Buzz
Truyện Cô bé bán diêm được thảo luận trong chương trình học môn Ngữ văn lớp 6, thuộc bộ sách Cánh Diều, tập 2.
Mytour sẽ cung cấp tài liệu Phân tích văn 6: Cô bé bán diêm. Hãy cùng tham khảo ngay sau đây.
Phân tích bài Cô bé bán diêm - Mẫu 1
(1) Mở đầu
Dẫn dắt, giới thiệu truyện Cô bé bán diêm.
(2) Phần chính
a. Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa
- Tình cảnh:
- Mẹ đã mất, bà nội - người yêu thương nhất cũng vừa qua đời.
- Phải sống với người bố và bị buộc phải bán diêm để kiếm sống.
- Thời gian bán diêm: đêm giao thừa lạnh giá.
- Không gian bán diêm: các cửa sổ nhà sáng rực, phố phường hòa lẫn mùi ngỗng quay thơm phức.
- Hình ảnh cô bé bán diêm:
- Ngồi sát vào góc tường, giữa hai căn nhà.
- Nghĩ về việc không bán được diêm và sợ về nhà sẽ bị cha đánh.
- Giữ hai chân lại gần nhau để giữ ấm nhưng càng ngày càng lạnh lẽo hơn.
- Đôi bàn tay cứng đờ vì cái lạnh buốt.
=> Sự nghèo khổ thiếu thốn không chỉ là về vật chất mà còn là về tinh thần, thiếu đi sự che chở, yêu thương của gia đình.
b. Các lần em bé quẹt que diêm và ảo tưởng thành hiện thực
Cô bé đã trải qua 4 lần quẹt diêm với những ảo tưởng lần lượt xuất hiện:
- Lần thứ nhất: ao ước có một cái lò sưởi - hy vọng có được sự ấm áp vào thời điểm này.
- Lần thứ hai: ao ước có căn phòng có bàn ăn, trên đó có một con ngỗng quay - mong ước được no bụng.
- Lần thứ ba: ao ước có cây thông Noel - mong ước được đón giao thừa như mọi người.
- Lần thứ tư: ao ước được gặp lại bà - mong ước được che chở, yêu thương.
- Lần cuối cùng: quẹt hết số diêm còn lại - để gặp lại bà và đi theo bà đến nơi hạnh phúc.
=> Những mong ước của cô bé là hoàn toàn chính đáng.
c. Cái chết bi thương của cô bé bán diêm
- Thời gian: sáng sớm ngày hôm sau
- Không gian: ở một góc tường lạnh giá
- Hình ảnh: một cô bé với đôi má ửng hồng, đôi môi nhẹ nhàng mỉm cười nhưng em đã bị đóng băng.
- Lý do: không có ai quan tâm, giúp đỡ; gia đình thì lạnh lùng, vô tình.
=> Kêu gọi phản ánh một xã hội lạnh nhạt, thờ ơ.
(3) Tóm tắt và kết luận
Xác nhận giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của truyện Cô bé bán diêm.
Soạn bài Cô bé bán diêm - Mẫu 2
2.1 Chuẩn bị trước
* Trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa:
- Sự kiện quan trọng và diễn biến nội dung trong câu chuyện:
- Tình huống bi kịch của cô bé bán diêm trong đêm giao thừa.
- Cô bé thử từng que diêm một.
- Lần 1: lò sưởi hiện ra.
- Lần 2: bàn ăn hiện ra, trên bàn có ngỗng quay.
- Lần 3: một cây thông Noel hiện ra.
- Lần 4: bà mỉm cười hiền hậu.
- Lần cuối cùng: quẹt hết diêm còn lại - để gặp bà và đi theo bà đến nơi hạnh phúc.
- Cái chết thương tâm của cô bé bán diêm.
- Các nhân vật trong truyện: cô bé bán diêm, người bà, người bố.
- Cô bé bán diêm: hiền lành, ngoan ngoãn.
