(Mytour.com) Cản thi bắt nguồn từ truyền thống của dân tộc Miêu ở Tương Tây, Trung Quốc. Theo truyền thống, đây là một loại bí mật, một phần của nghệ thuật ma thuật từ thời xa xưa.
- Khám phá những phong tục kỳ lạ ở Trung Quốc, bạn sẽ bất ngờ với số 4
- Những nghi lễ tang kỳ lạ trên thế giới mà không phải ai cũng biết
- Tại sao lại có truyền thống Mũ đai gai chuối và chống gậy?
1. Cản thi là gì?

Vùng Tương Tây nằm ở phía Tây Bắc của tỉnh Hồ Nam, là một vùng đất núi non, đầy sông nước, đường đi gập ghềnh. Hoạt động cản thi chỉ tồn tại trong vùng núi Tương Tây, mở rộng ra phía Bắc đến Lãng Châu (Thường Đức) nhưng không qua hồ Động Đình, về phía Đông là Tĩnh Châu, phía Tây là Phù Châu và Vu Châu, về phía Tây Nam là Vân Nam và Quý Châu.
Theo truyền thống, đây là những vùng đất của linh hồn, được coi là quê hương của người Miêu, nếu vượt qua ranh giới đó, dù có phép thuật cao cường đến đâu cũng không thể kiểm soát những linh hồn bị cản trở nữa.
Người Tây Phương đã tồn tại truyền thống cản thi từ lâu đời, thậm chí phát triển thành một nghề nghiệp riêng với những người giỏi cản thi được gọi là “thầy cản thi”. Nhưng nguồn gốc của nghề nghiệp và phong tục này cuối cùng là ai?

Xưa kia, cuộc sống trên vùng đất Tây Phương khắc nghiệt vô cùng, với chiến tranh liên miên từ thời cổ đại, khiến cho người dân phải rời bỏ quê hương, lưu vong để kiếm sống. Mọi người đều hiểu rõ rằng, nếu gặp phải tai nạn hoặc bệnh tật mà không có tiền để chữa trị, số phận duy nhất chỉ có thể là nằm trong mộ tổ tiên.
Tuy nhiên, người Trung Quốc luôn tin rằng lá rụng phải về gốc, nghĩa là sau khi chết, họ phải được an táng tại quê hương của mình để linh hồn được về với nơi cốt nhục. Điều này là cần thiết để họ có thể yên nghỉ.
Thời xưa, giao thông chưa phát triển, việc di chuyển thi thể chỉ có thể thực hiện bằng đường thủy hoặc đường bộ. Tuy nhiên, vùng đất này có dòng sông chảy mạnh, đá ngầm hiểm trở, làm cho việc đi bằng đường thủy trở nên rất nguy hiểm. Thậm chí, có khi thi thể chưa về đến nhà thì người nhà đã phải vượt qua cảnh bi kịch.
Hơn nữa, người xưa rất trọng kính và kiêng nể với người chết, không có ai đồng ý vận chuyển thi thể trên thuyền. Điều này khiến cho việc di chuyển qua đường thủy trở nên không thể thực hiện được.
Về mặt văn hóa, nghệ thuật cản thi của người Tây Phương đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày, đặc biệt trong việc an táng và tưởng nhớ người đã khuất.
Do đó, khi muốn trở về nhà, người ta chỉ có thể chọn con đường bộ. Tuy nhiên, điều này cũng không dễ dàng bởi địa hình nhiều dốc núi, rừng u ám và khói lửa, không có phương tiện giao thông nào dám đặng chân vào và cũng không có ai muốn đi qua nơi đó.
Vì lẽ đó, nghề cản thi và tập tục này đã xuất hiện. Chỉ có thầy cản thi mới có thể giúp linh hồn của người chết về nơi yên nghỉ.
2. Thầy cản thi – những người dẫn đường cho linh hồn lạc hướng

Quá trình cản thi là một bí ẩn, nhưng việc trở thành một thầy cản thi càng là một điều kì bí.
Theo truyền thống, để trở thành thầy cản thi, người đó phải trải qua nhiều trải nghiệm: trước hết là cần sức mạnh vật lý và dương khí mạnh mẽ để đối phó với âm khí của linh hồn; thứ hai là phải có vẻ ngoài cao lớn, và đặc biệt là ngoại hình xấu xí.
Người xưa tin rằng, vẻ ngoài xấu xí có thể đánh đuổi tà ma, không ai dám lại gần, đồng thời cũng có thể đe dọa những người hiếu kỳ chứng kiến. Điều này sẽ làm cho quá trình cản thi diễn ra thuận lợi hơn.
Tuy vậy, điều này vẫn chưa đủ để trở thành một thầy cản thi. Đòi hỏi cao hơn là ứng viên sẽ phải thực hiện một thử thách khó khăn: đứng đối diện với mặt trời, quay một vòng tròn, và sau khi ngừng lại, nếu có thể xác định được hướng, mới được coi là đạt yêu cầu.
Vì cản thi thường diễn ra vào ban đêm, trên những con đường rậm rạp cây cỏ, và đôi khi trời tối đến mức không có ánh trăng, việc xác định hướng đi trở nên vô cùng khó khăn. Nếu không có khả năng cảm nhận hướng, người sẽ dễ dàng bị lạc và mãi mãi mê mải quay quanh núi mà không tìm ra lối thoát.
Cuối cùng, thử thách cuối cùng là về tâm lý. Một người thầy cản thi có kinh nghiệm sẽ đặt một chiếc lá ngô đồng trên một mộ trên núi. Vào đêm, ứng viên sẽ đến và mang lá về. Nếu thành công, họ sẽ được coi là đã vượt qua thử thách và chính thức trở thành một thầy cản thi.
3. Quá trình thực hiện nghi lễ cản thi

