Đưa ra tín dụng cho khách hàng là một cách tuyệt vời để các ngân hàng và tổ chức tín dụng tăng doanh số cho vay và tăng lợi nhuận. Tuy nhiên, đôi khi, vì một số khó khăn nào đó, khách hàng không thể thanh toán đúng hạn, dẫn đến nợ xấu. Vậy nợ xấu là gì?
Khái niệm nợ xấu là gì?
Nợ xấu là những khoản nợ mà người vay gặp khó khăn trong việc thanh toán đúng hạn như cam kết trong hợp đồng tín dụng. Khi vượt quá 90 ngày chậm thanh toán thì được coi là nợ xấu.
Các cá nhân có nợ xấu sẽ được liệt kê vào danh sách khách hàng nợ xấu trên hệ thống của Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam CIC.
Việc khách hàng, người vay hiểu rõ về khái niệm nợ xấu, phân loại nợ xấu và nhận thức được các hậu quả của nợ xấu sẽ giúp giảm thiểu tình trạng này xảy ra và có thể ảnh hưởng lâu dài đến khách hàng trong tương lai.
CIC là gì? Phân loại nợ theo hệ thống CIC
CIC là tên của một tổ chức thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. CIC viết tắt của 'Credit Information Center' - hay còn gọi là Trung tâm Thông tin Tín dụng.
Các ngân hàng cung cấp thông tin về khoản vay, tên người vay, tổ chức vay và quá trình thanh toán khoản vay cho CIC. CIC tổng hợp thông tin này thành cơ sở dữ liệu thống nhất về lịch sử tín dụng của từng cá nhân/doanh nghiệp. Khi xét duyệt hồ sơ tín dụng, ngân hàng truy cập vào hệ thống CIC để kiểm tra thông tin trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.
Hệ thống CIC phân chia lịch sử tín dụng thành 5 nhóm nợ như sau:
Nhóm 1: Dư nợ bình thường
- Người vay đã thanh toán các khoản nợ đúng hạn
- Thời gian nợ quá hạn dưới 10 ngày
Nhóm 2: Dư nợ cần chú ý
- Ngân hàng điều chỉnh lại kỳ hạn thanh toán lần đầu cho các khoản vay/nợ
- Thời gian nợ quá hạn từ 10 đến 30 ngày
Nhóm 3: Dư nợ không đạt chuẩn
- Mặc dù đã điều chỉnh lại kỳ hạn thanh toán nhưng các khoản nợ vẫn quá hạn dưới 30 ngày
- Các trường hợp được miễn hoặc giảm lãi suất do không đủ khả năng trả lãi
- Thời gian trả nợ quá hạn từ 30 đến 90 ngày
Nợ có dấu hiệu mất vốn
- Thời gian nợ quá hạn từ 90 đến 180 ngày
- Mặc dù đã điều chỉnh lại kỳ hạn thanh toán nhưng các khoản nợ vẫn quá hạn từ 30 đến 90 ngày
- Các khoản vay/nợ đã được ngân hàng và tổ chức tín dụng điều chỉnh lại kỳ hạn thanh toán lần 2
Nhóm 5: Nợ có khả năng mất vốn (Nợ xấu)
- Thời gian nợ quá hạn lâu hơn 180 ngày
- Mặc dù đã điều chỉnh lại kỳ hạn thanh toán nhưng các khoản nợ vẫn quá hạn trên 90 ngày
- Các ngân hàng/tổ chức tín dụng đã điều chỉnh kỳ hạn thanh toán nợ lần thứ 2 nhưng vẫn quá hạn
- Các khoản nợ đã được điều chỉnh kỳ hạn thanh toán từ lần thứ 3 trở đi.
Nợ xấu là các khoản nợ khó thu hồi, có nguy cơ thanh toán muộn hoặc thậm chí không thể thanh toán. Theo định nghĩa trong ngành, nợ xấu là các khoản vay được xếp vào nhóm 3, nhóm 4 và nhóm 5 trong bảng phân loại nợ của CIC.
Những hành động có thể làm bạn bị xếp hạng lịch sử tín dụng xấu:
- Trả nợ chậm hoặc không thanh toán trong nhiều tháng
- Trả nợ chậm hoặc không thanh toán trong nhiều tháng
- Thanh toán chậm hoặc không thanh toán các khoản nợ trên thẻ tín dụng
- Thiếu khả năng thanh toán các khoản vay có nguy cơ tài sản thế chấp bị thụ lý
- Bị kiện vì không thanh toán các khoản nợ với cá nhân hoặc doanh nghiệp
Nợ xấu gây ra những hậu quả nào đối với khách hàng?
Sau khi hiểu rõ về vai trò của CIC, bạn cần phát triển thói quen sử dụng tín dụng một cách hợp lý. Điều này giúp tránh được nguy cơ nợ xấu ảnh hưởng trực tiếp đến điểm tín dụng và khả năng vay tiền từ các ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng khác.