- Người bà: hiền là, tốt bụng.
- Người bố: tàn nhẫn, độc ác.
- Các chi tiết ảo diệu: mỗi khi quẹt diêm, cô bé thấy những hình ảnh kỳ thú (lò sưởi, căn phòng với bàn ăn, cây thông Noel, người bà)
- Ý nghĩa, thông điệp của truyện: truyện truyền tải thông điệp về tình thương giữa con người, chỉ trích thái độ lạnh lùng, vô cảm.
- Vài nét về tác giả:
- Hans Christian Andersen (1805 - 1875) là một nhà văn nổi tiếng người Đan Mạch với thể loại truyện dành cho trẻ em.
- Ông viết lại nhiều truyện dân gian và sáng tạo ra những câu chuyện mới.
- Một số tác phẩm tiêu biểu như: Cô bé bán diêm, Thiên nga hoang dại, Nàng tiên cá, Bộ quần áo mới của hoàng đế, Nàng công chúa và hạt đậu…
2.2 Hiểu biết sau khi đọc
Câu hỏi 1. Các thông tin nào cho biết thời gian và địa điểm cô bé xuất hiện?
- Thời điểm bán diêm: đêm giao thừa rét mướt.
- Không gian bán diêm: cửa sổ của các nhà đều sáng đèn, phố thơm mùi ngỗng quay.
Câu hỏi 2. Hãy chú ý đến các hình ảnh hiện ra mỗi khi em bé châm diêm trong phần 2.
Hình ảnh hiện ra mỗi khi em bé châm diêm:
- Lần đầu: lò sưởi
- Lần thứ hai: căn phòng có bàn ăn, trên bàn có ngỗng quay
- Lần thứ ba: cây thông Noel
- Lần thứ tư: người bà
- Lần cuối: gặp lại bà và đi theo bà đến nơi hạnh phúc.
=> Tất cả đều là ảo ảnh, không có thực.
Câu 3. Mơ ước nào của em bé được minh họa trong hình ảnh này?
Mơ ước của em bé: được gặp lại và sống cùng với người bà của mình.
Câu 4. Chú ý đến sự kết thúc của câu chuyện.
Sự kết thúc của câu chuyện là cái chết đầy thương tâm của cô bé bán diêm
- Thời gian: Bình minh ngày hôm sau.
- Không gian: Trong một góc tường lạnh lẽo.
- Hình ảnh: Một cô bé với đôi má hồng, đôi môi mỉm cười nhưng đã chết đóng băng.
- Lý do: Không ai quan tâm, không ai giúp đỡ. Gia đình lạnh lùng, thờ ơ.
=> Kết tội một xã hội lạnh nhạt, không cảm thông.
2.3 Trả lời các câu hỏi
Câu 1. Thời gian và địa điểm diễn ra câu chuyện cho thấy tình cảnh khốn khổ của em bé ra sao?
- Thời điểm bán diêm: đêm giao thừa rét mướt.
- Không gian bán diêm: Cửa sổ của tất cả các ngôi nhà đều sáng rực, trong khu phố tràn ngập mùi thơm của ngỗng quay.
- Hình ảnh của cô bé bán diêm:
- Ngồi tựa vào một góc tường, giữa hai ngôi nhà.
- Nghĩ đến việc nếu không bán được diêm và trở về nhà sẽ bị bố đánh đập.
- Cố níu chân để giữ ấm nhưng càng lúc càng cảm thấy rét buốt hơn.
- Đôi tay cứng đơ vì lạnh giá.
- Điều này thể hiện tình cảnh của cô bé bán diêm: Sự thiếu thốn, nghèo khổ không chỉ về vật chất mà còn về tinh thần, mất đi sự yêu thương và quan tâm từ gia đình.
