Buzz
Những đứa con trong gia đình của nhà văn Nguyễn Thi liên kết chặt chẽ với không khí của những ngày kháng chiến chống đế quốc Mỹ mạnh mẽ và tráng lệ. Câu chuyện kể về những đứa con trưởng thành trong gia đình mang dấu ấn sâu sắc của cách mạng, tôn vinh những giá trị truyền thống của quê hương. Mỗi nhân vật trong tác phẩm đều thể hiện một cách xuất sắc những phẩm chất, cá tính của con người Nam Bộ mạnh mẽ và kiên cường, gắn bó với gia đình, quê hương, trung thành với cách mạng. Tác phẩm được xây dựng dựa trên cấu trúc truyện ngắn hiện đại: là một chuỗi hồi ức của anh tân binh Việt, xen kẽ giữa quá khứ và hiện tại, nối liền một cách tự nhiên tình cảm gia đình – quê hương – cách mạng. Không gian giàu kịch tính và thời gian nghệ thuật của tác phẩm tạo ra sự đa chiều của những câu chuyện kể không theo trình tự tuyến tính mà có sự sắp xếp hợp lý, tạo ra sự kết nối rộng lớn. Quanh nhân vật chính là hai chị em Chiến và Việt cũng như hệ thống nhân vật gắn bó với nhau trong tình ruột thịt, có những điểm chung như chảy trong dòng huyết thống, nhưng mỗi người lại có một cái tôi riêng biệt. Chính những đặc điểm đó đã giúp tác phẩm tái hiện thành công bản sắc của những con người quê hương Nam Bộ giàu lòng yêu nước, căm thù kẻ thù, đồng lòng với cách mạng. Dường như anh chiến sĩ Việt đã thừa hưởng được từ thế hệ trước đó, chú Năm và mẹ, hành động dũng cảm gan góc và lòng say mê khao khát đánh đuổi giặc. Trong các nhân vật được tái hiện, chú Năm và mẹ được miêu tả với những nét riêng biệt độc đáo.
Những nhân vật trong gia đình được giới thiệu gắn với hình ảnh đậm chất quê hương và những kí ức cụ thể trong tuổi thơ rộn ràng của anh tân binh Việt. Chiến đấu trong cuộc chiến chống giặc Mỹ, bị thương, lạc mất đồng đội, người chiến sĩ ấy trong lúc tỉnh táo nhớ về những hình ảnh thân thương nhất từ thời thơ ấu. Dường như đó là nguồn năng lượng giúp anh vượt qua cái chết, tìm lại sự sống, tìm lại đồng đội. Những con người trong gia đình Việt kết nối với những kỷ niệm thiêng liêng và cảm động, làm sống lại cả một quá khứ đầy yêu thương và oán hận: chị Chiến, mẹ, chú Năm. Theo một cách nhìn rộng, họ cũng là những đứa con trong gia đình lớn: cách mạng.
Tất cả những con người ấy đều chia sẻ cùng một lòng căm thù sâu sắc với kẻ thù, vì những tội ác mà chúng gây ra với người thân trong gia đình. Kết nối với miền đất quê hương, những con người ấy còn là những người giàu lòng trung thành, lòng yêu nước với cách mạng vì cách mạng đã mang lại cho họ một cuộc sống mới thực sự. Dường như anh chiến sĩ Việt đã học hỏi từ thế hệ trước đó, chú Năm và mẹ, hành động dũng cảm và lòng say mê khát vọng tiêu diệt kẻ thù. Trong những nhân vật được mô tả, chú Năm và mẹ được phác thảo với những đặc điểm riêng biệt và độc đáo.
Nét đặc biệt độc đáo ở người đàn ông này là có sổ ghi chép chuyện gia đình. Cuốn sổ ghi chép đầy đủ những chi tiết của nhiều thế hệ, là minh chứng cho tấm lòng hiền hậu của ông. Đây cũng là những trang ghi chép về tội ác của kẻ thù, về những chiến công của từng thành viên, như một cuốn nhật ký. Ông chính là một phần của lịch sử sống, khi gửi gắm, nhắn nhủ cho hai chị em Chiến và Việt: “cuộc đời gia đình chúng ta vô cùng dài lớn, để rồi chú sẽ chia sẻ mỗi người một phần và ghi chép vào đó…”. Nhân vật đã thể hiện sự đẹp đẽ của tấm lòng thép, ý thức trách nhiệm của thế hệ đi trước.
Mẹ của Chiến và Việt là sự kết hợp của những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Nam bộ anh hùng trong cuộc chiến kháng chiến. Những ấn tượng mà tác giả tạo ra về nhân vật này là về tính gan góc từ thời con gái. Người phụ nữ đã đối mặt với thử thách khốc liệt khi kẻ thù giết chồng, nhưng bà đã vượt qua đau thương để nuôi dạy con cái lớn lên trưởng thành. Hình ảnh người mẹ đương đầu với súng quân thù như một bà mẹ chim non che chở con cái, khiến kẻ thù phải sợ hãi trước ánh mắt kiên cường của người mẹ. Nuôi con và con của đồng chí, bà là biểu tượng của lòng hy sinh vô bờ bến, tương trợ thầm lặng, hi sinh với đời sống, với sự đau thương được chôn giấu trong những giọt nước mắt yên bình. Trong tâm hồn của người phụ nữ ấy là tình yêu mãnh liệt, ý chí không khuất phục và lòng dũng cảm sẵn sàng hy sinh, đổi mạng sống cho cách mạng.
