Phân biệt 想 [xiǎng] và 要 [yào] trong tiếng Trung

1. Sử dụng 想 [xiǎng] trong văn cảnh tiếng Trung

Khi dịch sang tiếng Việt, 想 [xiǎng] có ba nghĩa khác nhau: Muốn, (suy) nghĩ, nhớ.
想 [xiǎng]: Đây là những suy nghĩ mà bạn có thể không thực hiện. Khi dùng 想, hành động chỉ mang tính chất là 'muốn' thôi, không làm cũng không sao.

Ví dụ:

Tôi muốn ăn táo.
/ Wǒ xiǎng chī píngguǒ /
我想吃苹果。

Hãy suy nghĩ xem, đây là cái gì?
/ Nǐmen xiǎng yī xiǎng, zhè shì shénme? /
你们想一想，这是什么?

Tôi rất nhớ mẹ tôi.
/ Wǒ hěn xiǎng wǒ de māmā /
我很想我的妈妈。

Từ những câu trên, ta có thể thấy:

想 [xiǎng]: Nghĩa là muốn khi đứng trước động từ khác.

Ví dụ:

Tôi muốn đi xem phim.
/ Wǒ xiǎng qù kàn diànyǐng /
我想去看电影。

想 [xiǎng]: Nghĩa là nghĩ, suy nghĩ, thường không có tân ngữ hoặc sẽ kết hợp với động từ xu hướng. -> 出 / chū /; 来 / lái /; 到 / dào /;…

Ví dụ:

Đây là một vấn đề quá khó, tôi không thể nghĩ ra.
/ Zhège wèntí tài nán, wǒ xiǎng bù chūlái /
这个问题太难，我想不出来。

想 [xiǎng]: Nghĩa là nhớ, ở phía sau thường có tân ngữ là danh từ chỉ người hay sự vật.

Ví dụ:

Bạn có nhớ người yêu của mình không?
/ Nǐ xiǎng bùxiǎng nǐ de àirén? /
你想不想你的爱人?

Trong trường hợp 想 trong cụm từ 想 wǒ de māmā / Xiǎng wǒ de māmā / đồng nghĩa với 想念 / xiǎngniàn /, nghĩa là nhớ, nhớ nhung, cũng đồng nghĩa với 怀念 / huáiniàn /, nhưng 怀念 mang sắc thái nhớ thương luyến tiếc hơn.

2. Phương pháp sử dụng 要 [yào] trong tiếng Trung

要 [yào]: Cũng là mong muốn nhưng đòi hỏi hành động đó phải được hoàn thành, thể hiện sự quan trọng và nghĩa vụ, buộc phải thực hiện. Gần giống như “cần, cần phải” trong tiếng Việt.
要 [yào]: Muốn (mang ý cần, phải, nên).

Ví dụ:

Cha tôi ốm rồi, ngày mai tôi phải về nhà thăm ông ấy.
/ Wǒ bàba bìngle, míngtiān wǒ yào huí jiā kàn tā /
我爸爸病了，明天我要回家看他。

3. Những lưu ý khi sử dụng 想 và 要

Khi chúng ta muốn diễn đạt ý định không có suy nghĩ hay dự định cụ thể, thường dùng phủ định 不 [bù] và 不想 [bùxiǎng], không thể dùng 不要 [bùyào].
不要 [bùyào] được dùng để ngăn cản hoặc khuyên nhủ người khác không làm một việc gì đó, tương đương với từ 别 [bié].
不 [bù] và 不想 [bùxiǎng] cũng có sắc thái ngôn từ khác nhau. 不 [bù] thể hiện sự quyết tâm, sự kiên quyết; trong khi đó, 不想 [bùxiǎng] mang tính nhẹ nhàng hơn, chỉ là diễn đạt suy nghĩ của mình.

Chúng tôi đã mời anh ấy đến nhiều lần nhưng anh ấy vẫn không đến. (Kiên quyết không tới)
/ Wǒmen jǐ cì yāoqǐng tā lái, kě tā jiùshì bù lái. /
Chúng tôi mời anh ấy nhiều lần mà anh ấy vẫn không đến.

Ban đầu tôi đã không muốn đi, nhưng sau khi anh ấy mời nhiều lần, tôi đã đồng ý. (Suy nghĩ không đi)
/ Wǒ běnlái bù xiǎng qù, kěshì tā yīzài yāoqǐng, wǒ jiù qù le. /
Tôi ban đầu không muốn đi, nhưng vì anh ấy mời nhiều lần nên tôi đã đi.

4. Sự khác biệt giữa 想 [xiǎng] và 要 [yào] trong tiếng Trung