Buzz
Ở tuổi 60, ông Phạm Đình Đoàn đã đạt được nhiều thành công, trong đó có việc thay đổi cách tiếp cận của Land Rover tại Việt Nam, đồng thời đã chuẩn bị cho sự kế thừa của thế hệ trẻ.
Xin chào ông, cảm ơn ông đã rảnh rỗi để tham gia phỏng vấn trong những ngày Tết này. Tại lễ khai trương trung tâm trưng bày mới của Land Rover tại Hà Nội, ông tiết lộ rằng “đã đàm phán thành công với các đối tác và dự kiến sẽ giới thiệu thêm các hãng ô tô mới trong vòng 3 đến 5 năm tới”. Ông có thể chia sẻ thêm về kế hoạch này không ạ?
Xin chào quý vị. Đầu tiên, tôi muốn nói rằng nhu cầu về ô tô ở thị trường Việt Nam, đặc biệt là đối với các dòng xe sang, đang ngày càng tăng cao. Hiện nay, trong lĩnh vực ô tô nói chung, có rất nhiều nhãn hiệu lớn. Nhưng với các dòng xe sang, các yêu cầu và tiêu chuẩn đều cao hơn một chút. Phú Thái Mobility sẽ tập trung vào các dòng xe sang.
Trước hết, chúng tôi đang phân phối Land Rover và Jaguar. Sau đó, chúng tôi sẽ mở rộng hơn với các thương hiệu khác thông qua liên doanh và tiếp tục tập trung vào các dòng xe sang.
Năm 2023 đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là trong lĩnh vực xe hơi. Dự báo cho năm 2024 vẫn tiếp tục gặp phải nhiều biến động và khó khăn về kinh tế. Vậy điều gì đã thúc đẩy quyết định mở rộng kinh doanh trong lĩnh vực ô tô của ông và Phú Thái Mobility?
Khi mở rộng kinh doanh cùng các đối tác, chúng tôi đã nghĩ đến chiến lược dài hạn.
Dĩ nhiên, trong tình hình ngắn hạn, chúng ta đang gặp khó khăn. Chúng ta đều biết rằng doanh số của thị trường ô tô Việt Nam đã giảm khoảng 30% trong năm 2023 vừa qua.
Tuy nhiên, đối với một số dòng xe sang như Land Rover, chúng tôi không gặp nhiều giảm sút như vậy. Mặc dù doanh số không tăng lên nhưng vẫn duy trì ở mức ổn định. Điều này cho thấy nhu cầu mua xe sang trên thị trường vẫn ổn định. Dựa trên điều này, chúng tôi quyết định tập trung nhiều hơn vào các dòng xe sang.
Trước đó, câu chuyện về việc 'Caterpillar ký hợp đồng với cá nhân của ông chứ không phải với Tập đoàn Phú Thái vì họ tin tưởng vào cá nhân chủ doanh nghiệp' đã rất nổi tiếng. Ông có tái diễn điều này khi đàm phán với các đối tác khác, đặc biệt trong lĩnh vực xe hơi không?
Theo tôi, không chỉ trường hợp của Caterpillar với tôi mà hầu hết các đại lý lớn trên thế giới đều ký hợp đồng với cá nhân, với góc độ cá nhân.
Từ đó, có thể nhận thấy vai trò của cá nhân trong một doanh nghiệp là vô cùng quan trọng. Đối tác mong muốn tìm kiếm những người có tư duy chiến lược, có văn hoá hoặc có tầm nhìn lớn về các hãng. Tóm lại, tôi nghĩ rằng đó là tiêu chí cần thiết đối với các doanh nhân.
Trong thời đại của sự hội nhập và quốc tế hóa, chúng ta cần có quan điểm làm việc chuyên nghiệp, minh bạch, trung thực và win-win, với tầm nhìn dài hạn. Những yếu tố đó sẽ tạo ra thế hệ doanh nhân mà nói cụ thể hơn là những doanh nhân liêm chính. Các doanh nghiệp nước ngoài mong muốn hợp tác với những doanh nhân như vậy, họ mong muốn kinh doanh đúng luật, bài bản và bền vững...
Ông đề cập đến yếu tố 'dài hạn', và trong những câu chuyện trước đó, ông không bao giờ nhấn mạnh đến việc phải làm mọi việc nhanh chóng mà cần phải có tầm nhìn lâu dài và chờ đợi cơ hội. Thế giờ đây, thưa ông?
Khi làm việc với các tập đoàn lớn trên thế giới, tôi đã học được cách tính toán 'PnL', tức là lãi và lỗ, không chỉ trong 1, 3 hoặc 5 năm, mà trong dài hạn. Điều mà tôi muốn nói ở đây không phải là trong một khoảng thời gian quá lớn, nhưng ít nhất họ biết rằng khoản đầu tư này, khoản hợp tác này hoặc hướng đi kinh doanh này có đáp ứng được mục tiêu lâu dài của doanh nghiệp hay không.