Trong quá trình cản thi, chỉ có một người sống chứng kiến, từ khi bước ra khỏi quan tài, thầy cản thi sẽ nhai lá và phun vào khuôn mặt của linh hồn, làm cho linh hồn hồi sinh.
Thầy cản thi cũng phải tuân thủ quy tắc “3 cản – 3 không cản”, tức là cần phải cản ba “người” và không cản ba “người”.
Cụ thể, người chết vì bệnh, người tự tử và người chết do sét đánh nhưng không chết đầy đủ có thể được dẫn về. Người xưa tin rằng những linh hồn như vậy thường không tự nguyện ra đi, vẫn lưu luyến với quê hương, nên dễ dàng được dẫn về.
Tuy nhiên, những người bị chém đầu, treo cổ, hoặc bị nhốt trong lồng gỗ sẽ không thể được dẫn về. Điều này là do hồn phách của những người này đã bị mang đi hoặc họ đã gây ra nhiều tội ác khi còn sống, nếu dẫn về có thể biến thành ác quỷ.
Trên đường dẫn thi thể về, sẽ có những điểm dừng chân được gọi là “quán trọ tử thi”. Thầy cản thi sẽ đưa thi thể đến đây vào buổi trước bình minh và để nó nằm trong quan tài.
Lúc này, thầy cản thi sẽ phun một ít nước bùa lên khuôn mặt của thi thể, khiến cho nó phục hồi hoàn toàn và không còn chuyển động nữa. Khi tối đến, họ sẽ tiếp tục hành trình của mình.
Cũng có những tài liệu cho rằng, tập tục dẫn thi thể về thực chất là việc cõng thi. Thực tế, người cản thi sẽ cắt đứt thi thể và chỉ giữ lại phần tay chân, sau đó sử dụng nước thuốc đặc chế để bảo quản phần cắt này và tránh sự hư hỏng.
Một người phụ trách sẽ cõng phần tay chân này và mặc một bộ đồ đen che kín toàn bộ cơ thể, bao gồm cả khuôn mặt.
Một người sẽ giả làm đạo sĩ cản thi, đi trước để thả tiền giấy, rung chuông, chỉ đường cho người cõng thi thể. Cả hai hợp tác tạo ra một bầu không khí u ám, rùng rợn khiến không ai dám lại gần. Nếu quãng đường quá xa, họ sẽ đổi vai trò để tiếp tục nhiệm vụ.
4. Bí mật của nghi lễ cản thi

Mặc dù chưa được xác nhận, nhưng một số người đưa ra giả thiết rằng: việc di chuyển thi thể được hai người nâng lên. Đầu tiên, thi thể sẽ mặc quần áo rộng và cố định hai cánh tay bằng gậy trúc ẩn dưới áo. Có hai người cản thi, một người dẫn đường phía trước, và một người mặc trang phục giống như thi thể ở phía sau.
Hai người sẽ đi theo thứ tự và đặt thi thể lên vai, nâng và di chuyển thi thể bằng gậy trúc. Khi đó, hai chân của thi thể sẽ cách mặt đất, tạo ra vẻ như đang nhảy từng bước.
Hoạt động này chỉ diễn ra vào ban đêm, đi qua những nơi u ám, rùng rợn, nên không ai dám lại gần. Vì vậy, không ai có thể quan sát cụ thể quá trình cản thi để xác minh.
Trong suốt quãng đường di chuyển, hai người này sẽ cùng nhau thực hiện nhiệm vụ để đưa thi thể về đích.
Có người đồn rằng, việc vận chuyển thi thể gặp nhiều trở ngại vì sự nặng nề của chúng, vì vậy nhóm cản thi phải tháo rời các phần đầu và chân tay của thi thể trước khi di chuyển, còn thân thể sẽ được bỏ lại.
Khi đến nhà tang, nhóm cản thi sẽ sử dụng rơm và vải thay thế cho thi thể, sau đó mặc áo lụa và chôn cất như thường lệ.
Một giả thuyết khác là, nhóm cản thi thực chất là một băng nhóm tội phạm buôn bán ma túy. Kẻ chết không ai muốn đến gần, và hoạt động cản thi gây ra sự ám ảnh, khiến mọi người tránh xa.
Nhờ vậy, ma túy và hàng hóa buôn lậu được vận chuyển một cách dễ dàng.
Tóm lại, dù có nhiều giả thuyết nhưng hiện tượng cản thi vẫn là một ẩn số. Trong thế giới hiện đại, cản thi Tương Tây dần dần trở nên hiếm hoi, chỉ còn tồn tại trong trí tưởng tượng qua phim ảnh hoặc truyện tranh.
Lam Lam