Tổng quan về Từ Lương Xâm
- Địa chỉ: Nam Hải, Hải An, Hải Phòng
- Lễ hội: Diễn ra vào ngày 16 tháng Giêng âm lịch
Từ Lương Xâm là một địa danh mang giá trị lịch sử văn hóa đặc biệt tại Hải Phòng, với những kỷ niệm về chiến thắng Bạch Đằng năm 935 do sự lãnh đạo tài ba của Ngô Quyền. Chiến thắng này mở ra một kỷ nguyên mới của độc lập và tự chủ cho dân tộc Việt Nam.
Xưa kia, Lương Xâm là tên của một xã thuộc huyện An Dương, phủ Kinh Môn, Trấn Hải Dương (nay thuộc Hải Phòng). Địa danh này nằm ở phía Đông Bắc của xã Nam Hải, với kiến trúc chính hướng về hướng Đông.
Từ Lương Xâm là một di tích lịch sử văn hóa quan trọng, không chỉ là nơi ghi lại kỷ niệm về chiến thắng Bạch Đằng lần thứ nhất.
Lịch sử hình thành của Từ Lương Xâm
Từ Lương Xâm được coi là một trong những điểm linh thiêng của huyện cổ An Dương. Ngày nay, nó là một trong những địa điểm linh thiêng ở quận Hải An (bao gồm Từ Lương Xâm, Phủ Thượng Đoạn, và Đền Phú Xá). Nơi này được dành để thờ phụng Đức Vương Ngô Quyền, người đã có công lớn trong chiến thắng trên sông Bạch Đằng năm 938, và nổi tiếng với du khách tham quan Hải Phòng.
Một trong những điểm linh thiêng của huyện cổ An Dương.
Khám phá về Từ Lương Xâm.
3.1 Tổng quan về nhân vật được thờ phụng tại Từ Lương Xâm.
Ngô Quyền sinh ngày 12 tháng 3 năm 898 tại ấp Đường Lâm, Ba Vì, Hà Nội. Cũng chính ở đất nước này, anh hùng Phùng Hưng đã chào đời và lớn lên, ông đã dẫn dắt cuộc khởi nghĩa chống lại ách đô hộ của nhà Đường vào thế kỷ 7. Ngô Quyền là con trai của Ngô Mân, một người hào trưởng lớn trong khu vực.
Có một truyền thuyết kể lại rằng khi Ngô Quyền mới sinh ra, Vương mẫu của ngài đã mơ thấy một giấc mơ: “Mộng ứng tân lang thiên khai giáng/ Đằng giang phấn kích địa công Loa”. Theo truyền thống, Vương mẫu Ngô Quyền được biết đến là một phụ nữ quý phái, hiền đức và được nhiều người tôn kính.
Một đêm, Vương mẫu mơ thấy Thiên Tướng trao cho bà một buồng cau xanh tươi, khi tỉnh dậy, bà cảm thấy khác thường và phát hiện mình đang mang thai. Theo truyền thống, khi Ngô Quyền ra đời, mọi người thấy một vầng hào quang kỳ lạ tỏa sáng trong căn phòng.
Vào một ngày, cậu bé kháu khỉnh đó đã chào đời với ba nốt ruồi son trên lưng. Ngô Mân quyết định mời tất cả các thầy bói trong khu vực đến, và ngạc nhiên khi tất cả các thầy đều quỳ xuống trước cậu bé. Vương mẫu nói rằng: “Con sẽ là người thống nhất đất nước và đem lại tự do cho dân tộc.”
Cuối cùng, cậu bé được đặt tên là Quyền. Tên này mang ý nghĩa là cậu sẽ được nhiều người kính trọng, yêu mến và đạt được thành công lớn trong tương lai.
Tượng Đức Vương Ngô Quyền.
3.2 Kiến trúc đặc biệt
Tương tự như các địa danh lịch sử khác ở Hải Phòng như Đền Mõ, Từ Lương Xâm cũng có kiến trúc đặc sắc. Ngôi đền được xây dựng trên một khu đất cao ráo, bao quanh bởi nhiều cây cổ thụ. Điều đặc biệt là nó nằm trên nền bản doanh và kho lương, nơi mà Ngô Quyền đã sử dụng để chống lại quân Nam Hán.
