'“Nhượng Tống' - Một câu chuyện bi kịch trong cuộc xung đột của thế kỷ XX: Tái hiện lại một nhân vật lịch sử

Là một trong những tấm gương đầu tiên tham gia vào việc thành lập Việt Nam Quốc dân Đảng, chống lại Pháp một cách quả cảm, chịu đựng khó khăn và tù tội, nhưng trong khi đồng đội được ca tụng rộng rãi, Nhượng Tống đã rơi vào lãng quên.

Là một dịch giả tài năng, đã chuyển ngữ những tác phẩm khó dịch từ văn học cổ Trung Hoa vào hàng đầu, nhưng công lao của Nhượng Tống, suốt một thời gian dài, không được công nhận đúng mức. Thậm chí, tiểu thuyết duy nhất của ông cũng chưa được đánh giá cao như xứng đáng.

Cuốn sách này đại diện cho một nỗ lực nhỏ nhặt nhằm xóa bỏ lớp bụi phủ lên, tìm kiếm một bức chân dung của Nhượng Tống chân thực nhất, để tái hiện lại một nhân vật quan trọng trong lịch sử.

Cuốn sách này gồm hai phần chính. Phần I mang tựa đề 'Nhượng Tống – Bí ẩn và bi kịch'. Tác giả Yên Ba dựa trên các nguồn tư liệu có sẵn, dù rất ít, để tái hiện cuộc sống của Nhượng Tống một cách chân thực nhất, đúng nhất có thể trong 43 năm ông sống trên đời. Đặc biệt, tác giả còn trò chuyện với con gái duy nhất của Nhượng Tống, bà Hoàng Lương Minh Viễn (sinh năm 1939), để lắng nghe những câu chuyện đáng tin cậy về cha của mình.

Phần II của cuốn sách của Yên Ba có tựa đề 'Những 'tài tử thư' của Nhượng Tống'. Ở phần này, tác giả tập trung vào hoạt động văn chương của Hoàng Phạm Trân dưới bút danh Nhượng Tống, cái tên đã ghi dấu mạnh mẽ trong lịch sử văn học Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX. Với khoảng 30 tác phẩm, trong đó có hai phần ba là dịch văn học, Nhượng Tống được đánh giá cao với tác phẩm duy nhất 'Lan Hữu' (1940, tái bản 2016), đủ để xếp ông vào hàng những nhà văn nổi bật trong thời kỳ 1930 – 1945.

(lời của tác giả Yên Ba)

Tác phẩm của Yên Ba là một cống hiến đáng quý để chúng ta hiểu thêm về tài năng và cuộc đời đầy sóng gió của nhà văn lớn, người được coi là “kiến tạo văn hóa” nhưng đã bị thời gian lãng quên.