Tôi tin rằng khi làm việc nhanh, chúng ta sẽ không tạo ra những nền tảng vững chắc. Phần lớn người làm việc nhanh đều dễ gặp phải trục trặc trong quá trình làm việc.
Nói chung, ai cũng muốn làm nhanh. Chúng tôi cũng không phải ngoại lệ. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết là phải có một nền tảng vững chắc về con người, tài chính và nhiều yếu tố khác nữa, để doanh nghiệp có thể phát triển bền vững.
Có một câu ông nói rất ấn tượng với tôi, đó là “thành công cần bắt đầu từ những ước mơ lớn”. Vậy với ngành công nghiệp ô tô Việt Nam nói chung, cũng như với Land Rover và các thương hiệu xe mới mà Phú Thái Mobility sắp phân phối nói riêng, giấc mơ lớn đó sẽ là thế nào?
Chính tên gọi Phú Thái Mobility cũng đã phần nào thể hiện giấc mơ lớn của chúng tôi. Chúng tôi mong muốn đây không chỉ là việc di chuyển bằng ô tô mà còn nhiều hơn nữa. Chúng tôi sẽ mở rộng sang nhiều lĩnh vực di chuyển khác, bao gồm cả xe máy, xe đạp điện hoặc bất kỳ phương tiện nào khác. Tất nhiên, chúng tôi sẽ có kế hoạch từng bước để thực hiện điều này, phải điều chỉnh theo nhu cầu của thị trường vào thời điểm phù hợp.
Đối với Land Rover, mọi người có thể thấy ở các trung tâm trưng bày mới được xây dựng theo một quy chuẩn hiện đại nhất thế giới. Việt Nam là quốc gia đầu tiên thực hiện điều này, làm một ví dụ rất tích cực về việc xây dựng một trung tâm trưng bày, showroom xe đạt chuẩn như vậy.
Ban trước ông đã nói về “win - win”. Trước đây, ông thường nhắc đến “3 Win”, bao gồm lợi ích của nhà đầu tư, đối tác và lợi ích xã hội. Vậy tình hình này thế nào ở Land Rover Việt Nam và các thương hiệu khác mà ông và Phú Thái Mobility đang nhắm tới?
Trong quá trình kinh doanh, chúng tôi luôn tuân thủ pháp luật và tập trung vào việc cung cấp dịch vụ tốt nhất cho khách hàng.
Chúng tôi đã phải rất cố gắng để thuyết phục đối tác đến Việt Nam. Đôi khi mất đến 3 hoặc 4 năm mới thuyết phục họ tham gia. Nhưng loại hình hoạt động này mang lại lợi ích cho xã hội Việt Nam. Ví dụ, khi thuyết phục đối tác trong ngành y tế từ Nhật Bản đến Việt Nam, tôi cảm thấy rất hạnh phúc vì điều đó sẽ cải thiện sức khỏe cho người dân Việt Nam.
Tóm lại, chúng tôi luôn tin rằng sự phát triển bền vững phải đi đôi với lợi ích của cộng đồng. Sự phát triển của chúng tôi phải đồng điệu với phát triển kinh tế của đất nước.
Với Phú Thái, điều quan trọng là sự minh bạch tuyệt đối và ý thức cao về tuân thủ pháp luật. Các công ty thuộc Phú Thái đều được kiểm toán bởi Big 4. Điều này giúp chúng tôi duy trì lòng tin từ đối tác.
Đối với Land Rover, khi làm việc với Phú Thái Mobility, chúng tôi luôn tuân thủ pháp luật Việt Nam, bao gồm cả việc đóng thuế. Điều này rất quan trọng đối với chúng tôi.
Chúng tôi tự hào khi Phú Thái Cat, một thành viên của Tập đoàn Phú Thái, là một trong 1.000 công ty nộp thuế lớn nhất tại Việt Nam. Điều này đóng góp vào sự phát triển của đất nước và cộng đồng.
Câu chuyện khởi nghiệp của ông sẽ là nguồn cảm hứng lớn cho các bạn trẻ. Để nói về thành công của mình, có rất nhiều thử thách và trải nghiệm khác nhau. Tuy nhiên, dấu mốc quan trọng nhất trong sự nghiệp của tôi là gì?
Khi bắt đầu khởi nghiệp, tôi không ngờ doanh nghiệp sẽ phát triển đến như vậy. Ban đầu, giấc mơ của tôi chỉ là có được một triệu USD. Điều này cho thấy rằng mọi doanh nghiệp đều bắt đầu từ những mục tiêu nhỏ và từ đó dần dần phát triển lớn mạnh.
Để dễ hình dung hơn về số 1 triệu USD ấy, hãy nghĩ xem. Vào năm 1994, tôi có khoảng 3.600 USD. Khi đó, chỉ cần có 10.000 USD là đã rất lớn. Số 1 triệu USD thì quả là khủng khiếp. Trong hoàn cảnh đó, có lẽ đã đủ cho mình sống sung sướng, chi tiêu mỗi tháng một ít, nhưng vẫn chưa đủ.
