Tại sao nhiều người cảm thấy đau đớn đến tột cùng khi chuỗi chiến thắng liên tục trên Candy Crush bị đứt, hoặc dù bận rộn đến đâu vẫn phải vào Duolingo duy trì thành tích học tiếng Pháp trong 254 ngày không ngừng?
Minh Họa: Pejman Milani/Medium
Người dùng cũng không xem đó là phiền toái - họ coi đó như là nguồn động viên lớn. Họ sẽ cảm thấy 'tự hào và đầy động lực trước một chuỗi liên tục dài' và 'đặc biệt đau đớn khi chúng bị đứt', theo kết quả của nghiên cứu được công bố trên tạp chí Journal of Consumer Research vào tháng 4-2023.
Theo đó, người dùng có khả năng cao sẽ tham gia hoạt động - dù là đếm bước chân, chơi ô chữ hay học ngoại ngữ - vào ngày mà chuỗi liên tục của họ vẫn còn và 59% người tham gia cho biết họ sẽ làm mọi cách để duy trì streak. 'Luôn có người yêu thích chuỗi liên tục của họ và sẽ làm mọi thứ để duy trì chúng' - tác giả nghiên cứu Jackie Silverman, giáo sư tâm lý marketing tại Đại học Delaware, chia sẻ với Yahoo Life.
'Mọi Thứ' Ở Đây Có Thể Bao Gồm Cả Chi Phí Và Nỗ Lực - Ví Dụ Như Trả Phí (Bằng Đơn Vị Tiền Ảo Trong Ứng Dụng) Để Khôi Phục Streak Hoặc Lừa Đảo Để Chuỗi Không Bao Giờ Bị Gián Đoạn. Một Người Trong Nghiên Cứu Của Silverman Thú Nhận Đã Thực Hiện Bài Tập 7 Phút Mỗi Ngày Ngay Phía Sau Một Quán Bar Để Duy Trì Chuỗi Thành Tích Siêng Năng Luyện Tập.
Vì Sao Phải Dành Quá Nhiều Nỗ Lực Như Vậy? 'Mọi Người Coi Việc Duy Trì Streak Là Một Mục Tiêu Và Có Nhiều Công Trình Tâm Lý Học Đã Chỉ Ra Cách Mục Tiêu Ảnh Hưởng Đến Hành Vi Của Chúng Ta Như Thế Nào, Cũng Như Tại Sao Việc Mất Mục Tiêu Lại Tạo Ra Cảm Giác Vô Cùng Khó Chịu Và Nản Chí' - Silverman Giải Thích.
Bà Cũng Đề Cập Thêm Các Động Lực Khác: Nhìn Vào Chuỗi Liên Tục Chính Là Nhìn Vào Bằng Chứng Rõ Ràng Về Nỗ Lực Của Bản Thân Và Bản Tính Con Người Thích Sưu Tập, Và Streak Chính Là 'Bộ Sưu Tập Thành Tựu Hàng Ngày', Mỗi Khi Nhìn Thấy Đều Kích Động Trong Lòng.
Chưa Kể Việc Khoe Thành Tích Trên 'Ứng Dụng', Củng Cố Tâm Lý Rằng 'Streak Là Một Thứ Quan Trọng'.
Nhưng Mọi Thứ Cũng Nên Có Giới Hạn Riêng Của Nó. Điều Quan Trọng Là Đừng Để Động Lực Biến Thành Ám Ảnh. 'Chuỗi Thành Tích Đi 10.000 Bước Mỗi Ngày Sẽ Ổn Cho Đến Khi Bạn Bị Chấn Thương Do Quá Tải Hoặc Căng Thẳng Nhưng Vẫn Cố Thực Hiện Chỉ Vì Không Muốn Đứt Mạch Thành Tích' - Adam Alter, Giáo Sư Marketing Tại Trường Kinh Doanh Stern (Đại Học New York), Tác Giả Một Cuốn Sách Về Tính 'Gây Nghiện' Của Công Nghệ, Chia Sẻ Với The Cut Năm 2019.
Marina Milyavskaya, Giáo Sư Tâm Lý Tại Đại Học Carleton (Ontario, Canada), Cho Rằng Tâm Lý Con Người Luôn Sợ Mất Hơn Là Được, Vì Vậy Khi Đã Xây Dựng Được Một Chuỗi Liên Tục, Ta Cảm Thấy Mình 'Có Điều Gì Đó Để Mất'.
Nhưng Đôi Khi Cần Dừng Lại Và Tự Hỏi Tại Sao Ta Lại Làm Điều Này, 'Bởi Streak Cũng Như Bất Kỳ Mục Tiêu Nào, Cố Chấp Theo Đuổi Một Mục Tiêu Không Còn Ý Nghĩa Sẽ Gây Phản Tác Dụng' - Cô Nói Với Yahoo Life.
Cũng Cần Nói Không Phải Ai Cũng Mê Streak. Nhiều Người Cho Rằng Đó Là Thứ Phiền Phức, Tạo Áp Lực Và Ép Buộc. Khi Nghiên Cứu Tác Động Của Streak, Danny Weathers, Giáo Sư Marketing Tại Đại Học Clemson, Tình Cờ Đọc Được Lời Tự Sự Của Một Người Từng Theo Đuổi Việc Kéo Dài Chuỗi Liên Tục: 'Tôi Nhận Ra Rằng Nếu Để Mặc Nó, Streak Có Thể Trở Thành Thứ Có Thể Kiểm Soát Đời Tôi, Chuyện Đi Lại Của Tôi Và Cả Những Người Xung Quanh Tôi'.
Nghiên Cứu Của Weathers, Cũng Đăng Trên Journal Of Consumer Research Vào Tháng 6-2023, Chỉ Ra Các Giải Thích Tương Tự Như Công Trình Của Silverman. Điểm Khác Biệt Là Weathers Có Gợi Ý Thêm Cách Sử Dụng Streak Như Một Nguồn Tạo Động Lực Thực Thụ, Nhân Dịp Bước Sang Năm Mới, Người Người Hăm Hở Đặt Các Quyết Tâm Đầu Năm Để Rồi Chẳng Chóng Thì Chầy Lại Bỏ Cuộc.
Lấy Ví Dụ, Một Ứng Dụng Thiền Quy Định Thực Tập 'Ít Nhất 20 Phút Mỗi Ngày' Sẽ Khuyến Khích Người Dùng Đạt Mục Tiêu Hơn Là Quy Định 'Ít Nhất 140 Phút Mỗi Tuần', Dù Tổng Thời Lượng Là Như Nhau.
Với Kế Hoạch Năm Mới Cũng Vậy, 'Nghiên Cứu Của Tôi Cho Thấy Thiết Kế Quyết Tâm Đầu Năm Thành Một Chuỗi Thành Tựu Mỗi Ngày Có Thể Là Cú Hích Để Mọi Người Theo Dõi Được Lâu Dài, Không Chỉ Trong Năm Mới' - Weathers Viết Trên The Conversation Tháng 12-2023.