Phân biệt các dấu hiệu của trầm cảm sau khi sinh ở phụ nữ

1. Nguy hiểm của trầm cảm sau khi sinh

Trầm cảm là một vấn đề tâm lý phổ biến ở nam và nữ trong xã hội hiện đại. Trong trường hợp của phụ nữ sau sinh, tâm lý thường không ổn định và dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài, dẫn đến nguy cơ mắc trầm cảm cao.

Trầm cảm là một bệnh nguy hiểm đối với sức khỏe tinh thần

Theo các chuyên gia y tế, phụ nữ có thai hoặc đang mang thai lần đầu đều có thể mắc phải trầm cảm. Tỷ lệ phụ nữ sau sinh bị trầm cảm chiếm khoảng 20% và đang tăng dần theo thời gian. Ban đầu, triệu chứng thường nhẹ nhàng nhưng sau này có thể trở nên nặng nề, dẫn đến suy nghĩ và hành vi không bình thường.

Trong những trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể có ý định hoặc thực hiện các hành vi tự tử hoặc làm hại cho bản thân và con cái. Trầm cảm là một vấn đề rất nguy hiểm và liên quan đến tính mạng của nhiều người. Do đó, người thân cần chăm sóc và hỗ trợ phụ nữ sau sinh để ngăn chặn những tác động tiêu cực lên tâm lý.

2. Nguyên nhân của bệnh

Cho đến hiện tại, nguyên nhân chính gây ra trầm cảm sau sinh vẫn chưa được xác định rõ ràng. Đây là một bệnh phức tạp do nhiều yếu tố ảnh hưởng bao gồm tâm lý, thể chất, môi trường sống và tinh thần. Một số nghiên cứu đã chỉ ra một số nguyên nhân có thể gây ra trầm cảm sau sinh như:

2.1. Thay đổi tâm lý - không ổn định

Phụ nữ sau sinh thường trở nên nhạy cảm hơn với áp lực từ việc thay đổi vai trò trong gia đình và chăm sóc con cái. Thiếu sự chăm sóc và quan tâm từ người thân, đặc biệt là chồng, có thể dẫn đến tình trạng rối loạn cảm xúc, cảm thấy mệt mỏi và chán nản. Có thể phát sinh các cảm xúc tiêu cực và hành vi không kiểm soát như tự sát hoặc khóc không ngừng.

Tâm trạng nhạy cảm - luôn không ổn định

2.2. Sự thay đổi sudden của hormone

Gây ra sự biến đổi trong não bộ, dẫn đến thay đổi tâm trạng và gây ra sự suy giảm sức khỏe. Người bệnh thường gặp khó khăn trong việc ngủ và nếu không được nghỉ ngơi, tình trạng này sẽ trở nên nghiêm trọng hơn.

Ngoài các yếu tố tâm lý, một số vấn đề về sức khỏe cũng có thể góp phần vào việc phát sinh trầm cảm ở phụ nữ sau sinh.

• Phụ nữ sau sinh thường mắc bệnh giảm tiểu cầu, một trong những dấu hiệu của trầm cảm.

• Sau khi sinh con, cơ thể phụ nữ thường thiếu hụt vitamin B12.

Thiếu hụt vitamin B12 cũng góp phần vào sự phát sinh của bệnh

• Rối loạn gen lặn ở một số nhiễm sắc thể có thể dẫn đến triệu chứng của trầm cảm ở phụ nữ sau sinh.

• Tác dụng phụ của một số loại thuốc: Các loại thuốc kháng sinh thường được sử dụng cho phụ nữ sau sinh có thể gây ra những tác dụng phụ như loạn thần, đặc biệt là Metronidazol. Hoặc Dopamine có thể làm giảm lượng sữa mẹ tiết ra và gây ra các triệu chứng loạn thần. 

