Nước xá xị (đồ uống)

Xá xị hoặc Sá xị, là một loại nước giải khát được làm từ chiết xuất của cây xá xị (Smilax regelii, thuộc họ Smilacaceae), phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới. Nước xá xị thường được tăng cường bọt carbonic, có màu sắc tương tự như cola nhưng có hương vị đặc trưng riêng. Tên gọi có thể do phiên âm từ tiếng Trung 沙示 (Hán Việt: sá thị) hoặc 沙士 (sá sĩ), hoặc là sarsi trong tiếng Anh.

Sản xuất và tiêu thụ

Tại Việt Nam

Trước năm 1975, nước xá xị rất phổ biến tại miền Nam Việt Nam, chủ yếu do công ty BGI sản xuất, đóng trong chai thủy tinh, nhãn hiệu thường có hình con hổ, nên còn được gọi là 'xá xị con hổ' hoặc là 'xá xị con nai' của công ty Phương Toàn. Nước xá xị được tiêu dùng rộng rãi trên toàn quốc trong những năm gần đây.

Tại Philippines

Tại Philippines, Xá xị được coi là thương hiệu nước giải khát hàng đầu trên thị trường. Nó thay thế Barq's tại hầu hết các cửa hàng fast food do Công ty đóng chai Cosmos (thuộc tập đoàn RFM) sở hữu, trong khi Barq's hiện nay đều thuộc sở hữu của Công ty đóng chai Coca-Cola Philippines, Inc., một công ty con của tập đoàn San Miguel (SMC). Các loại đồ uống cạnh tranh bao gồm cả Barq's của SMC và Mug root beer từ công ty đóng chai Pepsi-Cola Philippines, Inc. Nó phổ biến trong các siêu thị và cửa hàng sari-sari và có giá cả hợp lý, làm cho nó trở nên rất phổ biến.

Hồng Kông

Tại Hồng Kông, Xá xị được phân phối bởi AS Watson, và được bán trong lon nhôm.

Đồ uống là chủ đề của bộ phim năm 1985 có tựa đề Đó là một thức uống, Đó là một quả bom (với sự tham gia của George Lam, John Sham và Maggie Cheung), về một quả lựu đạn cầm tay, được ngụy trang như một lon xá xị.

Tại Đài Loan

Tại Đài Loan, 'Hắc Tùng sá sĩ' (黑松沙士，sá sĩ thông đen), còn được biết đến với tên gọi sarsaparilla, được xem như là 'côca-côla của Đài Loan'. Thiết kế chai của nó rất giống với các mẫu thiết kế mới của Coca-Cola. Nó được sản xuất bởi tập đoàn Hắc Tùng tại Đài Bắc.

Nước giải khát Hắc Tùng sá sĩ có ba loại:

• Thường – Hương vị xá xị thông thường.
• Ngọt sinh lực (Sweetie Energy) – Ngọt và dịu với nước chiết từ guaraná, tương tự như A&W cream soda và là nước tăng lực.
• Mặn – Cay và hậu vị dài, giống như thức uống Barq's.

Malaysia

Tại Malaysia, F&N Coca-Cola (M) Sdn Bhd chỉ sản xuất và phân phối đồ uống xá xị trong nước này. Có hai loại đóng lon nhôm 325 ml và chai nhựa 1,5 lít.

Thái Lan

Tại Thái Lan, loại đồ uống xá xị duy nhất được gọi là Hi-Mark, được sản xuất bởi Green Spot.

Hoa Kỳ

Có loại nước giải khát tương tự gọi là root beer được làm từ rễ cây Sassafras thuộc Họ Nguyệt quế.