Tôi từng nói với anh Trương Gia Bình ở FPT rằng xưa kia chỉ mong có mấy triệu USD từ xuất khẩu phần mềm. Nhưng giờ thì FPT đã xuất khẩu cả tỷ USD mà vẫn thấy chưa đủ.
Người ta có câu “What will be, will be”, nghĩa là “Cái gì sẽ đến, sẽ đến”. Cứ cố gắng phát triển, hoàn thiện thì sẽ tìm được đích đến.
Chặng đường khởi nghiệp và xây dựng doanh nghiệp lớn không dễ dàng. Có thời gian gặp khó khăn, đặc biệt là về tài chính và quản lý dòng tiền. Đây là thách thức lớn với nhiều doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay.
Đây là bài học quý báu, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt ngày nay. Cả doanh nghiệp của tôi và các doanh nghiệp khác ở Việt Nam đều cần cẩn trọng.
1 triệu USD là ước mơ xưa. Bây giờ, ông nghĩ về con số nào?
Hiện tại, tôi ước mơ trở thành tỷ phú như nhiều doanh nhân phương Tây, người làm việc minh bạch, tuân thủ pháp luật và trở thành tỷ phú.
Ông từng nói: “Cuộc đời như cuộc đua 'Đường lên đỉnh Olympia'. Mỗi giai đoạn là một mốc: 25 tuổi bắt đầu, 30 tuổi vượt khó khăn, 40 tuổi tăng tốc, 50 tuổi về đích, 60 tuổi chuyển giao”. Vậy sự chuyển giao này với ông như thế nào?
Khi tôi bước sang tuổi 60, doanh nghiệp nước ngoài cũng rất quan tâm đến kế hoạch chuyển giao. Tôi đã giới thiệu con trai lớn của mình cho họ và họ đã thẩm định kỹ lưỡng trước khi nhận định con trai tôi phù hợp.
Ở tuổi 60, kế hoạch về kế nghiệp là rất quan trọng. Đối tác chỉ quan tâm rằng mình đã có kế hoạch và người kế nghiệp là ai.
Mình phải có kế hoạch cho sự chuyển giao ở tuổi 60. Người kế nghiệp không cần phải là con của mình, miễn là đã lên kế hoạch và đối tác có tin tưởng vào sự chuẩn bị của mình.
Xin lỗi nếu câu hỏi này riêng tư một chút. Liệu trong gia đình ông có trường hợp con không thích ngành do bố mẹ theo đuổi? Làm thế nào để biết con phù hợp với kế hoạch chuyển giao?
Hiện tại, tôi cũng là Chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp Gia đình Việt Nam và thấy các doanh nghiệp gia đình lớn khác cũng đang lo lắng về việc chuyển giao.
Giữa hai thế hệ luôn có khoảng cách. Để chuyển giao thành công, cần có sự đồng thuận của cả hai thế hệ F1 và F2. Tôi luôn hòa mình vào các quyết định cùng con cái, coi họ như bạn bè, tôn trọng và dần dần hướng dẫn họ về hướng nghiệp. Có khi cần mất đến 10 hoặc 15 năm để chuyển giao thành công.
Trước đây, tôi đã phải vượt qua nhiều khó khăn, làm chi tiết rất nhiều thứ để hiểu sâu về doanh nghiệp. Nhưng liệu thế hệ kế nhiệm có đủ ý chí để làm điều đó không?
Cứ tưởng tượng, ngày xưa tôi bước từ ruộng lên bờ, nhưng giờ đây doanh nghiệp không chỉ ở trên bờ mà còn ở trên đỉnh núi. Tôi muốn con cái từ trên đồi leo lên núi, có nghĩa là họ cần có tầm nhìn, suy nghĩ và kế hoạch lớn hơn.
Tôi không ép buộc con cái phải trải qua như tôi. Việc chuyển giao hoặc đào tạo kế nghiệp cho các bạn trẻ có điều kiện sẽ khác so với những người không có điều kiện. Quan trọng nhất là họ nhận được sự tôn trọng và phải có kế hoạch đào tạo. Điều này đã được thấy rõ ở nhiều gia đình tỷ phú trên thế giới khi họ chuyển giao xuống thế hệ kế cận một cách chuyên nghiệp.
Phải thừa nhận, việc chuyển giao doanh nghiệp trong gia đình không phải lúc nào cũng dễ dàng. Đôi khi, việc tìm đến các công ty tư vấn quốc tế là một giải pháp hữu ích. Họ có thể tư vấn, hướng dẫn thế hệ trẻ để tiếp quản doanh nghiệp gia đình một cách hiệu quả nhất.
Cảm ơn ông đã chia sẻ. Chúc những kế hoạch và dự định của ông thành công trong năm tới và trong các năm tiếp theo.
