ để có mặt.
3. Phương pháp tư vấn:
- Hẹn em sau giờ học tại phòng truyền thống Đội để trò chuyện và lắng nghe về những vấn đề em đang gặp phải;
- Tìm hiểu nguyên nhân khiến em trở nên khép kín, ít giao tiếp và ít tham gia các hoạt động giải trí với bạn bè;
+ Học sinh trả lời: Vì ở nhà em không có bạn để chơi, ông bà thì đã lớn tuổi không thể dạy em học, em cũng không có ai để tâm sự. Đến giờ ăn cơm, học bài và tắm, ông bà chỉ nhắc nhở rồi em tự làm.
- Giáo viên sẽ hỗ trợ em bằng cách: Chia sẻ những khó khăn và thiếu thốn về tình cảm mà em đang trải qua. Sẽ trở thành người anh, người bạn đáng tin cậy và lắng nghe em khi em cần. Đưa em vào nhóm học tập tại khu dân cư và nhờ các anh chị lớp trên hỗ trợ;
- Cử giáo viên hoặc các bạn đoàn viên trẻ để hỗ trợ em trong các hoạt động học tập cũng như các hoạt động ngoài giờ;
- Giao cho em các nhiệm vụ trong nhóm, tổ và các đội như măng non, sao đỏ, cờ đỏ, giúp em hoàn thành nhiệm vụ cùng bạn bè, từ đó nâng cao sự tự tin trong giao tiếp;
- Phân công các bạn cùng nhóm hỗ trợ em trong từng tiết học và tham gia các hoạt động tập thể, giúp em tự tin hơn, dạn dĩ hơn và biết tự bảo vệ mình;
- Thu thập số điện thoại của bố mẹ để thường xuyên an ủi em qua điện thoại hoặc gặp riêng ông bà để trao đổi về tình hình của em ở trường. Hy vọng ông bà sẽ khuyên bảo và tạo điều kiện cho cháu cảm thấy thoải mái hơn cả khi đến trường và ở nhà.
II. Tình huống tâm lý học đường thứ 2
1. Họ tên người cần tư vấn: Nguyễn Minh Châu
2. Vấn đề tâm lý gặp phải: Tự ti, nhút nhát.
Minh Châu, hay được gọi bằng cái tên trìu mến 'chim cánh cụt' trong xóm, sinh ra với khiếm khuyết do ảnh hưởng của chất độc da cam từ thời chiến tranh mà cha em từng mắc phải. Những lời chê bai đã khiến Châu trải qua giai đoạn tự ti và ngại giao tiếp. Dù vậy, Minh Châu không bỏ cuộc. Vì không có tay, em đã sử dụng đôi chân để làm mọi việc, từ viết học bài, cầm nắm đồ vật, giúp đỡ gia đình, đến bơi lội và đá bóng. Nhờ sự nỗ lực không ngừng, Minh Châu đã trúng tuyển vào trường công nghệ thông tin mà em hằng ao ước.
3. Phương pháp tư vấn:
- Nghiên cứu hoàn cảnh sống của học sinh;
- Thực hiện các cuộc trò chuyện để hiểu rõ tâm tư và cảm xúc của học sinh;
- Hỗ trợ học sinh phát huy sự tự tin bằng cách khám phá điểm mạnh cá nhân và tạo cơ hội để học sinh chứng tỏ bản thân;
- Khuyến khích các học sinh khác hiểu và tôn trọng sự khác biệt của mỗi cá nhân, đồng thời tạo ra môi trường an toàn để mỗi người phát triển;
- Tư vấn và phối hợp với gia đình trong việc giáo dục và phát triển học sinh.
III. Tình huống tâm lý thứ 3
- Họ và tên đối tượng tư vấn: Đặng Văn A, học sinh lớp 3B
- Vấn đề tâm lý gặp phải: Quan sát cho thấy học sinh có dấu hiệu ngần ngại và không hứng thú tham gia các hoạt động ngoại khóa của trường. Cảm giác chán nản và không yêu thích việc học.
Đặng Văn A là trẻ mồ côi cả cha lẫn mẹ, hiện sống cùng bà nội đã 80 tuổi. Thiếu vắng tình cảm gia đình, ít được quan tâm và chăm sóc như các bạn học sinh khác.
