Buzz
Trong quá trình đọc 1
Câu 1 (trang 6, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):
Nhận định về thời điểm ra đời của truyện Lục Vân Tiên dựa trên cơ sở nào và có điều gì đáng chú ý? Hiệu ứng của chú thích 3 trong trường hợp này là gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn 1 và chú thích 3, xác định câu văn nhận định về thời điểm xuất bản của truyện Lục Vân Tiên để phân tích cụ thể nhận định dựa trên cơ sở nào, căn cứ vào đâu.
Lời giải chi tiết:
- Nhận định về thời điểm xuất bản của truyện Lục Vân Tiên dựa trên cơ sở đối chiếu với thời đại, với cuộc đời của tác giả, với tình hình nó đã được phổ biến rộng rãi bằng truyền miệng trước khi ông Ô-ba-rê thu nhặt lại từng mảnh rồi dịch và in ra năm 1864, thì truyện Lục Vân Tiên phải được viết vào những năm 1850 sau khi tác giả lấy vợ và trước khi Gia Định thất thủ.
- Hiệu ứng của chú thích 3 trong trường hợp này là bổ sung thêm thông tin về cụ thể địa điểm sáng tác Lục Vân Tiên.
Trong quá trình đọc 2
Câu 2 (trang 7, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):
Chú ý mục đích và cách thức thực hiện thao tác so sánh của tác giả trong đoạn này.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn 2a, gợi nhớ kiến thức về thao tác so sánh để chỉ ra câu văn có sử dụng thao tác này. Từ đó rút ra được mục đích và cách thức thực hiện nó.
Lời giải chi tiết:
- Câu văn có sử dụng thao tác so sánh là: “Không chỉ vấn đề chính tà, thiện ác như trong truyện thơ dân gian rất gần với cổ tích…”
- Mục đích và cách thức của việc sử dụng thao tác so sánh là:
+ Mục đích: Muốn đưa ra vấn đề trong truyện Lục Vân Tiên không giống với vấn đề trong truyện thơ dân gian rất gần với cổ tích.
+ Cách thức: Đưa ra vấn đề về xã hội – lịch sử trong truyện thơ dân gian và truyện cổ tích đang còn trừu tượng, chưa cụ thể còn trong truyện Lục Vân Tiên thì khác. “Truyện Lục Vân Tiên hầu như đã vẽ lên một hoàn cảnh xã hội – lịch sử cụ thể, đậm màu sắc của xã hội phong kiến suy thoái đời Nguyễn…”.
Trong quá trình đọc 3
Câu 3 (trang 7, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):
Chú ý cách tác giả tóm tắt và đưa ra các nhận định về giá trị nội dung tác phẩm Lục Vân Tiên trong đoạn này.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn 2b, xác định câu văn tác giả tóm tắt vấn đề và các câu văn nhận định của tác giả về giá trị nội dung của tác phẩm.
Lời giải chi tiết:
- Tác giả tóm tắt vấn đề: “Vấn đề chính tà, thiện ác trừu tượng, vấn đề đạo đức trở thành vấn đề xã hội có ý nghĩa xã hội, có ý nghĩa xã hội rộng lớn. Đó là vấn đề nhân nghĩa, đúng hơn, vấn đề đạo nghĩa trong xã hội phong kiến.”
→ Từ nhiều vấn đề thu hẹp lại để tóm tắt lại.
- Các nhận định về giá trị nội dung tác phẩm Lục Vân Tiên:
+ “Có sự phê phán gắt gao những thứ phi nghĩa.”
+ “Có sự đề cao lời nói chính trực và hành vi nghĩa khí”.
+ Có sự trân trọng dõi theo vận mệnh của những nhân vật tiêu biểu cho lí tưởng, vừa có gốc rễ hiện thực, vừa giàu chất lãng mạn…”
Trong quá trình đọc 4
Chú ý đến ranh giới giữa các phần văn và sự chuyển tiếp giữa các quan điểm.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn 3a và cả các đoạn văn trên và dưới – tập trung vào các câu cuối cùng mỗi phần văn; các từ đầu câu và cuối câu để nhận ra ranh giới giữa các phần văn, sự chuyển tiếp giữa các quan điểm.
