Ông Hạc

Ông Hạc là một tác phẩm ngắn của nhà văn Nam Cao, viết năm 1943. Đây là một trong những câu chuyện tiêu biểu của văn học hiện thực, phản ánh xã hội Việt Nam trước Cách mạng tháng Mười Nga. Tác phẩm đã được đưa vào sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8, tập 2 (bộ Cánh diều) và Ngữ văn lớp 12, tập 1 (bộ Chân trời sáng tạo).

Tóm tắt nội dung chính

Ông Hạc là một nông dân hiền hòa và chất phác. Vợ ông mất sớm, và dù có một người con trai, ông không đủ điều kiện để lo lắng cho cuộc sống của con. Con trai ông yêu một cô gái nhưng cô ấy lại lấy một chàng trai nhà khá giả. Vì thất vọng, con trai ông rời quê lên đồn điền cao su làm việc để kiếm tiền. Ông Hạc luôn lo lắng cho tương lai của con trai, sống bằng nghề làm vườn, mảnh vườn mà vợ ông đã dành nhiều công sức để mua sắm cho con trai.

Ông Hạc có một chú chó tên là Vàng, do con trai ông để lại trước khi đi đồn điền. Ông rất yêu quý Vàng và xem nó như người trong gia đình, gọi nó là 'cậu Vàng'. Nhưng vì hoàn cảnh khó khăn và một trận ốm nặng, ông không còn sức để nuôi dưỡng cả mình lẫn chú chó. Để giữ mảnh vườn cho con trai, ông đành phải bán 'cậu Vàng'. Ông cảm thấy rất tội lỗi vì đã 'lừa dối' chú chó và đã khóc rất nhiều với ông giáo (người hàng xóm và bạn tri thức nghèo). Từ đó, ông sống khép kín và lẻ loi.

Sau khi gửi gắm toàn bộ tài sản và nhờ ông giáo lo liệu cho việc ma chay của mình, ông Hạc đã kết thúc cuộc đời bằng một liều bả chó xin từ Binh Tư. Khi nghe tin ông Hạc xin bả chó, ông giáo đã hiểu lầm và cảm thấy thất vọng về người lương thiện ấy. Tuy nhiên, khi chứng kiến cái chết đau đớn của ông, ông giáo mới hiểu ra tất cả: 'Ông Hạc ơi! Hãy yên lòng nhắm mắt! Đừng lo lắng về mảnh vườn của ông. Tôi sẽ giữ gìn nó cho ông. Khi con trai ông trở về, tôi sẽ trao lại cho nó và bảo rằng: 'Đây là mảnh vườn mà ông cụ đã dốc sức để lại cho con: ông cụ thà chết chứ không bán đi một sào...''

Ý nghĩa của tác phẩm:

• Phẩm chất của ông Hạc: yêu thương con hết lòng (giữ lại kỷ vật của con trai, dù nghèo đói sau trận ốm vẫn không bán mảnh đất để con trai khi về đỡ vất vả); liêm khiết, tự trọng (không thể chịu nổi việc mình đã lừa một con chó, trước khi chết gửi tiền cho ông giáo lo liệu hậu sự mà không nhờ vả bất kỳ ai)
• Phê phán xã hội nơi đồng tiền lấn át đạo đức và hiện thực tàn khốc đối với tầng lớp nông dân và trí thức nghèo

Chuyển thể

Năm 1980, Lão Hạc cùng với hai tác phẩm khác của nhà văn Nam Cao là Sống mòn và Chí Phèo được chuyển thể thành bộ phim có tên 'Làng Vũ Đại ngày ấy'. Vai diễn Lão Hạc lúc đó do nhà văn Kim Lân đảm nhận.

Trong bộ phim, do kết hợp ba tác phẩm nên một số chi tiết đã được thay đổi so với nguyên tác của Nam Cao, đặc biệt là đối với câu chuyện về ông Hạc, cụ thể như sau:

1. Bá Kiến vì tham mảnh vườn của ông Hạc đã bịa ra nhiều lý do để ép ông Hạc phải bán vườn cho hắn, như việc nói dối rằng con trai ông đang bị truy lùng bởi cộng sản và nếu ông bán vườn thì hắn sẽ giúp đỡ.
2. Chi tiết về việc Binh Tư cho ông Hạc bả chó đã được thay thế bằng nhân vật Chí Phèo, và sau khi ông Hạc qua đời, Chí Phèo đã chiếm đoạt toàn bộ tài sản, kể cả mảnh vườn.
3. Câu chuyện về ông Hạc được thầy giáo Thứ viết và đã được đăng báo.

Vào năm 2020, đạo diễn Trần Vũ Thủy đã sản xuất bộ phim Cậu Vàng lấy cảm hứng từ truyện Lão Hạc, nhưng theo một hướng hoàn toàn khác so với nguyên tác. Phim được công chiếu tại các rạp trên toàn quốc vào ngày 8-1-2021. Phim gặp nhiều chỉ trích về lỗi và chỉ thu được 2 tỷ đồng trong tuần đầu ra mắt, không tạo được hiệu ứng tích cực và chịu lỗ nặng.