Buzz
Người đàn ông khiến cả Wall Street và các sòng bạc hàng đầu ở Mỹ phải “kính nể”. Là một giáo sư toán học, ông đã áp dụng xác suất để đánh bại các sòng bạc tại Mỹ. Với 30 năm kinh nghiệm đầu tư mà không hề gặp thua lỗ, Edward O. Thorp là một thiên tài trong ngành.
Trang Lê
12 tháng 12 2023
Edward O. Thorp - Người “Đánh Bại Mọi Thị Trường”: Từ Las Vegas Đến Phố Wall
Phần 1: Tuổi Thơ của Huyền Thoại “Đánh Bại Mọi Thị Trường”
Một Câu Chuyện Nhỏ về Cậu Bé Edward 6 Tuổi:
Vào một chiều nắng ấm, cha Edward đưa cậu bé đi mua dụng cụ ở cửa hàng địa phương. Cầm theo cuốn sách “Child’s History of England” của Charles Dickens, một nhà văn vĩ đại với nhiều tác phẩm kinh điển. Một người lạ tiếp cận và đoán rằng cuốn sách nặng nề kia dành cho học sinh lớp mười. Cha tự hào nói: “Cậu bé đã đọc cuốn sách đấy. Hãy hỏi nó một câu và sẽ thấy”. Người đó đồng ý và yêu cầu Edward kể tên tất cả vị vua và nữ hoàng Anh theo trình tự thời gian và số năm cai trị. Edward suy nghĩ một chút rồi kể lại: “Alfred Đại, trị vì từ năm 871 đến năm 901, Edward the Elder, trị vì từ năm 901 đến năm 925,...”. Danh sách kéo dài khoảng 50 người và kết thúc ở “Victoria, trị vì từ năm 1837, không biết khi nào bà thoái vị”. Nụ cười của người đó phai nhạt. Edward nhận lại cuốn sách, đôi mắt cha tỏa sáng với vẻ tự hào rõ ràng.
Thành tựu đáng nể làm vinh danh Edward O. Thorp
Một người vừa là giáo sư toán học, vừa là bậc thầy của sòng bạc và cũng là nhà đầu tư huyền thoại, có vẻ chỉ tồn tại trong truyện tranh và phim ảnh. Tuy nhiên, điều khó tin này lại trở thành hiện thực.
Edward Oakley Thorp là một giáo sư toán học người Mỹ, tác giả, quản lý quỹ đầu tư, và nghiên cứu về blackjack. Ông đã tiên phong trong việc áp dụng hiện đại của lý thuyết xác suất, bao gồm cả việc sử dụng các tương quan rất nhỏ để có lợi nhuận tài chính đáng tin cậy và là người đầu tiên sử dụng phương pháp STAR (Statistical Arbitrage - Giao dịch chênh lệch giá thống kê). Không những thế, ông còn khám phá công thức định giá quyền chọn trước khi mô hình Black-Scholes công bố và cũng là đối tác góp vốn đầu tiên trong quỹ Citadel của Kenneth Griffin – một trong những quỹ phòng hộ thành công nhất từ trước đến nay.
Ông cũng là người sáng lập quỹ đầu tư định lượng đầu tiên trên thế giới - Quỹ Princeton Newport Partners với thành tích đáng kinh ngạc - sau 18 năm tồn tại không có quý nào thua lỗ. Quỹ này đã biến 1,4 triệu USD thành 273 triệu USD, đạt lợi suất cao hơn gấp đôi so với tốc độ tăng trưởng của chỉ số S&P 500. Có thể nói những kỹ năng xuất sắc về toán học, định giá quyền chọn và sự hỗ trợ của máy tính đã mang lại cho ông lợi thế vượt trội so với các nhà đầu tư khác.
Edward Thorp đã biến những quy trình dường như ngẫu nhiên thành những sự kiện có thể dự đoán, biến nghệ thuật dự đoán và xác suất thống kê thành một bộ môn khoa học cách đây nhiều thập kỷ trước khi phân tích định lượng trở thành xu hướng thống trị trên Phố Wall. Vậy ông được trưởng thành, nuôi dưỡng dưới một tuổi thơ như thế nào để làm nên tên tuổi ngày hôm nay?
Tài năng bộc lộ từ khi còn rất nhỏ
Edward Oakley Thorp sinh tại Chicago, Illinois vào ngày 14 tháng 8 năm 1932. Ngay từ khi biết nói, Edward đã được bố cho làm quen với các con số, đầu tiên là từ 1 đến 100, và ông nhanh chóng học được cách đếm đến hàng triệu. Từ khi 3 tuổi, Edward đã luôn yêu thích việc học hỏi thông qua thí nghiệm và khám phá cách thế giới vận hành.