Hai chị em Chiến và Việt đã được thừa hưởng tất cả những phẩm chất tốt đẹp từ thế hệ trước, được hình thành từ truyền thống gia đình, từ hoàn cảnh đặc trưng: tôn trọng cha mẹ, cùng chia sẻ công việc cách mạng, yêu quý quê hương. Không phải ngẫu nhiên mà hai chị em đã cùng tham gia tòng quân một ngày, để báo thù cho cha bị kẻ thù giết, mẹ bị thù địch sát hại. Trong hoàn cảnh khó khăn của cuộc chiến, biết căm thù cũng là một phẩm chất cần thiết, bởi căm thù giặc tàn phá quê hương, sát hại người thân cũng là một biểu hiện sâu sắc của tình yêu với quê hương, gia đình! Bởi vậy đêm tòng quân không chỉ có hai chị em tranh nhau ghi danh mà cả những thanh niên khác trong làng cũng đua nhau đăng ký tòng quân, cho thấy sự đồng lòng của cộng đồng trẻ thời chiến tranh.
Kí ức của Việt liên quan đến hình ảnh của chị Chiến, với những kỷ niệm tuổi thơ trong sáng của hai chị em. Cô gái đó có tính cách riêng, có những đặc điểm giống mẹ, dũng cảm, siêng năng, trách nhiệm. Hai chị em gần nhau tuổi nên có thời gian còn rất trẻ, nhưng khi cãi vã thì chị luôn nhường em. Khi tham gia công việc cách mạng, Chiến tỏ ra mạnh mẽ hơn Việt. Những mất mát đau buồn đã khiến cô gái ấy trưởng thành sớm, nhưng không làm mất đi tính nữ tính trong tâm hồn. Mỗi khi Chiến luôn tỏ ra dễ thương như những cô gái mới lớn thường làm. Câu chuyện của hai chị em trước đêm tòng quân đã chứng tỏ khả năng thay thế, thay thế vai trò của mẹ để chăm sóc em, khiến cậu em ngạc nhiên trước sự trưởng thành của chị.
Một trong những cảnh trong truyện gây nhiều cảm xúc cho độc giả là hình ảnh hai chị em trước đêm tòng quân mang bàn thờ mẹ đến gửi chú Năm. Hai chị em đã làm cho chú phải kinh ngạc về sự trưởng thành ở tuổi trẻ. Điều này thể hiện rằng những đứa con trong gia đình cách mạng này đã nhận thức rõ ràng chỉ có việc tham gia vào cuộc chiến mới có thể trả được mối thù của quê hương. Việc bảo vệ gia đình và quốc gia, những lời động viên từ chú Năm dành cho hai chị em cũng minh chứng niềm tin vào thế hệ trẻ trong thời kỳ kháng chiến.
Mọi diễn biến trong câu chuyện là sự triển khai của những ký ức của Việt, nhân vật chính của tác phẩm. Anh chiến sĩ từng là đứa trẻ gan dạ, chứng kiến cảnh kẻ thù giết cha, nhưng vẫn dũng cảm lao tới nhằm đấm đầu chúng. Được dạy dỗ từ khi còn nhỏ, Việt cũng đã biết cảnh giới, dùng ná cao su như một cách báo hiệu khi có sự chuyển động. Tính cách hồn nhiên của một cậu bé mới lớn thể hiện qua sự kiêu căng, luôn muốn vượt trội hơn người khác, nhưng sâu thẳm trong tâm hồn là tình yêu thương đối với gia đình, tự hào về truyền thống quê hương. Những lần mất ý thức của Việt giữa chiến trường bùng nổ xác địch đã giúp anh có thêm sức mạnh của tình thương, vượt qua cái chết để trở lại với đội ngũ. Nguyễn Thi đã thành công khi không chỉ tập trung vào những chiến công của anh chiến sĩ mà còn tập trung vào vẻ đẹp nhân văn trong tâm hồn của người cầm súng. Vẻ đẹp ấy là sự kết hợp của ý chí, quyết tâm và trên hết là tình yêu thương với người thân và sau này là tình cảm hòa mình với đồng chí đồng đội như trong một gia đình.
Tác phẩm thành công khi mang lại cho người đọc cái nhìn sâu sắc về cuộc sống ở miền Nam dũng cảm và đau thương trong những ngày kháng chiến chống Mỹ. Đặc biệt, bằng cách hiểu biết sâu sắc về bản tính của người dân Nam Bộ yêu nước, tác giả đã tạo ra những nhân vật đơn giản nhưng đẹp đẽ, có tầm vóc phi thường của con người trong thời kỳ chiến đấu chống Mỹ. Giọng văn giản dị, đối thoại tự nhiên và nghệ thuật xây dựng tính cách độc đáo đã để lại ấn tượng sâu sắc về những đứa con trong gia đình cách mạng. Đồng thời, tác phẩm còn phản ánh một cách sâu sắc về sự trưởng thành của thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc chiến đấu. Vẻ đẹp ấy là hiện thân của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, sức mạnh của chiến thắng của nhân dân Việt Nam, một phẩm chất cao quý để lại dạy bảo cho thế hệ sau.