3. Các biểu hiện thường gặp ở bệnh nhân

Trước những thay đổi tâm lý sau sinh, người thân cần chăm sóc và quan tâm để giảm bớt áp lực và suy nghĩ tiêu cực cho phụ nữ. Theo dõi tâm trạng của mẹ trong 3 tuần đầu sau sinh vì đây là thời điểm phát triển triệu chứng trầm cảm. Triệu chứng thường xuất hiện bất kỳ lúc nào trong ngày và kéo dài trong nhiều ngày, bao gồm:

• Thường cảm thấy buồn chán và mệt mỏi mà không rõ nguyên nhân. Cảm giác trống rỗng và mệt mỏi với mọi việc, kể cả những việc nhẹ nhàng nhất. 

• Dễ khóc và thường khóc nhiều, thường khóc một mình và không biết lý do.

• Luôn ở trạng thái lo sợ hoặc cảm thấy sợ hãi thường xuyên.

Dễ cảm thấy lo lắng dù không có nguy hiểm

• Dễ cáu gắt: Tâm trạng không ổn định khiến họ trở nên dễ cáu gắt, luôn cảm thấy không hài lòng và khó chịu với mọi thứ. Điều này khiến họ dễ mất kiểm soát trong hành vi và lời nói của mình.

• Khó ngủ, mất ngủ, hoặc ngủ quá nhiều: thường giấc ngủ không sâu, khó đi vào giấc ngủ và dễ bị thức dậy. Một số trường hợp, bệnh nhân lại ngủ rất nhiều.

• Kém tập trung, luôn do dự và khó đưa ra quyết định cho các vấn đề.

• Mất hứng thú: không cảm thấy hứng thú với bất kỳ điều gì, thậm chí cả bản thân cũng không được chăm sóc hay trau chuốt. 

• Thay đổi về nhu cầu ăn uống: thường cảm thấy không muốn ăn, ăn ít hoặc ăn nhưng không ngon miệng. Một số trường hợp ngược lại, họ có thể ăn rất nhiều, luôn cảm thấy đói.

• Cảm thấy toàn thân đau nhức, mệt mỏi và tinh thần ảm đạm.

Toàn thân đau nhức - tâm trạng chán nản

• Tránh tiếp xúc với mọi người, không muốn gần gũi với bất kỳ ai, bao gồm cả chồng và con.

• Thường nghĩ về cái chết hoặc thực hiện những hành động tự tử hoặc tự gây tổn thương cho bản thân.

4. Những nhóm có nguy cơ cao mắc bệnh

Hầu hết phụ nữ sau khi sinh đều có nguy cơ cao mắc bệnh trầm cảm, nhưng một số nhóm sau đây thường có nguy cơ cao hơn. Cụ thể là:

• Người có tiền sử trầm cảm trước đây hoặc trong thời kỳ mang thai.

• Người thân trong gia đình từng mắc trầm cảm hoặc một số vấn đề về tâm thần.

• Những người thường phải đối mặt với nhiều áp lực trong cuộc sống thường dễ mắc bệnh trầm cảm sau sinh. Ví dụ như trải qua mất mát lớn (mất người thân, phá sản, mất việc làm), bị ốm đau,...

Những biến cố đau buồn tăng nguy cơ mắc bệnh cao hơn

• Em bé sinh ra gặp phải một số vấn đề về sức khỏe: khó nuôi, bị bệnh, thường xuyên quấy khóc hoặc mẹ ít sữa, thiếu sữa cho con.

• Khó khăn về tài chính hoặc mối quan hệ trong gia đình, xã hội không tốt.

• Ít được quan tâm, chăm sóc từ những người thân (đặc biệt là chồng). Đồng thời không có người hỗ trợ chăm con hoặc chia sẻ công việc trong gia đình.

• Đứa bé sinh ra nhưng không được mong đợi.

Với những chia sẻ trên đây, mong rằng mọi người hiểu rõ hơn về tính chất nghiêm trọng của bệnh trầm cảm sau sinh. Từ đó, các mẹ bầu và người thân cần phải chủ động ngăn ngừa bệnh bằng nhiều phương pháp khác nhau. Đồng thời, sau khi sinh con, phụ nữ nên dành nhiều thời gian nghỉ ngơi và cân bằng tâm lý của bản thân.