Núi Sập

Núi Sập (còn có tên chữ là Thoại Sơn) là một ngọn núi nằm ở thị trấn Núi Sập, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang.

Giới thiệu

Đặc điểm

Núi Sập là ngọn núi lớn nhất trong cụm Núi Sập, bao gồm bốn ngọn núi: Núi Sập, núi Nhỏ, núi Bà và núi Cậu, tất cả đều thuộc huyện Thoại Sơn. Núi Sập cao 85m với chu vi 3.800m, cách thành phố Long Xuyên 29 km qua tỉnh lộ 943.

Sách Gia Định thành thông chí của Trịnh Hoài Đức mô tả ngọn núi này như sau:

Thoại Sơn, còn gọi là núi Sập, thuộc huyện Vĩnh Định, nằm bờ đông sông Thoại Sơn (gọi là rạch Ba Rách), cách cửa Thoại Hà hơn 69 dặm về phía bắc. Từ sông lớn quanh phía bắc đến trấn thành dài 283 dặm. Núi cao 20 trượng, chu vi 11 dặm rưỡi, đỉnh núi hùng vĩ, cây cối tươi tốt, tạo nên vẻ đẹp trang nghiêm như một cái lọng ở biên giới phía tây. Có suối Hương Tuyền (suối Thơm) chảy về tây 50 tầm đến đường sông, nơi thuyền có thể qua lại. Phía tây nam chân núi có Bửu Sơn (hay núi Cậu), xanh tươi cao 7 trượng, chu vi 1 dặm rưỡi, với suối ngọt, đất đai màu mỡ, cỏ cây xanh tươi, người dân sống xung quanh. Do khu vực gần Cao Miên hoang vắng, nếu dùng đường thủy phải qua đường Kiên Giang; con sông này đầy cỏ lác và bùn lầy, chỉ lúc mưa lụt thuyền mới qua lại được.

Tháng 4 năm Mậu Dần, Gia Long thứ 17 (1818), vua đã cử Trấn thủ Vĩnh Thanh, Thống chế Thoại Ngọc hầu Nguyễn Văn Thoại, để khảo sát đường sông. Sau khi hoàn thành, vua đặt tên núi là Thoại Sơn để vinh danh thần núi và ghi nhận công lao của nhân thần. Vua cũng cấm dân đốn cây để bảo vệ sinh khí, với hy vọng nhìn thấy núi non xanh tươi, suối đá ngọc, và thần sông, mẹ đất sẽ phù hộ, trấn giữ miền hiểm yếu, củng cố cõi Nam và dâng thọ. Thật là hùng vĩ!

Hồ Ông Thoại

Trong một thời gian dài, núi Sập đã bị khai thác đá đến mức cạn kiệt. Khi nhận thấy nguy cơ ngọn núi gắn liền với công lao của Thoại Ngọc Hầu sẽ bị hủy hoại, chính quyền tỉnh An Giang đã dừng khai thác đá. Tuy nhiên, hậu quả để lại là những vực sâu hàng chục mét quanh chân núi. Từ những vực sâu rộng này, ý tưởng phát triển du lịch đã ra đời. Sau đó, nước được dẫn vào các vực sâu và tạo thành Hồ Ông Thoại. Du khách đến đây có thể chèo thuyền để thưởng ngoạn vẻ đẹp của núi, các hang động, và hồ nước xanh thẳm với những đàn cá bơi lội.

Đình thờ Thoại Ngọc Hầu

Để kỷ niệm công trình đào kênh Thoại Hà vào năm 1818, Thoại Ngọc Hầu đã cho khắc một bài văn lên bia đá. Vào năm Minh Mạng thứ ba (1822), ông tổ chức lễ dựng bia và khánh thành miếu thờ Sơn thần, hiện nay là đình thờ Thoại Ngọc Hầu tại thị trấn Núi Sập. Lễ hội Kỳ yên đình Thoại Ngọc Hầu được tổ chức trọng thể vào ngày 10, 11, 12 tháng 3 âm lịch hàng năm, là lễ hội lớn nhất của người dân Thoại Sơn.

Tài nguyên

Ngoài lợi ích từ du lịch và cây trái, núi Sập còn cung cấp nhiều tài nguyên quý giá như đá xây dựng loại sáng màu và mịn hạt, đá aplit, cùng các mạch pecmatic chứa nhiều kali và natri, rất hữu ích cho ngành công nghiệp gốm sứ. Tuy nhiên, việc khai thác đá đã bị cấm trong nhiều năm qua.

Xây dựng trái phép

Ông Nguyễn Ngọc Điệp, Chủ tịch UBND thị trấn Núi Sập, cho biết hiện có bốn biệt thự xây dựng trái phép trên núi Sập. Trong số đó, có một biệt thự trên lưng núi thuộc sở hữu của ông Trương Văn Thành (Duyên Phước Tự), cựu lãnh đạo TP Long Xuyên, và một ngôi nhà liền kề cũng của ông. Hai ngôi nhà còn lại thuộc về ông Trần Kiều Mai Diễm Phước (thường gọi là ông Beo) và bà Nguyễn Minh Lệ, đều cư trú tại TP Long Xuyên. Ông Điệp cho biết: 'Núi Sập hiện tại toàn là lãnh đạo, là cấp trên của mình nên không thể xử lý được. Núi Sập trước đây chưa từng cho phép xây dựng nhà trên núi và trong tương lai cũng sẽ giữ nguyên quy định này. Chúng tôi sẽ phát hành thông báo để người dân biết rõ những khu vực được phép và không được phép xây dựng.' Tỉnh ủy An Giang đã chỉ đạo huyện Thoại Sơn và Ban Tôn giáo tỉnh phối hợp để xử lý vấn đề này một cách nhanh chóng và nghiêm túc.

Ngày 12.4.2023, ông Dương Ngọc Lắm, Chủ tịch UBND huyện Thoại Sơn, An Giang, thông báo rằng các chủ sở hữu đã cam kết tháo dỡ các công trình trong vòng 30 ngày.

Chú thích

Liên kết bên ngoài

• Khám phá vẻ đẹp Thoại Sơn – An Giang qua bài viết tại đây (Lưu trữ từ 2008-05-01 tại Wayback Machine trên trang An Giang).