Phần I. Yêu cầu và cách thức nghiên cứu vấn đề văn học dân gian - Cánh diều

2. Thực hiện nghiên cứu văn học dân gian như thế nào? Câu 1

Từ các chủ đề sau, hãy chọn vấn đề bạn muốn nghiên cứu:

- Sử thi của dân tộc Tây Nguyên

- Nhân vật 'thần' trong thần thoại Hy Lạp

- Ca dao của người Việt Nam (người Kinh)

Phương pháp thực hiện:

Đọc kỹ các đề tài và chọn một đề tài mà bạn quan tâm hoặc hứng thú nhất.

Xác định vấn đề muốn nghiên cứu, đọc các tài liệu liên quan.

Phát hiện những nội dung gây hứng thú, những khía cạnh kích thích sự hiểu biết và mong muốn giải quyết của bạn.

Lời giải chi tiết:

- Chủ đề bạn quan tâm là ca dao của người Việt Nam (người Kinh).

- Vấn đề bạn muốn nghiên cứu: Vẻ đẹp và ý nghĩa sâu sắc của hình ảnh người phụ nữ qua ca dao của người Việt Nam (người Kinh).

- Các tài liệu tham khảo để nghiên cứu chủ đề này:

+ Tuyển tập ca dao Việt Nam

+ Tục ngữ, ca dao, dân ca Việt Nam - Vũ Ngọc Phan

2. Tiến hành hoạt động nghiên cứu văn học dân gian như thế nào? Câu 2

Ghi vào vở những câu hỏi nghiên cứu cho một trong những vấn đề sau:

Phương pháp giải:

Từ một vấn đề được lựa chọn, xác định các câu hỏi cần được trả lời để làm rõ vấn đề

Lời giải chi tiết:

2. Tiến hành hoạt động nghiên cứu văn học dân gian như thế nào? Câu 3

Chọn một trong các vấn ở bài tập 2 và tìm kiếm, thu thập tài liệu cần thiết theo hướng dẫn :

Phương pháp giải:

- Liệt kê tên và nguồn gốc của các tài liệu tìm được.

- Đánh giá, xác định các tài liệu phù hợp với vấn đề văn học dân gian được lựa chọn.

Lời giải chi tiết:

2. Thực hiện nghiên cứu văn học dân gian như thế nào? Câu 4

Chọn một tài liệu in (từ thư viện) và một tài liệu trực tuyến (từ Internet), sau đó đọc, ghi chú và tra cứu thông tin cần thiết để trả lời một trong các câu hỏi nghiên cứu đã được xác định.

Phương pháp thực hiện:

Chọn một câu hỏi nghiên cứu trong một vấn đề văn học dân gian bạn đã chọn ở trên.

Tìm và đọc, ghi chú những thông tin cần thiết giúp bạn trả lời một trong các câu hỏi nghiên cứu đã được xác định.

Lời giải chi tiết:

- Đề tài nghiên cứu: Vẻ đẹp đặc biệt của hình ảnh anh hùng trong sử thi Tây Nguyên.

- Tài liệu trực tuyến: https://tailieu.vn/doc/ve-dep-cua-nhung-anh-hung-su-thi-667528.html

- Ghi chú câu hỏi:

+ Hãy mô tả và chia sẻ ý kiến của bạn về hình ảnh anh hùng trong sử thi Tây Nguyên?

+ Anh hùng trong sử thi Tây Nguyên có những đặc điểm gì độc đáo? Hãy chỉ ra những đặc điểm đó.

+ Tác động của hình ảnh anh hùng trong sử thi Tây Nguyên đối với văn học Việt Nam hiện nay là gì?

3. Một số phương pháp nghiên cứu văn học dân gian Câu 1

Hãy đưa ra một ví dụ về một hoạt động nghiên cứu và chỉ rõ ý nghĩa/ tác dụng của hoạt động nghiên cứu đó đối với nhiều người hoặc cá nhân.

Phương pháp thực hiện:

Tìm một hoạt động nghiên cứu 

Chỉ ra ý nghĩa /tác dụng của hoạt động nghiên cứu đó 

Lời giải chi tiết:

- Hoạt động nghiên cứu: Nghiên cứu về sự hình thành sự tích Thánh Gióng.