Lời giải chi tiết:
- Ran giới giữa các phần văn là việc xuống dòng và lùi vào đầu dòng 1 ô.
- Sử dụng cách diễn đạt “Nội dung đó”; cách lặp lại “nội dung” để chuyển tiếp giữa các quan điểm, để tiếp tục đến phần sau – đưa ra yếu tố nghệ thuật cũng giúp thêm vào giá trị nội dung để chuyển tiếp sang phần văn tiếp theo là phần 3b liên quan đến nghệ thuật.
Trong quá trình đọc 5
Câu 5 (trang 8, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):
Mục đích và phương thức so sánh ở phần này có điểm tương đồng và khác biệt với phần trước không? Bạn học được điều gì từ cách so sánh của tác giả bài viết.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn 3b, gợi nhớ mục đích và cách so sánh ở đoạn trước để nhận ra điểm tương đồng và khác biệt.
Lời giải chi tiết:
- Điểm tương đồng với đoạn trước là: đối tượng so sánh đều là Truyện Kiều và Lục Vân Tiên với cách phân tích sự khác biệt, sự “lầm lạc” của người đọc về tác phẩm Lục Vân Tiên.
- Điểm khác biệt đó là nếu ở đoạn trước liên quan đến nội dung thì ở đoạn này tập trung vào nghệ thuật của hai tác phẩm.
- Bài học: Khi sử dụng phương thức so sánh của tác phẩm, chúng ta cần phải so sánh từ nhiều khía cạnh và trong mỗi khía cạnh đó cần phải đưa ra các ví dụ cụ thể từ văn bản để tạo ra tính chính xác và đặt vấn đề so sánh ở đầu phần văn.
Trong quá trình đọc 6
Câu 6 (trang 9, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):
Việc lặp lại vấn đề như trong phần này có ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn 3c, xác định vấn đề được lặp lại từ đó rút ra ý nghĩa.
Lời giải chi tiết:
- Vấn đề được lặp lại là: Tác phẩm mang tính trữ tình sâu sắc.
- Ý nghĩa của việc lặp lại: Nhấn mạnh, khẳng định về vấn đề tác phẩm mang tính trữ tình bằng các minh chứng rõ ràng và việc khẳng định không có phần nào có sự trữ tình sâu sắc là hoàn toàn sai cần phải loại bỏ. Từ đó nảy sinh vấn đề về tác phẩm không chỉ là lời nói hão huyền, sách vở khô khan mà là sự hiện thực là tâm hồn khao khát mãnh liệt.
Sau khi đọc 7
Câu 7 (trang 9, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):
Tác giả đề cập đến những vấn đề nào cần tiếp tục nghiên cứu.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn 4, xác định những vấn đề chưa được bàn đến cần tiếp tục nghiên cứu.
Lời giải chi tiết:
- Tác giả đề cập đến những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu là:
+ Tính đại chúng, bản sắc miền Nam trong ngôn từ và nhân vật, mức độ tự truyện của tác phẩm, tác động của tuồng hát cải lương, ảnh hưởng to lớn của Lục Vân Tiên trong văn học và trong cuộc sống, vị trí trong sự nghiệp sáng tác của tác giả.
Sau khi đọc 1
Câu 1 (trang 10, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):
Bài nghiên cứu được viết với mục đích gì? Mục tiêu ấy đã được thực hiện qua nội dung, hình thức của bài nghiên cứu như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ toàn bộ bài viết và xác định mục tiêu của bài nghiên cứu dựa trên các câu chủ đề của mỗi đoạn, tiêu đề. Phân tích cụ thể về nội dung như thế nào.
Lời giải chi tiết:
- Bài nghiên cứu được viết với mục đích: Giới thiệu về truyện Lục Vân Tiên và những tư tưởng đạo đức của nhân dân.
- Đã thực hiện:
+ Hình thức: Phân chia thành các đoạn.
+ Nội dung: Trình bày một cách tổng quan về thời gian xuất bản. Tóm tắt về nội dung của truyện Lục Vân Tiên. Đề cập đến vấn đề về đạo đức, nhân nghĩa trong xã hội phong kiến được thể hiện trong Lục Vân Tiên.
