Buzz
Phần hướng dẫn bao gồm tóm tắt nội dung chính, phân tích cấu trúc, bố cục, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật cùng bối cảnh sáng tạo, ra đời của tác phẩm và tiểu sử, quan điểm và sự nghiệp sáng tạo phong cách nghệ thuật giúp học sinh hiểu tốt môn văn 11
Phần hướng dẫn
I. Tìm hiểu tổng quan về loại thể loại truyện thơ
1. Định nghĩa
- Truyện thơ là những câu chuyện dài được kể bằng thơ, kết hợp giữa yếu tố tự sự và tình cảm, phản ánh cuộc sống của những người nghèo khó, mong muốn về tình yêu tự do, hạnh phúc và công bằng.
2. Đặc điểm
a. Chủ đề
- Khao khát tự do và tình yêu hạnh phúc của đôi lứa.
- Những chàng trai, cô gái là nạn nhân đau khổ của hệ thống hôn nhân buôn bán.
b. Nội dung chính
+ Tình yêu mãnh liệt;
+ Sự đau khổ khi tình yêu tan vỡ;
+ Vượt qua khó khăn, thoát ra khỏi cảnh nguy hiểm, sống hạnh phúc bên nhau hoặc chết cùng nhau.
II. Tác phẩm
1. Tổng quan
a. Hướng dẫn cho người yêu
- 1846 dòng thơ:
Câu chuyện dựa trên ba sự kiện sau đây:
+ Tình yêu tan vỡ;
+ Phần tiễn dặn;
b. Cấu trúc đoạn trích
- Phần 1: Từ đầu đến “…góa bụa về già”: tâm trạng của chàng trai trong lúc tiễn dặn.
- Phần 2: Phần còn lại: cử chỉ, hành động, tâm trạng của chàng trai khi ở nhà chồng cô gái.
2. Phân tích chi tiết
a. Đoạn 1: Tâm trạng của chàng trai và cô gái khi tiễn dặn:
* Tâm trạng của cô gái qua cảm nhận của chàng trai:
- Cô gái bước đi theo chồng mang theo gánh nặng của nỗi buồn tủi sầu.
- Biểu hiện:
+ 'Bước chân, lòng nhớ vấn vương
Bước chân, lòng nhớ mãi'
→ Sự trùng hợp trong cấu trúc → niềm nhớ nhung, hối tiếc về tình yêu, hy vọng vào sự thay đổi.
+ Bước đi, lòng càng đau đớn, càng nhớ nhung → nỗi đau vật vã.
→ Tâm trạng của cô gái rối ren, đau khổ, chua xót đến tuyệt vọng.
→ Chàng trai hiểu được nỗi nhớ nhung, sự mong chờ của cô gái → sự đồng cảm giữa họ.
- Nguyên nhân:
+ Xã hội phong kiến với thói quen lạc hậu (hôn nhân ép buộc).
+ Tình yêu mãnh liệt của cô gái dành cho chàng trai → khao khát có một tình yêu tự do.
* Tâm trạng của chàng trai khi tiễn người yêu về nhà chồng:
- Biểu hiện:
+ Cấu trúc lặp lại:
“Được nói vài lời, anh mới dám quay lại,
Được nghe vài câu, anh yêu em mới chịu rời đi.”
→ Tâm trạng đau đớn, luyến tiếc không lòng rời xa.
- Chàng trai tỏ tình yêu của mình:
+ Một tình yêu sâu đậm.
+ Một tình yêu bền vững.
+ Một tình yêu đầy lòng nhân ái, hướng thiện và khao khát hạnh phúc được biểu đạt một cách tinh tế.
- Lời hứa:
+ Chờ đợi:
'Chúng ta yêu nhau, đợi tháng năm trôi qua.
Chờ đợi mùa nước đỏ, cá trở về.
Chờ đợi tiếng chim tự nhiên kêu gọi mùa hè.'
→ Hình ảnh sâu sắc về bản sắc dân tộc: thời gian chờ đợi được đo bằng mùa vụ, tình cảm chân thành, kiên nhẫn.
+ Cấu trúc lặp lại:
'Nếu không thể ở bên nhau mùa hạ, ta sẽ ở bên nhau mùa đông,
Nếu không thể ở bên nhau khi trẻ, ta sẽ ở bên nhau khi góa bụa về già.'
→ Thời gian chờ đợi được đo bằng cuộc đời con người. Lời hứa ước hẹn sâu sắc chờ đợi nhau.
→ Thể hiện tình yêu không thay đổi nhưng cũng là sự bất lực, phải chấp nhận văn hóa, đồng thời ám chỉ sự kiểm soát của xã hội phong kiến đối với tình yêu.
b. Phần 2: Tâm trạng của chàng trai khi ở nhà chồng của cô gái:
- Quan tâm chăm sóc người yêu: chải tóc, buội tóc, làm thuốc.
- Chàng trai động viên cô gái kiên cường vượt qua khó khăn.
- Sự bền vững của tình yêu được so sánh với sự bền vững của tự nhiên.
→ Tình yêu vĩnh cửu.
→ Lời tiễn dặn thể hiện khát vọng vượt qua khó khăn để tái hợp bên nhau.
3. Ý nghĩa của nội dung:
- Tinh thần nhân đạo, nhân văn cao quý.
- Tiếng nói phản đối tình trạng hôn nhân ép buộc, ràng buộc con người.
- Khao khát tình yêu tự do, lòng trung thành và sự gắn bó vững chắc.
4. Giá trị nghệ thuật:
- Sự kết hợp tinh tế giữa yếu tố tự sự và trữ tình → thể hiện sâu sắc tình huống bi thương + tình cảm nhân văn, nhân đạo đậm đà.
- Sự phát triển rõ nét của bản sắc dân tộc → sự hấp dẫn, ngây thơ.
Sơ đồ tư duy về Lời tiễn dặn