- Ý nghĩa của hoạt động nghiên cứu:

+ Giải thích nguyên nhân của sự tích Thánh Gióng.

+ Phân tích tên gọi Thánh Gióng và các lễ hội liên quan.

- Tác dụng của hoạt động nghiên cứu:

+ Tăng hiểu biết khi học về sự tích Thánh Gióng.

+ Hiểu rõ hơn về nguồn gốc của sự tích Thánh Gióng và lễ hội Đền Gióng – Sóc Sơn.

+ Thấu hiểu ý nghĩa, ước vọng được nhân dân gửi gắm qua truyền thống: Ý thức về sự bình yên, mong muốn không có sự xâm lược…

3. Cách tiếp cận nghiên cứu văn học dân gian Câu 2

Hãy đưa ra một ví dụ về một vấn đề nghiên cứu về văn học dân gian và xác định các câu hỏi nghiên cứu liên quan.

Phương pháp giải:

Chọn một vấn đề nghiên cứu về văn học dân gian 

Xác định các câu hỏi nghiên cứu phù hợp với vấn đề đó.

Lời giải chi tiết:

- Vấn đề nghiên cứu: Phân tích các đặc điểm cơ bản của văn học dân gian.

- Câu hỏi nghiên cứu:

+ Văn học dân gian là gì?

+ Có những đặc điểm cơ bản nào trong văn học dân gian? Hãy liệt kê chúng.

+ Tại sao văn học dân gian được xem là mang tính truyền miệng và tập thể? Đưa ra ví dụ.

+ Ý nghĩa của sự kết hợp trong văn học dân gian là gì? Hãy giải thích và cung cấp ví dụ.

3. Cách tiếp cận nghiên cứu văn học dân gian Câu 3

Mô tả cách tìm kiếm và xác định nguồn tài liệu cho vấn đề về văn học dân gian bạn đã chọn ở câu 2.

Phương pháp giải:

Trở lại vấn đề về văn học dân gian bạn đã chọn ở câu 2

Mô tả các bước tìm kiếm và xác định nguồn tài liệu cho vấn đề này.

Lời giải chi tiết:

Bước 1: Xác định vấn đề nghiên cứu (cái mà mọi người chưa biết, chưa từng nghiên cứu, gây nhiều thắc mắc…)

Bước 2: Xác định kiến thức/ nội dung xoay quanh vấn đề nghiên cứu (các từ ngữ khó, các nội dung liên quan, các ảnh hưởng….)

Bước 3: Tìm kiếm các nguồn tài liệu liên quan đến vấn đề thông qua thư viện, tài liệu trực tuyến, sau đó lựa chọn những tài liệu thông tin chính. Có thể tìm kiếm thông tin từ các nguồn cơ bản sau:

- Tuyển tập các tác phẩm văn học dân gian theo thể loại (truyện cổ tích, ca dao,tục ngữ, …)

- Các tài liệu nghiên cứu về văn học dân gian (sách chuyên khảo, giáo trình, …)

Bước 4: Bắt đầu làm sáng tỏ vấn đề nghiên cứu.

3. Cách tiếp cận nghiên cứu văn học dân gian Câu 4

Trình bày một số phương pháp nghiên cứu văn học dân gian và giải thích lý do chọn những phương pháp nghiên cứu này.

Phương pháp giải:

Nêu ra một số phương pháp nghiên cứu về văn học dân gian

Giải thích lý do lựa chọn những phương pháp nghiên cứu này.

Lời giải chi tiết:

- Phương pháp so sánh: Cần phải so sánh ,đối chiếu với các văn học trước và sau để tìm ra những điều mới, tiếp bước mà văn học dân gian đã truyền tải.

- Phương pháp giải thích: Giải thích các khái niệm, hiện tượng, nội dung mà người đọc, người nghe cần biết để hiểu.

- Phương pháp phân tích văn bản: Phân tích và giải thích các yếu tố văn học dân gian thông qua các khái niệm, phân loại, đặc điểm…