Bản ghi chú “Tiền Ngô Vương thiên tử ngọc phả lục” được lưu trữ tại Từ Lương Xâm ghi lại việc Ngô Quyền đã nhận ra tầm quan trọng chiến lược của làng Dầm (hay còn gọi là Lãng Thâm) - nơi hiện nay là Từ Lương Xâm, trong trận chiến trên sông Bạch Đằng.
Sau đó, ông đã đặt một đồn quân lớn tại đây, với đồn chỉ huy tiền phương và đồn chỉ huy sở, cũng như kêu gọi nhân dân đắp thành vành kiệu. Từ Lương Xâm là nơi mà Ngô Quyền đã dùng làm trụ sở và điểm chỉ huy trong nhiều trận chiến.
Phần mái ngói được chạm trổ tỉ mỉ.
2 hàng bát bửu được sắp xếp để trưng bày các đồ thờ như câu đối, long đình, bát bửu, chấp kích và các đồ thờ khác, với các hình khắc về tứ quý và tứ linh.
Di tích 3 cọc trên sông Bạch Đằng vẫn được bảo tồn tại đây.
Khuôn viên của Từ Lương Xâm rất rộng lớn và yên tĩnh.
3.3 Ý nghĩa đặc biệt của Từ Lương Xâm
Từ Lương Xâm là một di tích văn hóa, lịch sử quan trọng liên quan đến chiến thắng Bạch Đằng. Vào thế kỷ 16, nhà sử học Ngô Thì Sĩ đã xác nhận rằng chiến thắng trên sông Bạch Đằng là cơ sở để khôi phục quốc thống, tạo ra tiếng vang của nước Việt đi xa hàng ngàn dặm.
Cẩm nang du lịch cho biết, mọi hoạt động tại Từ Lương Xâm đều liên quan đến các di tích thờ Ngô Vương trong khu vực với tư cách là “Cả”. Nơi này cũng được coi là trung tâm văn hóa và tín ngưỡng của cộng đồng. Theo truyền thống, mỗi năm vào ngày 16 tháng Giêng âm lịch (ngày kỷ niệm của Ngô Quyền), Từ Lương Xâm tổ chức hội họp. Trong khi đó, các làng xã khác tổ chức lễ hội vào ngày 17 tháng Giêng.
Lễ hội tại Từ Lương Xâm diễn ra sôi nổi với nhiều hoạt động truyền thống, bao gồm các nghi lễ tôn giáo và các hoạt động văn hóa thể thao như đấu vật, cờ tướng, chọi gà, múa đao, múa kiếm… Nơi này cũng liên tục được chính quyền địa phương đầu tư sửa chữa và cải thiện cảnh quan, hy vọng sẽ trở thành điểm dừng chân lý tưởng cho du khách từ xa tới thăm.
Thăm viếng và dâng hương cho Đức Vương Ngô Quyền tại Từ Lương Xâm.
3.4 Lễ hội Từ Lương Xâm
Ngoài lịch sử lâu dài, lễ hội Từ Lương Xâm (diễn ra từ ngày 16 đến 18 tháng Giêng) cũng là một sự kiện tâm linh quan trọng nhất dành cho người dân Hải Phòng, kỷ niệm tổ tiên và nguồn gốc của họ. Lễ hội là lời nhắc nhở, động viên hàng triệu trái tim và trí óc của các thế hệ trở về với niềm hy vọng, đặc biệt là khi quốc gia đối mặt với nguy cơ, khi trời hạn hán, lũ lụt, hoặc khi nghề nghiệp nông nghiệp và ngư nghiệp gặp khó khăn.
Khác với các lễ hội ở các làng xã khác, lễ hội Từ Lương Xâm có sự tham gia của hầu hết các làng xã trong khu vực. Truyền thống tế lễ Ngô Vương tại Từ Lương Xâm khá đặc biệt: lễ vật phải bao gồm 1 con bò, 1 con lợn và 1 con dê được đưa đến cúng tế. Thịt sau khi tế xong sẽ được sử dụng làm thực phẩm trong đền và được chia sẻ cho cả cộng đồng.
Hi vọng những thông tin chi tiết về Từ Lương Xâm đã được tổng hợp bởi Mytour.vn sẽ giúp ích cho chuyến đi tới Hải Phòng của bạn. Đừng quên ghé thăm những điểm đến thú vị khác như Quán Hoa, Chùa Mỹ Cụ…
Thụy Anh
Được tổng hợp từ các nguồn.