Mặc dù gia đình không giàu có, cha mẹ Edward luôn cố gắng mua sách cho ông khi có cơ hội. Trong khoảng thời gian từ 3 đến 5 tuổi, Edward đã học cộng trừ nhân chia với bất kỳ số nào. Edward cũng đã học phiên bản Mỹ của các tiếp đầu ngữ, hàng triệu, tỷ, nghìn tỷ,... cho đến mười lũy thừa sáu mươi (10^60). Cha ông còn dạy ông cách tính căn bậc hai, căn bậc ba của một con số,... Những kết quả của những nỗ lực giáo dục ấy có thể thấy rõ từ sớm, khi Edward có thể tính toán số giây trong một năm bằng đầu óc của mình khi mới 7 tuổi. Ở độ tuổi từ 5 đến 7, Edward luôn mang theo những cuốn sách trông như dành cho người lớn khiến những người lạ luôn ngờ vực liệu ông có thực sự biết trong đó viết gì không. Ngoài ra, Edward cũng có một khả năng ghi nhớ thông tin ấn tượng.
Bắt đầu học cấp cao ngay từ lớp một
Với trí tuệ và sự nhanh nhạy của mình, Edward O. Thorp được Hiệu trưởng của trường tiểu học cho phép nhảy lớp từ lớp mẫu giáo lên lớp 2 khi chỉ mới đủ tuổi tham gia lớp 1 - nhỏ hơn trung bình một tuổi rưỡi so với các bạn cùng lứa.
Năm 12 tuổi, Edward bị thu hút bởi cộng đồng những người tự làm vô tuyến, họ tự chế tạo hoặc mua bộ phát và thu vô tuyến, trò chuyện liên tục bằng giọng nói hoặc mã Morse trên khắp thế giới. Để tham gia, ông phải vượt qua một loạt câu hỏi về lý thuyết vô tuyến và sau đó là một bài kiểm tra về mã Morse. Với sự thông minh và ham học của mình, ông đã thành công gia nhập và trở thành điệp viên vô tuyến tự phát trẻ tuổi nhất (kỷ lục tại thời điểm đó là một người mới 11 tuổi vài tháng). Edward cảm thấy hạnh phúc khi có thể giao tiếp với mọi người trong cộng đồng này, những người có thể ở bất cứ nơi nào trên trái đất với sức mạnh của Internet thời kỳ đầu - điều tiêu thụ điện năng ít hơn cả một chiếc bóng đèn cầy.
Tuy nhiên, trong thời gian này, gia đình của Edward đột nhiên phải đón thêm 10 thành viên mới từ nước ngoài chuyển đến. Những khó khăn về sinh hoạt và tài chính do tình trạng quá tải này đã trở thành động lực khiến Edward phải nghĩ ra cách để kiếm tiền và trở thành một người thành đạt.
Thách thức trước cánh cửa đại học
Vào mùa hè năm 1948, tức ba năm sau khi chiến tranh kết thúc, cha mẹ của Edward ly hôn. Đó là thời điểm khó khăn khi Edward phải đối mặt với việc làm thế nào để kiếm đủ tiền để đi đại học. Ông không nhận được học bổng và cũng không được hỗ trợ từ gia đình. Tuy nhiên, ông nghe được rằng Hiệp hội Giáo viên Vật lý tổ chức một kỳ thi vật lý cho học sinh trung học trên khắp Nam California. Mặc dù không chuyên sâu về vật lý và chỉ còn vài tháng để chuẩn bị, nhưng Edward quyết định tự ôn và nhờ vào những năm thí nghiệm với điện, cơ học, lực và điện tử, ông đã dễ dàng vượt qua phần lý thuyết.
Edward đạt điểm số 931/1000, vượt xa vị trí thứ hai khoảng năm sáu mươi điểm, trở thành người duy nhất ngoài hệ thống trường thành phố Los Angeles lọt vào danh sách người chiến thắng.
Sự kết nối với khoa học vật lý và hóa học
Vào năm 1949, khi bước sang tuổi 17, Edward bắt đầu học đại học chuyên ngành hóa học tại Đại học California, Berkeley. Với gia đình đã ly hôn, mẹ ông bán nhà và chuyển đi, đồng thời đưa em trai 12 tuổi vào học quân sự. Edward phải tự lo về chi phí học phí, thức ăn, chỗ ở và quần áo chỉ với số tiền trợ cấp từ cha mẹ và việc làm thêm. Vào những ngày Chủ nhật, khi không có thức ăn ở nhà trọ, ông tìm đến nhà thờ để nhận thức uống miễn phí.
Các môn học cơ bản như vật lý và hóa học được giảng dạy trong những lớp học lớn với hàng trăm sinh viên, do các giáo sư có uy tín và chất lượng giảng dạy cao. Tuy nhiên, bất bình trong công tác giảng dạy và chấm điểm ở ngành hóa học đã khiến Edward không tiếp tục học môn này ở kỳ học thứ hai và quyết định chuyển sang học vật lý.
Quyết định này đã thay đổi hoàn toàn hướng đi của Edward trong tương lai. Chuyển trường và chuyên ngành đã mở ra những cánh cửa mới cho Edward, vì niềm đam mê và tương lai của ông thuộc về vật lý và toán học.
