Phân tích bài hát dân ca Ơn trời mưa nắng phải thì...

Đề bài: Phân tích bài hát dân ca Ơn trời mưa nắng phải thì...Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu.

 Phân tích bài hát dân ca Ơn trời mưa nắng phải thì
 

I. Dàn ý phân tích bài hát dân ca Ơn trời mưa nắng phải thì (Chuẩn)

1. Khai mạc

- Ca dao Việt Nam là gương phản ánh tâm huyết và tình cảm của nhân dân lao động
- Nhiều tác phẩm xuất sắc thể hiện lòng yêu quê hương, tình yêu lao động

2. Phần thân bài

- Hai câu đầu: Sử dụng từ ngữ đồng âm 'thì', cùng với cụm từ 'ơn trời', diễn đạt bằng ngôn ngữ giản dị. Hình ảnh quê hương yên bình, mô tả ruộng đồng 'bừa cạn', 'cày sâu'...(Còn phần tiếp theo)

II. Bài mẫu Phân tích bài hát dân ca Ơn trời mưa nắng phải thì (Chuẩn)

Ca dao, dân ca là trái tim của nhân dân lao động, thể hiện tâm tư tình cảm của những con người chân chất. Tâm hồn họ toát lên tình yêu đối với quê hương, con người, và những ước mơ giản dị về cuộc sống no ấm. Nhiều bài ca dao Việt Nam nổi bật với giá trị nội dung và nghệ thuật cao. Như một ví dụ:

'Ơn trời mưa nắng phải thì,
Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu.
Công lênh chẳng quản bao lâu,
Ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng.
Ai ơi! Đừng bỏ ruộng hoang,
Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu.'

Bài ca dao trên được viết theo thể thơ lục bát, một hình thức thơ truyền thống phổ biến trong văn hóa dân gian Việt Nam. Suốt hàng thế kỷ, những bản lục bát ngọt ngào làm đẹp tâm hồn người Việt Nam. Kèm theo đó là cách sử dụng từ ngữ và hình ảnh vô cùng giản dị:

'Ơn trời mưa nắng phải thì,
Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu.'

Những lời chúc 'cầu may' thường là biểu hiện của niềm tin lạc quan, lòng biết ơn đối với cuộc sống và tạo hóa. Khi mà người nông dân chứng kiến mưa phù hợp và gió nhẹ, đây là niềm vui, là điều kiện thuận lợi cho việc canh tác. Điều độc đáo ở đây là sử dụng từ 'thì' với nghĩa thời vụ và quan hệ từ, tạo nên sự độc đáo và dễ nhớ trong hai câu ca dao mở đầu. Bài thơ mở đầu bằng câu 'Nơi thì...' tận dụng hiệu ứng ngôn ngữ để mô tả hình ảnh những hoạt động lao động sôi nổi và tươi vui khắp nơi trên quê hương khi mùa vụ bắt đầu. Người nông dân không ngần ngại công lênh, cày cấy sâu bởi họ hiểu rõ giá trị của lao động đối với cuộc sống.

Công lệnh không ngừng theo thời gian,
Ngày này bàn tay nhuộm màu bạc, ngày sau sẽ là bàn tay tô điểm cho bữa cơm hạnh phúc.

Ai đó đã từng phát ngôn: Sức mạnh thực sự của con người nằm trong tinh thần lạc quan và niềm tin vào tương lai. Điều đó chính xác, vì chỉ khi chúng ta nhìn về phía trước, những người nông dân Việt Nam mới có thể thấy được thành quả đầy đủ của công lực khó nhọc mà họ đầu tư vào ruộng đất để có một mùa màng bội thu. Trong thơ lục bát và đặc biệt là ca dao, người Việt thường sử dụng phép tiểu đối để tạo ra nhịp điệu. Ở câu thơ 'Ngày này bàn tay nhuộm màu bạc, ngày sau sẽ là bàn tay tô điểm cho bữa cơm hạnh phúc', phép tiểu đối được sử dụng để tạo ra hai bức tranh trái ngược về hiện tại và tương lai, với hình ảnh mạ vàng của cơm ngon hạnh phúc sẽ đến. Một hình ảnh giản dị nhưng mang lại niềm vui tích cực và cảm xúc tươi mới, giá trị nghệ thuật cao.

Mồ hôi rơi xuống đồng ruộng
Lúa mạch trổ bông, sáng rực đồi non...

Từ cái góc nhìn yêu đời ấy, những lời kêu gọi tràn đầy tình yêu thương của người xưa được truyền đạt đến đời cháu con với sự mến mộ và lưu giữ.

Hỡi ai kia! Đừng để ruộng đất hoang vắng,
Bao nhiêu mét vuông đất, bấy nhiêu giá trị vàng.

Thành phần gọi đáp ở đầu câu ca dao là một mô-típ quen thuộc, làm cho những lời ca dao trở nên đậm chất trữ tình và chạm vào tâm hồn: 'Hỡi ai kia, nắm bát cơm đầy...', 'Hỡi ai ơi, phải suy nghĩ trước sau'..., những câu ca dao tương tự đã xuất hiện nhiều trong văn hóa dân gian Việt Nam. Người nông dân truyền đạt thông điệp: đừng bỏ phí đất đai, đừng làm lơ và xao nhãng công việc canh tác. So sánh 'mét vuông đất - giá trị vàng' thật sâu sắc. Đất đai là quý báu vì nó tạo nên thực phẩm nuôi sống con người, đặc biệt với những người nông dân, mảnh đất quê hương là nguồn gốc của cuộc sống. Tuy nhiên, người xưa muốn truyền đạt giá trị cao cả hơn cả vàng: giá trị của lao động. Chỉ có lao động mới biến đất đai thành vàng, biến cuộc sống khó khăn thành hạnh phúc an lành.

Sáu câu thơ ngắn gọn, nhưng dư âm của chúng vẫn vang vọng trong tâm trí người đọc. Với cách sử dụng từ ngữ và hình ảnh gần gũi, quen thuộc nhưng tinh tế; với việc áp dụng các phép tu từ như so sánh, điệp ngữ, lối diễn đạt phong phú, tác giả dân gian đã tạo nên một tác phẩm ca dao có thể gọi là kiệt tác, góp phần làm phong phú văn hóa dân gian Việt Nam.

Ca dao là tiếng thở dài của tâm hồn dân tộc. Thực sự, bài ca dao 'Ơn trời mưa nắng phải thì...' đã đi sâu vào tư duy của người Việt, hiện hữu trong những lời ru êm đềm hay trong những câu chuyện ấm áp dưới mái nhà nông thôn. Ngày nay, khi thưởng thức bài ca dao này, thế hệ trẻ vẫn cảm nhận được tinh thần lạc quan, quan niệm tích cực, đặt niềm tin vào lao động để tạo nên cuộc sống phong phú, đồng thời đóng góp vào sự phát triển tươi mới của quê hương.

"""""-KẾT THÚC"""""-

Kết hợp với bài văn mẫu  Phân tích bài ca dao Ơn trời mưa nắng phải thì, để khám phá ý nghĩa ẩn sau những câu ca dao quen thuộc khác, bạn có thể tham khảo thêm: Phân tích một bài ca dao dân ca về tình cảm gia đình, Nghiên cứu về câu ca dao: Cầm vàng băng qua sông..., Phân tích bài ca dao Thân em như tấm lụa đào, phất phơ giữa chợ biết vào tay ai, Chứng minh câu ca dao Bầu ơi thương lấy bí cùng, mặc dù khác biệt nhưng thuộc cùng một giai điệu.