Nếu bạn bị xếp vào nhóm nợ xấu, khả năng vay vốn từ ngân hàng sẽ rất thấp. Tùy thuộc vào nhóm nợ xấu, mức độ ảnh hưởng sẽ khác nhau.
- Đối với nhóm 1, tần suất trả quá hạn có thể là quan trọng. Nếu trường hợp này xảy ra thường xuyên và tổ chức tín dụng đánh giá khả năng thanh toán không tốt, bạn có thể rơi vào nhóm nợ 2 nếu trả chậm từ 5 đến 7 ngày.
- Sự chuyển đổi giữa nhóm 1 và nhóm 2 có thể dễ dàng chuyển sang nhóm nợ xấu như nhóm 3, nhóm 4 hoặc nhóm 5. Mức độ này sẽ phụ thuộc vào từng tổ chức tín dụng đánh giá khác nhau. Ranh giới giữa các nhóm nợ cũng có thể thay đổi tùy vào từng khách hàng và cách tổ chức đánh giá, không phải là một quy định cứng nhắc cho các nhóm nợ trả quá hạn.
- Hiện tại, không có ngân hàng nào hỗ trợ khách hàng bị xếp vào nhóm 2 của CIC. Bạn chỉ có thể vay vốn từ một số công ty tài chính như Prudential Finance, FE Credit... Tuy nhiên, sự hỗ trợ này phụ thuộc vào từng trường hợp, nguyên nhân và bằng chứng tại tổ chức cho vay mới có thể hỗ trợ vay vốn cho bạn.
- Nếu bạn rơi vào nhóm nợ xấu từ nhóm 3 đến nhóm 5, tất cả các ngân hàng và công ty tài chính đều sẽ không cấp tín dụng cho bạn dưới bất kỳ hình thức nào. Bạn cần lưu ý rằng phải chờ ít nhất 02 năm để tình trạng của bạn trong hệ thống trở lại bình thường và có thể xét duyệt vay vốn.
- Đặc biệt, một số ngân hàng áp dụng hệ thống kiểm soát rủi ro nghiêm ngặt. Khi bạn rơi vào nhóm 3, ngân hàng đó sẽ không còn cấp tín dụng cho bạn dù đã qua bao nhiêu năm.
Làm thế nào để tránh rơi vào tình trạng nợ xấu?
Trước khi vay tiền từ ngân hàng hoặc các công ty tài chính, khách hàng nên tự đánh giá khả năng và lập kế hoạch trả nợ hợp lý. Điều này giúp tránh tình trạng mất khả năng thanh toán trong trường hợp có biến cố bất ngờ.
Khi nhận được vốn vay, bạn cần lập kế hoạch đầu tư và sử dụng vốn hiệu quả để thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo ra lợi nhuận cho cá nhân hoặc doanh nghiệp.
Nâng cao nhận thức về việc sử dụng vốn vay và thời hạn trả nợ. Nhiều chủ doanh nghiệp hoặc cá nhân có khả năng tài chính đủ nhưng chủ quan trong việc trả nợ, cho rằng đóng trễ vài ngày không vấn đề. Tuy nhiên, theo quy định nghiêm ngặt của các ngân hàng hiện nay, chỉ cần đóng trễ một ngày, khoản nợ của khách hàng có thể bị xếp vào nợ quá hạn.
Lưu ý ngày thanh toán trên hợp đồng. Thông thường, ngày thanh toán trên hợp đồng tín dụng là ngày mà ngân hàng hoặc công ty tín dụng nhận được tiền thanh toán. Nhiều khách hàng thường nhầm lẫn rằng ngày thanh toán là ngày họ đi gửi tiền tại ngân hàng. Do đó, có thể dẫn đến tình huống khách hàng có khoản nợ tại công ty tín dụng, nhưng việc chuyển khoản thanh toán lại rơi vào cuối tuần, khiến khoản nợ của họ bị xếp vào nợ quá hạn.
Trong trường hợp bạn gặp khó khăn về thu nhập và không thể thực hiện cam kết trả nợ đúng hạn, hãy liên hệ với nhân viên ngân hàng để thảo luận và tìm ra phương án trả nợ phù hợp nhất. Đừng trốn tránh việc liên lạc với ngân hàng, vì họ có thể kiện bạn ra tòa để giải quyết khoản vay.
Trên đây là toàn bộ thông tin về nợ xấu và cách phòng ngừa nợ xấu mà Mytour đã chia sẻ. Hy vọng mọi người đã hiểu được ý nghĩa của nợ xấu và những điều cần nắm rõ để tránh rơi vào danh sách nợ xấu trên CIC, từ đó không ảnh hưởng đến khả năng vay vốn trong tương lai.