Sau khi đọc 2
Câu 2 (trang 10, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):
Định rõ vấn đề, câu hỏi, phương pháp/thao tác nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu, các vấn đề, khía cạnh, liên quan cần tiếp tục nghiên cứu trong văn bản trên. Từ bài nghiên cứu, hãy chỉ ra một số yêu cầu cần đáp ứng khi nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản để lưu ý các luận điểm chính của các phần để đưa ra các nội dung cần chỉ ra. Từ đó rút ra yêu cầu khi nghiên cứu vấn đề văn học trung đại.
Lời giải chi tiết:
- Vấn đề: Lý tưởng đạo đức của nhân dân trong truyện Lục Vân Tiên.
- Câu hỏi:
+ Thời điểm ra đời của truyện Lục Vân Tiên là khi nào?
+ Truyện Lục Vân Tiên bao gồm những nhân vật nào?
+ Vấn đề xã hội trong truyện cổ tích, truyện thơ dân gian và trong truyện Lục Vân Tiên khác nhau như thế nào?
+ Các nhận định về giá trị nội dung của truyện Lục Vân Tiên là gì?
+ Đạo đức trung hiếu tiết nghĩa trong Lục Vân Tiên có phải là đạo đức của Nho giáo?
+ Yếu tố nghệ thuật đã đóng góp như thế nào trong việc giúp thêm vào giá trị nội dung?
+ Truyện Lục Vân Tiên có chất trữ tình thấm thía không?
- Phương pháp/thao tác nghiên cứu: Áp dụng phương pháp luận, thao tác phân tích; thao tác bình luận, chứng minh, đặt vấn đề.
- Phạm vị nghiên cứu: Trong các tác phẩm văn học và trong thực tế.
- Các khía cạnh cần tiếp tục nghiên cứu: Tính chung, tính miền Nam, mức độ tự truyện, tác động của tuồng hát cải lương, tác dụng to lớn của truyện Lục Vân Tiên và vị trí của nó trong sự nghiệp sáng tác.
- Yêu cầu khi nghiên cứu vấn đề văn học trung đại: Cần xác định rõ đối tượng văn bản nghiên cứu, vấn đề nghiên cứu, xác định các phương pháp, thao tác, phạm vi và các vấn đề khía cạnh liên quan.
Sau khi đọc 3
Câu 3 (trang 10, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):
Bài nghiên cứu đã đem lại cho bạn những thông tin hay nhận thức gì mới về tác phẩm Lục Vân Tiên và sáng tác văn học của tác giả Nguyễn Đình Chiểu.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản, đưa ra quan điểm cá nhân về những thông tin và nhận thức.
Lời giải chi tiết:
Qua bài nghiên cứu, tôi đã hiểu rõ hơn về thông tin thời gian ra đời của truyện Lục Vân Tiên. Mặc dù trước đó không có thông tin về thời gian, nhưng bài nghiên cứu đã chỉ ra một số minh chứng rõ ràng về thời gian ra đời hoặc hạn chế phạm vi ra đời. Ngoài ra, về thể loại của truyện Lục Vân Tiên, trước đây mọi người thường xếp nó vào thể loại truyện thơ dân gian, nhưng nghiên cứu đã chỉ ra sự khác biệt giữa truyện Lục Vân Tiên và truyện thơ dân gian về cách thể hiện bối cảnh xã hội - lịch sử.
Sau khi đọc 4
Câu 4 (trang 10, Sách chuyên đề Ngữ văn 11):
Bạn học hỏi được điều gì trong cách thực hiện công việc nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại qua bài viết về truyện thơ Lục Vân Tiên?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản, đưa ra quan điểm cá nhân về những điều bản thân học hỏi được.
Lời giải chi tiết:
Qua bài nghiên cứu, tôi đã học được rằng để nghiên cứu một vấn đề văn học, cần phải nắm vững thông tin về tác phẩm đó, tìm hiểu về nhiều khía cạnh của tác phẩm, tập trung sâu vào những giá trị cốt lõi mà tác phẩm mang lại để đặt ra những câu hỏi, sau đó giải đáp những câu hỏi đó. Cần phải lặp lại việc lật đến lật đi để làm rõ và phân tích sâu.