Câu 2. Hãy tìm kiếm những chi tiết hiện thực và mộng ảo mà tác giả đã sáng tạo ra để miêu tả hoàn cảnh và ước mơ của cô bé bán diêm. Dựa vào đó, bạn có nhận xét gì về nhân vật này?
- Khi quẹt diêm lần thứ nhất:
- Mơ ước: một chiếc lò sưởi bằng sắt với những hình ảnh bóng loáng.
- Thực tế: mặt đất phủ đầy tuyết, gió lạnh thổi qua.
- Khi quẹt diêm lần thứ hai:
- Mơ ước: một tấm rèm màu sắc phủ kín. Trong nhà, bàn ăn đã được sắp đặt, khăn trải bàn mịn màng, đầy đủ bát đĩa sứ quý giá và có cả một con ngỗng quay.
- Thực tế: những bức tường dày và lạnh lẽo.
- Khi quẹt diêm lần thứ ba:
- Mơ ước: một cây thông Noel to lớn và được trang trí hoa lệ.
- Thực tế: bầu trời đầy sao.
- Khi quẹt diêm lần thứ tư:
- Mơ ước: bà đang tươi cười.
- Thực tế: bà biến mất.
=> Cô bé bán diêm đang trải qua một số phận đau khổ, nhưng vẫn giữ cho tâm hồn mình trong sáng và tốt lành. Cô ấy khao khát được sống trong một gia đình hạnh phúc và được yêu thương bởi những người thân yêu.
Câu 3. Theo em, ý nghĩa của câu chuyện là gì?
Tầm quan trọng của câu chuyện: Cô bé bán diêm đã thể hiện giá trị nhân văn sâu sắc. Đó là tình yêu thương dành cho những số phận bất hạnh, đặc biệt là trẻ em.
Câu 4. Em hãy tìm một số chi tiết trong văn bản để chứng tỏ truyện Cô bé bán diêm có đặc điểm của truyện cổ tích (Gợi ý: kiểu nhân vật; cách kết thúc truyện; ý nghĩa...).
- Loại nhân vật: nhân vật không may mắn.
- Kết thúc có hậu: Hình ảnh cô bé qua đời nhưng vẫn mỉm cười - nụ cười khi được hòa mình với bà được tác giả ảo tưởng để giảm bớt nỗi đau trong câu chuyện. Kết thúc này phản ánh ước mơ về cuộc sống hạnh phúc của con người.
- Yếu tố tưởng tượng, kì ảo: những hình ảnh hiện ra sau mỗi lần quẹt diêm.
- Ý nghĩa: bài học về lòng nhân ái giữa con người với con người.
Câu 5. Cảnh ngộ đau khổ và cái chết của cô bé bán diêm gợi cho em liên tưởng đến những bạn nhỏ bất hạnh hoặc kém may mắn nào trong cuộc sống? Hãy đề xuất một hành động tích cực mà em có thể thực hiện để giúp đỡ những bạn ấy?
- Những bạn nhỏ mồ côi cha mẹ, bị bỏ rơi...
- Có thể thực hiện các việc như: ủng hộ sách vở, quần áo, thăm và động viên các bạn...
Soạn bài Cô bé bán diêm - Mẫu 3
3.1 Tác giả
- An-đéc-xen (1805 - 1875) là một tác giả danh tiếng người Đan Mạch chuyên viết truyện cho trẻ em.
- Có nhiều câu chuyện do ông viết lại từ truyện cổ tích, cũng như có những câu chuyện do ông sáng tạo ra.
- Một số tác phẩm phổ biến của ông bao gồm: Cô bé bán diêm, Bầy chim thiên nga, Nàng tiên cá, Bộ quần áo mới của hoàng đế, Nàng công chúa và hạt đậu…
3.2 Tác phẩm
a. Bối cảnh sáng tác
Truyện ra mắt lần đầu vào năm 1848 trong phần năm của tập sách Những Câu Chuyện Mới với tựa đề 'Cô Bé Bán Diêm'.
b. Bố Cục
Bao gồm 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến 'Lúc này đôi bàn tay em đã cứng đờ ra': miêu tả về cô bé bán diêm trong đêm giao thừa.
