Yêu cầu bài tập
Phản ánh về tượng hình thiên nhiên và con người Việt Bắc qua đoạn thơ: 'Khi trở về, ta vẫn nhớ về mình... tình thương trọn vẹn' trong tác phẩm Việt Bắc
Giải thích chi tiết
Việt Bắc là một trong những bài thơ xuất sắc nhất của Tố Hữu. Những dòng thơ như làn hát tình yêu sâu sắc dành cho Việt Bắc - quê hương của cuộc chiến tranh chống Pháp của dân tộc Việt Nam. Trong đó, ngoài việc vẽ lên những bức tranh anh hùng, sử thi về cuộc sống hàng ngày thân thương, gần gũi, câu thơ còn được bao bọc bởi vẻ đẹp thiên nhiên tươi đẹp tuyệt vời:
Ta về, mình có nhớ ta
Ta về, ta nhớ những hoa cùng người
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ ai - tiếng hát ân tình thủy chung.
Trong cùng một đoạn thơ ngắn nhưng từ “nhớ” đã được lặp lại năm lần. Nỗi nhớ hiện hữu từ đầu đến cuối. Hai dòng đầu là lời kêu gọi, “nhắc nhở”: ta có nhớ không? Riêng tôi, tôi vẫn nhớ! Cách gọi mời gợi lên sự thân thiết, tình cảm sâu sắc. Ta và mình, dù hai nhưng lại là một, dù một nhưng lại là hai. Người ra đi nhớ điều gì? Việt Bắc có gì để nhớ, để yêu? Câu thơ đã trình bày rất rõ?
Ta về, ta nhớ những hoa cùng người
Núi rừng, phong cảnh Việt Bắc được ví như “hoa”. Nó tươi thắm, rực rỡ và “thơm mát”. Trong bức tranh thiên nhiên ấy, hình ảnh con người hiện lên giản dị, chân chất, mộc mạc mà cao đẹp vô cùng! Con người và thiên nhiên gắn kết với nhau, tạo nên cái phong cách riêng của Việt Bắc.
Cuộc sống ở đất nước được mô tả qua các mùa bằng những hình ảnh, chi tiết chọn lọc, đặc trưng. Mỗi mùa mang một hương vị đặc biệt.
Mùa đông, rừng xanh biếc, những bông hoa chuối “đỏ tươi” và ánh nắng vàng rực rỡ. Xuân tới, khu rừng trở nên sáng sủa bởi màu trắng của hoa mơ. Hè đến, có ve kêu và có “rừng phách đổ vàng”. Khi thu về, thiên nhiên sáng lên bởi ánh trăng vàng dịu dàng. Đoạn thơ chứa đựng những màu sắc sáng bừng, rực rỡ: xanh, đỏ, vàng, trắng... Những gam màu đó ảnh hưởng mạnh mẽ đến giác quan của người đọc. Đọc các dòng thơ của Tố Hữu, người đọc cảm nhận như đang chiêm ngưỡng một bức tranh sống động. Trong đó, sử dụng màu sắc một cách hài hòa tự nhiên làm nổi bật vẻ đẹp của núi rừng Việt Bắc.
Thời gian chuyển động mượt mà qua các dòng thơ. Nó đi những bước chắc chắn, kiên định, khiến người đọc không cảm nhận được sự chuyển mùa. Thiên nhiên Việt Bắc cũng được mô tả theo chiều dọc của thời gian. Buổi sáng hoa “mơ nở trắng rừng”, buổi trưa nắng vàng rực rỡ và khi đêm buông xuống, trăng soi sáng khắp nơi... Núi rừng Việt Bắc như một thế giới đang thay đổi liên tục...
Và vẻ đẹp tuyệt vời, đáng yêu đó trở nên hoàn hảo hơn, sinh động hơn khi xuất hiện hình ảnh của con người. Họ làm phong cảnh trở nên lung linh hơn, như một bông hoa đẹp nhất, mang hương thơm ngào ngạt nhất. Mỗi dòng thơ mô tả cảnh đẹp đều đi kèm với một dòng thơ mô tả con người. Cảnh vật và con người hoà quyện với nhau một cách hài hòa. Đó là những con người làm việc, sống hết mình, say mê với công việc của mình. Kẻ “dao gài thắt lưng”, người “đan nón”, “cô em gái hái măng một mình” và tiếng hát ân tình của ai đó vang lên giữa đêm rừng núi sôi động... Hình ảnh con người làm cho vẻ đẹp của thiên nhiên trở nên rực rỡ hơn. Chính họ là nguồn cảm hứng cho sự nhớ nhung của người ở lại, người ra đi. Đọc dòng thơ, người đọc cảm nhận được vẻ đẹp bình dị, trong sáng của tâm hồn người Việt Bắc. Ở đó, họ chia sẻ với nhau bằng tình yêu thương đậm sâu, chân thành, bằng tình thủy chung “trước sau như một”. Họ nuôi dưỡng chiến sĩ, nuôi dưỡng cách mạng, nuôi dưỡng cuộc chiến của dân tộc... Những người Việt Bắc, dù bình dị nhưng lại thật anh hùng.
Thương nhau chia củ sắn lùi
Bát cơm chia đều, chăn ấm bao che
Đã từng san sẻ những niềm vui, khó khăn, nỗi buồn như vậy! Ta, mình làm sao có thể quên nhau được. Tình yêu thương đó đã thấm sâu vào tận tâm hồn người ở lại, người ra đi. Vì thế, khi đi, sự nhớ mong là điều không thể phai mờ trong lòng, là tình cảm của tác giả.
Âm điệu của lục bát nhẹ nhàng mà sâu lắng. Toàn bộ bài thơ chứa đựng niềm tin vào cuộc sống, niềm vui và niềm tin vào cuộc sống. Nó truyền tải âm điệu trữ tình, thể hiện tình yêu với thiên nhiên, con người và tình yêu nước của Tố Hữu. Cuối đoạn thơ, tiếng hát ngọt ngào vang lên, khơi gợi ký ức đẹp đẽ. Những ký ức đó theo dấu chân người đi và vẫn luôn âm thầm ở trong lòng người ở lại...
Các dòng thơ của Tố Hữu có tính chất tổng quát cao so với cả bài thơ. Lời thơ giản dị nhưng sâu lắng thể hiện sự rung động chân thành trước vẻ đẹp của núi rừng và con người Việt Bắc. Nỗi nhớ trong thơ của Tố Hữu đã xâm nhập vào tâm hồn của người đọc, như một khúc ca ngọt ngào để lại trong lòng ta những cảm xúc sâu sắc, dịu dàng