Núi Ngự Bình

Núi Ngự Bình (chữ Hán: 御屏), thường gọi tắt là núi Ngự, trước đây có tên là Hòn Mô hoặc Núi Bằng (Bằng Sơn); là một ngọn núi đất cao 103 m nằm ở bờ phải sông Hương (giữa Cồn Hến và Cồn Giã Viên), cách trung tâm thành phố Huế (thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam) 4 km về phía Nam.

Giới thiệu

Núi Ngự có hình dáng như một hình thang với đỉnh phẳng, hai bên có hai ngọn núi nhỏ gọi là Tả Bật Sơn và Hữu Bật Sơn, tạo thành một cảnh quan đẹp mắt.

Vì hình dáng độc đáo của núi, khi chúa Nguyễn Phúc Trăn (1687-1691) dời thủ phủ Đàng Trong từ làng Kim Long (huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên) về làng Phú Xuân (hiện là khu vực Kinh thành Huế) vào năm 1687, ông đã chọn núi làm án chắn trước thủ phủ. Sau đó, khi chúa Nguyễn Phúc Khoát (1738-1765) xây dựng đô thành Phú Xuân (hoàn thành năm 1739), và vua Gia Long xây dựng Kinh thành Huế (1805), núi Bằng vẫn giữ vai trò án chắn quan trọng.

Theo sách Đại Nam nhất thống chí của Quốc sử quán triều Nguyễn:

Ở phía đông bắc Hương Thủy, nổi lên trên một khu vực đất bằng, giống như một bức bình phong, là lớp án chắn đầu tiên trước Kinh thành Huế. Núi này, được gọi là núi Bằng, được vua Gia Long đổi tên thành Ngự Bình. Đỉnh núi phẳng, xung quanh được trồng thông xanh.

Sách Đại Nam dư địa chí ước biên của Tổng tài Cao Xuân Dục cũng mô tả núi này như sau:

Núi Ngự Bình, còn gọi là núi Bằng, có hình dạng vuông vức như một bức bình phong, đóng vai trò án chắn quan trọng phía trước Kinh thành. Núi này được xem là một trong 20 danh thắng của Kinh đô. Trong tập thơ ngự chế của vua Thiệu Trị, có bài thơ mang tên: 'Bình lĩnh đăng cao' (Núi Ngự lên cao).

Theo nghiên cứu của Nguyễn Đắc Xuân, từ triều Gia Long, mọi quan lại, không phân biệt cấp bậc, đều phải trồng một cây thông trên núi Ngự Bình. Nhờ vậy, qua các triều đại, Ngự Bình đã trở thành một khu rừng thông xanh mướt. Vẻ đẹp ấy đã thu hút nhiều người đến thăm và sáng tác thơ, trong số đó có vua Minh Mạng và vua Thiệu Trị.

Núi Ngự Bình kết hợp hài hòa với sông Hương, tạo nên vẻ đẹp sơn thủy của Huế, và từ lâu đã trở thành biểu tượng thiên nhiên của thành phố này. Do đó, Huế thường được gọi là miền đất của 'sông Hương - núi Ngự'.

Nhiều tác phẩm thơ ca đã nhắc đến cặp danh thắng này, một trong số đó có câu thơ:

Núi Ngự không bóng cây, chim ngủ dưới đất.

Sông Hương không khách, tiếng đĩa kêu giữa trời.

Khi đi đâu cũng nhớ về quê hương,

Nhớ sông Hương mát rượi, nhớ núi Bình dưới ánh trăng .

Chú giải

Liên kết tham khảo

• Núi Ngự Bình Xem lưu trữ 2013-03-30 tại Wayback Machine