- Phần 2: Tiếp theo đến 'Họ đã về chầu thượng đế': những lần cô bé gạt que diêm và ước mơ thành hiện thực.
- Phần 3: Phần còn lại: cái chết bi thảm của cô bé bán diêm.
c. Tóm Tắt
Trong đêm giao thừa lạnh buốt, một cô bé đầu trần, chân đất, bụng đói nhưng vẫn phải đi bán diêm. Cô bé đã mồ côi mẹ và thậm chí người bà nội - người thương em nhất cũng đã qua đời. Em không dám trở về nhà vì sợ bố sẽ đánh em. Vừa lạnh vừa đói, cô bé ngồi nép vào một góc tường rồi nhẹ nhàng quẹt một que diêm để sưởi ấm. Que diêm đầu tiên đã mang lại cho em cảm giác ấm áp như đang ngồi bên lò sưởi. Em nhanh chóng quẹt que diêm thứ hai, một bàn ăn phong phú xuất hiện. Đến que diêm thứ ba thì một cây thông Noel. Quẹt que diêm thứ tư, lần này là bà nội với khuôn mặt hiền lành hiện ra. Những hình ảnh ấy tan biến ngay sau khi que diêm tắt. Em vội vã quẹt hết bao nhiêu que diêm để hy vọng giữ bà nội lại. Cuối cùng, cô bé bán diêm đã lạnh chết trong đêm giao thừa giá rét.
3.3 Đọc - hiểu văn bản
a. Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa
- Tình hình:
- Mẹ đã mất, người bà nội - người yêu thương nhất cũng vừa qua đời.
- Phải sống với người cha và phải đi bán diêm để kiếm sống.
- Khi bán diêm: đêm giao thừa rét mướt.
- Nơi bán diêm: cửa sổ ở mỗi nhà đều sáng rực, trong phố phảng phất mùi ngỗng quay.
- Hình ảnh của cô bé bán diêm:
- Ngồi nép vào góc tường, giữa hai căn nhà.
- Nghĩ rằng nếu không bán được diêm và trở về nhà sẽ bị bố đánh.
- Thu nhỏ đôi chân để giữ ấm nhưng càng ngày càng lạnh hơn.
- Đôi bàn tay cứng đơ vì lạnh buốt.
=> Sự khốn khổ cả về tinh thần lẫn vật chất, không chỉ là nghèo đói mà còn là thiếu thốn tình thương gia đình.
b. Các lần cô bé quẹt que diêm và mơ tưởng thành hiện thực
Cô bé đã trải qua 4 lần quẹt diêm với những mơ tưởng lần lượt xuất hiện:
- Lần thứ nhất: mơ ước có lò sưởi - mong muốn có được sự ấm áp ngay lúc này.
- Lần thứ hai: mơ ước căn phòng có bàn ăn, trên đó là một con ngỗng quay - mong muốn no bụng.
- Lần thứ ba: mơ ước có cây thông Noel - mong muốn đón giao thừa như mọi người.
- Lần thứ tư: mơ ước được gặp lại bà - mong muốn được che chở, yêu thương.
- Lần cuối cùng: quẹt hết bao diêm còn lại - để gặp lại bà và đi theo bà đến nơi hạnh phúc.
=> Những ước mơ của cô bé là hoàn toàn đáng yêu.
c. Sự chết đau đớn của cô bé bán diêm
- Thời điểm: sáng sớm ngày hôm sau
- Không gian: ở một góc tường lạnh buốt
- Hình ảnh: một cô bé với đôi má hồng, đôi môi mỉm cười nhưng đã lạnh chết.
- Lý do: không ai quan tâm, giúp đỡ; gia đình lạnh lùng, thờ ơ.
=> Lên án một xã hội vô tâm, thờ ơ.