- Kịch bản:
+ Thời gian tổ chức: 16h00 ngày 21 tháng 3 năm 2023
+ Địa điểm: Phòng tư vấn học đường
- Diễn biến của sự việc:
+ Giáo viên: (Mời học sinh vào phòng) Chào em, vào đây ngồi nhé. (Kỹ năng xây dựng mối quan hệ)
+ Học sinh: Dạ, em chào cô ạ.
+ Giáo viên: Dạo gần đây em thế nào? Sức khỏe có ổn không? (Kỹ năng xây dựng mối quan hệ, kỹ năng hỏi thăm)
+ Học sinh: Dạ, em vẫn bình thường ạ.
+ Giáo viên: Trong giờ tập múa bài hát chủ điểm vừa rồi, cô thấy em có vẻ không hào hứng và dường như em không muốn theo các bạn. Có phải các động tác của bài hát không phù hợp với em không? (Kỹ năng quan sát)
+ Học sinh: Dạ không phải đâu cô. Em rất thích các động tác cô dạy, nhưng em cảm thấy mệt và buồn nên không có tâm trạng vui vẻ thôi ạ.
+ Giáo viên: Em mệt vì lý do gì vậy? Có thể chia sẻ với cô không? (Kỹ năng hỏi thăm, kỹ năng lắng nghe)
+ Học sinh: Từ khi mẹ em qua đời, em cảm thấy rất buồn. Em thấy mình không thể bằng các bạn khác.
+ Giáo viên: Cô hiểu những nỗi đau và khó khăn mà em đang trải qua. Cô rất đồng cảm và chia sẻ với em, nhưng ai cũng sẽ gặp thử thách trong cuộc sống và cần phải vượt qua chúng. Nếu em cứ buồn mãi, điều đó không giúp thay đổi được gì mà còn khiến những người thân, như ông bà, thêm lo lắng. (Kỹ năng thấu cảm)
+ Học sinh: Vậy bây giờ em nên làm gì hả cô?
+ Giáo viên: Trước tiên, em cần ổn định tâm trạng để có thể học tập hiệu quả. Tham gia tích cực vào các hoạt động tập thể của lớp và liên đội sẽ giúp em hòa nhập và tìm lại niềm vui. Ở nhà, em có thể giúp bà ngoại những việc như nấu cơm, quét nhà để làm bà vui lòng. Nếu gặp khó khăn gì, em hãy chia sẻ với cô nhé. Cô luôn sẵn sàng hỗ trợ em, và em còn có bạn bè và gia đình bên cạnh. (Kỹ năng phản hồi, kỹ năng thấu cảm)
+ Giáo viên: Cô biết em trước đây là một học sinh xuất sắc trong trường. Gần đây, những sự việc xảy ra đã làm em có phần sa sút. Nhưng cô tin rằng em sẽ vượt qua và lấy lại phong độ như trước, thậm chí còn tốt hơn. Em hãy cố gắng nhé, cô luôn tin tưởng vào khả năng của em. (Kỹ năng thấu cảm)
+ Học sinh: Dạ, cảm ơn cô rất nhiều. Em sẽ nỗ lực học tập và tham gia các hoạt động để không phụ lòng cô và gia đình.
+ Giáo viên: Cô rất vui khi nghe em hứa như vậy. Giờ em nên về nhà, ăn uống và nghỉ ngơi để ngày mai có thể đi học đầy đủ nhé.
+ Học sinh: Dạ, em chào cô ạ!
- Các kỹ năng được áp dụng trong kịch bản:
+ Kỹ năng quan sát: Giáo viên đã chú ý đến biểu cảm, thái độ và ánh mắt của học sinh khi trò chuyện
+ Kỹ năng xây dựng mối quan hệ: Tạo sự thoải mái và khuyến khích học sinh trong cuộc trò chuyện
+ Kỹ năng lắng nghe: Khuyến khích học sinh chia sẻ những khó khăn và nỗi buồn của mình
+ Kỹ năng hỏi thăm: Đưa ra những câu hỏi mở để khám phá vấn đề
+ Kỹ năng phản hồi: Sử dụng lời khuyên để thay đổi cách suy nghĩ của học sinh
+ Kỹ năng thấu cảm: Kỹ năng chủ đạo trong quá trình tư vấn, bao gồm lắng nghe và phản hồi chân thành với học sinh.
Trên đây là những thông tin chúng tôi gửi đến quý khách về các tình huống tư vấn tâm lý học đường. Xin chân thành cảm ơn!